1831 yng Nghymru

Plac coffa Dic Penderyn

Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1831 i Gymru a'i phobl

Digwyddiadau

llongddrylliad y Rothsay Castle

• Cyfrifiad 1831 yn ddangos mae Merthyr Tudful oedd y dref fwyaf yng Nghymru
• Gwrthryfel y gweithwyr ym Merthyr Tudful
• Edward Pryce Lloyd, Barwn 1af Mostyn yn newid ei enw i Edward Pryce Lloyd-Mostyn drwy drywdded brenhinol
• Collwyd 130 o fywydau yn llongddrylliad y stemar padl Rothsay Castle yn ar Draeth Lafan
• Richard Bulkeley Williams-Bulkeley yn cael ei ethol yn Aelod Seneddol Biwmares
• Ordeinio Thomas Elias (Bardd Coch) yn weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd [1]
• Yr Arglwydd Ystys Syr William Milbourne James yn cael ei alw i'r bar yn Lincoln's Inn [2]
• Robert Meredith, argraffydd Cymraeg yn yr Unol Daleithiau, yn ymfudo i'r America [3]
• Charles Nice Davies yn cael ei benodi yn llyfrgellydd Llyfrgell yr Annibynwyr [4]

Celfyddydau a llenyddiaeth

Llyfrau newydd

• Thomas Lloyd Jones (Gwenffrwd) - Ceinion Awen y Cymmry [5]
• John Evans (I. D. Ffraid) - Hanes yr Iddewon
• Isaac Jones - Geiriadur Ysgrythyrol
• Benjamin Jones (P A Môn) - Y Cronicl, neu Draethawd ar Fedydd
• Thomas Williams (Eos Gwynfa) - Manna'r Anialwch
• William Davies Leathart - The Origin and Progress of the Gwyneddigion Society of London. Instituted M.DCC.LXX [6]
• William Jones - Hanes Cymmanfa y Bedyddwyr [7]
• Thomas Phillips - Esboniad Byr ar y Testament Newydd [8]
• Daniel Evans (Daniel Ddu o Geredigion) - Gwinllan y Bardd [9]

Cerddoriaeth

• Daniel Rees - Casgliad o Psalmau a Hymnau [10]

Genedigaethau

David Saunders

Llawdden

• 20 Mai, David Saunders - gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd (bu farw 1892) [11]
• 14 Ionawr, John David Davies - hynafiaethydd (bu farw 1911) [12]
• 23 Chwefror, James Bilsland Hughes - cerddor (bu farw 1878)
• 31 Mawrth, Lewis William Lewis (Llew Llwyfo) - bardd, nofelydd, a newyddiadurwr (bu farw 1901) [13]
• 13 Ebrill, Richard Jones Owen (Glaslyn) - bardd a llenor (bu farw 1909) [14]
• 28 Ebrill, Godfrey Morgan, Is-iarll 1af Tredegar - milwr a gwleidydd (bu farw 1913) [15]
• Mai, David Roberts (Dewi Havhesp) - bardd (bu farw 1884) [16]
• 3 Mai, Syr Walter Morgan, Barwnig 1af - arglwydd faer Llundain (bu farw 1916) [17]
• 16 Mai, David Edward Hughes - cerddor, ffisegwr a dyfeisydd (bu farw 1900) [18]
• 10 Gorffennaf, Hugh Jones - gweinidog gyda'r Bedyddwyr a phrifathro coleg (bu farw 1883) [19]
• 16 Awst, David Howell, (Llawdden) - deon (bu farw 1903) [20]
• 16 Hydref, John Jones (Eos Bradwen) - cerddor (bu farw 1899) [21]
• 5 Tachwedd, Anna Leonowens - athrawes plant Mongkut, brenin Siam. Anfarwolwyd yn y sioe gerdd The King and I
• 8 Rhagfyr, William Dykins (Dirwynydd) - llenor a bardd gwlad (bu farw 1872) [22]
• 14 Rhagfyr, Griffith John - cenhadwr (bu farw 1912) [23]
• 31 Rhagfyr, Charles Heath - argraffydd (g. 1761) [24]
• Dyddiad anhysbys
  • William Davies (Gwilym Teilo) - llenor, bardd a hanesydd (bu farw 1892) [25]
  • Robert Prys Morris - hanesydd a hynafiaethydd (bu farw 1890)
  • William Hugh Evans - gweinidog gyda'r Wesleaid, a llenor (bu farw 1909)
  • Richard Owens - pensaer capeli a The Welsh Streets yn Lerpwl (bu farw 1891) [26]
  • James Hughes - (Iago Bencerdd) - Cerddor (bu farw 1878)

