1801 yng Nghymru

Traphont y Waun

Mae'r erthygl hon yn sôn am arwyddocâd arbennig y flwyddyn 1801 i Gymru a'i phobl.

Deiliaid

• Tywysog Cymru - George (George IV yn ddiweddarach)
• Tywysoges Cymru - Caroline o Brunswick

Digwyddiadau

John Rice Jones

• Agor Traphont Y Waun.
• Adeiladwyd y rheilffordd gyntaf yng ngogledd Cymru gan yr Arglwydd Penrhyn i gysylltu ei chwareli â Bethesda a Phorth Penrhyn.
• Daw John Rice Jones yn twrnai cyffredinol cyntaf Indiana .[1]

Celfyddydau a llenyddiaeth

Llyfrau newydd

• Cyhoeddiadau Cymdeithas y Gwyneddigion
• The Myvyrian Archaiology of Wales, Cyf. 1 [2]
• Azariah Shadrach - Allwedd Myfyrdod [3]
• Hester Thrale - Retrospection: or a review of the most striking events, characters, situations, and their consequences, which the last eighteen hundred years have presented to the view of mankind
• Thomas Charles - Drysorfa Ysbrydol [4]

Genedigaethau

Elizabeth Randels

• 6 Chwefror - William Williams (Caledfryn), bardd a beirniad (bu f. 1869) [5]
• 1 Mawrth - John Williams, naturiaethwr (bu f. 1859) [6]
• 1 Mai - Thomas Evan Watkins (Eiddil Ifor), eisteddfodwr (bu f. (1889) [7]
• 24 Mai (tebygol) - Elizabeth Randles, telynor a phianydd (bu f. 1829) [8]
• 6 Ebrill - William Hallowes Miller - Crisialegydd, (bu f. 1880) [9]
• 10 Ebrill - John Jones, gweinidog gyda'r Annibynwyr, dadleuwr, a bardd (bu f. 1856) [10]
• 7 Gorffennaf - John Edward Jones, gweinidog Undodaidd, ysgolfeistr, a golygydd cyntaf Yr Ymofynydd (bu f. 1866) [11]
• 1 Mehefin - Evan Davies (Myfyr Morganwg), bardd ac archdderwydd (bu f 1888) [12]
• 3 Mehefin - William Williams (Gwilym Cyfeiliog), bardd, englynwr, ac emynydd (bu farw 1876) [13]
• 12 Awst - William Griffth, Gweinidog yr Annibynwyr (bu f 1881) [14]
• 1 Tachwedd - John Lloyd Davies, gwleidydd (bu f. 1860) [15]
• 18 Tachwedd - David Rees, gweinidog ac awdur (bu f. 1869) [16]
• 23 Rhagfyr - William Watkin Edward Wynne, gwleidydd (bu f. 1880) [17]
• dyddiad anhysbys -
  • Thomas Phillips, cyfreithiwr, gwleidydd a dyn busnes, maer Casnewydd (m.1867) [18]
  • Evan Hopkins, gwyddonydd (bu farw 1884) [19]
  • William Morgan - gweinidog gyda'r Bedyddwyr (m. 1872) [20]

Marwolaethau

George Herbert 2il Iarll Powis

• 16 Ionawr - George Herbert, 2il Iarll Powis, 45 [21]
• 14 Chwefror - Rhys Jones o'r Blaenau hynafiaethydd, 87 [22]
• 13 Mehefin - Jonathan Francis - gweinidog y Bedyddwyr (g. 1722/3) [23]
• 23 Medi - Thomas Nowell, Clerigwr dadleuol ac athro yn Rhydychen (g tua 1730) [24]
• Evan Lloyd - hynafiaethydd a bardd (g. 1728) [25]
• John Morgan - clerigwr (g.1743) [26]
• Matthew Williams - actor (g. 1760) [27]

Cyfeiriadau

1. Jones, W.A. Burt (1889). John Rice Jones: a brief sketch of the life and public career of the first practicing lawyer in Illinois. Chicago, Illinois: Fergus Printing Company. Fergus' Historical Series #82.
2. Neil Evans (17 Chwefror 2016). Writing a Small Nation's Past: Wales in Comparative Perspective, 1850–1950. Routledge. t. 68. ISBN 978-1-134-78661-9.
3. Welsh Bibliographical Society (1 Gorffennaf 1943). The Journal of the Welsh Bibliographical Society. Welsh Bibliographical Society. t. 70.
4. Lleyn, Gwilym, (1869) Cambrian bibliography adalwyd 24 gorffennaf 2020
5. Jones, F. P., (1953). WILLIAMS, WILLIAM (‘Caledfryn’; 1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a beirniad. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019
6. "WILLIAMS, JOHN (1801 - 1859), meddyg a naturiaethwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
7. "WATKINS, THOMAS EVAN ('Eiddil Ifor', ond yn ddiweddarach 'Ynyr Gwent'; 1801 - 1889), eisteddfodwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
8. "RANDLES, ELIZABETH (1801? - 1829), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
9. "MILLER, WILLIAM HALLOWES (1801 - 1880), awdurdod ar risialeg | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
10. "JONES, JOHN (1801 - 1856), Llangollen, gweinidog gyda'r Annibynwyr, dadleuwr, a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
11. "JONES, JOHN EDWARD (1801 - 1866), gweinidog Undodaidd, ysgolfeistr, a golygydd cyntaf Yr Ymofynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
12. "DAVIES, EVAN ('Myfyr Morganwg'; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
13. "WILLIAMS, WILLIAM ('Gwilym Cyfeiliog'; 1801 - 1876), bardd, englynwr, ac emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
14. "GRIFFITH, WILLIAM (1801 - 1881), gweinidog gyda'r Annibynwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2019-09-12.
15. "DAVIES, JOHN LLOYD (1801 - 1860), Blaendyffryn ac Alltyrodyn, Llandysul, aelod seneddol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
16. "REES, DAVID (1801 - 1869), gweinidog gyda'r Annibynwyr, a golygydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
17. Davies, W. Ll., (1953). WYNNE (TEULU), Peniarth, Sir Feirionnydd.. Y Bywgraffiadur Cymreig Adferwyd 24 Gor 2019
18. "PHILLIPS, Syr THOMAS (1801 - 1867), bargyfreithiwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
19. "HOPKINS, EVAN (bu farw 1888), daearegwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
20. "MORGAN, WILLIAM (1801 - 1872), gweinidog gyda'r Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
21. Burke's Genealogical and Heraldic History of Peerage, Baronetage and Knightage. Burke's Peerage Limited. 1868. t. 902.
22. "JONES, RHYS (neu Rice) (1713 - 1801), hynafiaethydd a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
23. "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
24. "Nowell, Thomas (1730?–1801), Church of England clergyman and religious controversialist | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-20382. Cyrchwyd 2019-09-12.
25. "FRANCIS, JONATHAN (1722/3 - 1801), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
26. "MORGAN, JOHN (1743 - 1801), clerigwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.
27. "WILLIAMS, MATTHEW (bu farw 1801), actiwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-07-24.

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899