Marwolaethau

Sarah Siddons

• Ionawr Thomas Jones - gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac esboniwr (g. 1761) [27]
• 7 Ionawr, Edward Davies - clerigwr ac awdur llyfrau (g.1756) [28]
• 8 Mawrth, Nathaniel Rowland - gweinidog ac offeiriad eglwysig (g. 1749) [29]
• 30 Mawrth, Dafydd Jones (Dafydd Siôn Siâms) – bardd (g. 1743) [30]
• 10 Ebrill, James James - gweinidog Methodistaidd ac Annibynnol (g. 1760) [31]
• 8 Mehefin Sarah Siddons - actores (g. 1755) [32]
• 11 Awst, Cradock Glascott – clerigwr efengylaidd (g. 1743) [33]
• 11 Awst, Jenkin Lewis - gweinidog ac athro Annibynnol (g. 1760) [34]
• 13 Awst, Dic Penderyn - glöwr a merthyr y dosbarth gweithiol (g. 1808) [35]
• 25 Awst, David Jones, Treffynnon - gweinidog gyda'r Annibynwyr, emynydd a cherddor (g 1770) [36]
• 29 Awst, John Williams - clerigwr Methodistaidd (g. 1747) [37]
• Rhagfyr, Edmund Francis - gweinidog gyda'r Bedyddwyr Albanaidd [38]
• 24 Rhagfyr, Maurice Evans - clerigwr efengylaidd (g. 1765) [39]

Cyfeiriadau

1. "ELIAS, THOMAS ('Bardd Coch'; 1792 - 1855), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
2. "JAMES, Syr WILLIAM MILBOURNE (1807 - 1881), arglwydd ustus | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
3. "MEREDITH, ROBERT (1823 - 1893), argraffydd yn U.D.A.; | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
4. "DAVIES, CHARLES NICE (1794 - 1842), gweinidog ac athro Annibynnol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
5. Jones, Thomas Lloyd (1831). Ceinion awen y Cymmry: sef, Detholiad o waith y beirdd godidocaf, hen a ... Dinbych: Thomas Gee.
6. "LEATHART, WILLIAM DAVIES (bu farw wedi 1840), hanesydd Cymdeithas y Gwyneddigion yn Llundain | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
7. "JONES, WILLIAM (1790 - 1855), gweinidog a hanesydd y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
8. "PHILLIPS, THOMAS (1772 - 1842), gweinidog Annibynnol ac athro | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
9. "EVANS, DANIEL ('Daniel Ddu o Geredigion'; 1792 - 1846), offeiriad a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
10. "REES, DANIEL (1793 - 1857), clerigwr ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
11. David Saunders - Y Bywgraffiadur Cymreig
12. "DAVIES, JOHN DAVID (1831 - 1911), hynafiaethydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
13. Rowlands, Eryl Wyn. (2001). Y Llew oedd ar y llwyfan. Caernarfon: Gwasg Pantycelyn. ISBN 1-903314-24-0. OCLC 48785563.
14. "OWEN, RICHARD JONES ('Glaslyn'; 1831-1909), bardd a llenor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
15. "Morgan, Godfrey Charles, Viscount Tredegar (1831–1913), soldier and landowner | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/94724. Cyrchwyd 2020-03-15.
16. "ROBERTS, DAVID ('Dewi Havhesp'; 1831 - 1884), bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
17. "MORGAN, Syr WALTER VAUGHAN (1831 - 1916), arglwydd faer Llundain | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
18. "HUGHES, DAVID EDWARD (1831 - 1900), physegwr a dyfeisydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
19. "JONES, HUGH (1831 - 1883), gweinidog gyda'r Bedyddwyr a phrifathro coleg | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
20. "HOWELL, DAVID ('Llawdden'; 1831 - 1903); | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-02-27.
21. "JONES, JOHN ('Eos Bradwen'; 1831 - 1899) | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
22. "DYKINS, WILLIAM ('Dirwynydd'; 1831 - 1872), llenor a bardd gwlad | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
23. "JOHN, GRIFFITH (1831 - 1912), cenhadwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
24. "HEATH, CHARLES (1761 - 1830), argraffydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-14.
25. "DAVIES, WILLIAM ('Gwilym Teilo'; 1831 - 1892); llenor, bardd a hanesydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
26. Capeli Cymru: Richard Owens adalwyd 31 Mai 2016
27. "JONES, THOMAS (1761 - 1831), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac esboniwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
28. "DAVIES, EDWARD (1756 - 1831), clerigwr ac awdur llyfrau | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
29. "ROWLAND, NATHANIEL (1749 - 1831), clerigwr Methodistaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
30. "JONES, DAFYDD ('Dafydd Siôn Siâms'; 1743 - 1831), cerddor, bardd, a llyfr-rwymwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
31. "JAMES, JAMES (1760 - 1831), gweinidog Methodistaidd ac Annibynnol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
32. "SIDDONS, SARAH (1755 - 1831), actores | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
33. "GLASCOTT, CRADOCK (1743 - 1831), clerigwr efengylaidd brwd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
34. "LEWIS, JENKIN (1760 - 1831), gweinidog ac athro Annibynnol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
35. "LEWIS, RICHARD ('Dic Penderyn'; 1807/8 - 1831) | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
36. "JONES, DAVID (1770 - 1831), gweinidog gyda'r Annibynwyr, emynydd a cherddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
37. "WILLIAMS, JOHN (1747 - 1831), clerigwr Methodistaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
38. "FRANCIS, EDMUND (1768 - 1831), gweinidog gyda'r Bedyddwyr Albanaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.
39. "EVANS, MAURICE (1765 - 1831), clerigwr efengylaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-15.

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899