John Jones (Eos Bradwen)

John Jones
Ganwyd	16 Hydref 1831  Tal-y-llyn
Bu farw	29 Mai 1899  Caernarfon
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	cerddor

Roedd John Jones (Eos Bradwen) (16 Hydref, 1831 – 29 Mai, 1899) yn gerddor, cyfansoddwr a bardd Cymreig

Cefndir

Ganwyd Eos Bradwen yn Maesybwlch, ger Tal-y-llyn, Sir Feirionnydd (Gwynedd bellach) , yn blentyn i William Jones ac Elizabeth (née Williams). Chwarelwr yng ngwaith llechi Aberllefenni oedd ei dad. [1]Roedd teulu ei fam yn un tra cherddorol, ei thad hi oedd Thomas Williams, arweinydd y gân yng Nghapel Rheoboth, Corris.[2]

Gyrfa

Swydd gyntaf Eos Bradwen oedd fel chwarelwr yn chwarel Gaewern, Corris [3] Mae David Owen Corris yn ei gofio yn cyfansoddi tonau tra wrth ei waith yn y chwarel "Yr wyf yn ei gofio yn dda yn gweithio yn fy ymyl yn "Tyllau'r Coed," Gaewern, pan y neidiai i fyny oddiar y fainc naddu, ac âi o'r neilldu am ychydig fnnudau, pryd y dychwelai yn ôl a llechan yn ei law, ar yr hon y byddai wedi dotio rhyw ddarn o dôn oedd wedi rhedeg trwy ei fenydd ar y fainc, a rhag iddo ei cholli, yn ei tharo i lawr ar ddarn o lechan.[4].

Ym 1858 cyhoeddodd ei lyfr cerddorol gyntaf Y Seraph; neu gyfaill y cerddor ieuanc. Yn yr un flwyddyn symudodd i fyw i Aberystwyth lle fu'n gweithio fel cyflenwr deunydd ysgrifennu a rhwymwr llyfrau. [5]

Ym 1863 fe'i penodwyd yn arweinydd côr yr eglwys gadeiriol yn Llanelwy arhosodd yn y swydd hyd 1878 pan symudodd i'r Rhyl i weithio fel swyddog presenoldeb ysgol Sir y Fflint. Symudodd wedyn i Gaernarfon lle fu'n byw gweddill ei oes.[6]

Roedd Eos Bradwen yn eisteddfodwr o fri yn gystadleuydd a beirniad rheolaidd yn yr eisteddfodau lleol rhanbarthol a chenedlaethol. Enillodd llawer o wobrau am ei weithiau barddonol ac am gyfansoddi cerddoriaeth. [7] Enillodd wobr am gyfansoddi geiriau i’r cantata Y Mab Afradlon (1870). Cyfansoddodd gerddoriaeth y cantata Owain Glyndŵr a bu canu mawr ar ei unawdau ‘Bugeiles yr Wyddfa’ a ‘Y Gŵr â’r Siaced Wen’. Enillodd yr opera Dafydd ap Siencyn wobr iddo yn eisteddfod Llandudno yn 1885.[8]

Teulu

Ym 1959 priododd Eos Bradwen ag Elizabeth Jones (ei henw cyn ac ar ôl priodi). Bu iddynt saith o blant un mab a chwe merch. Bu farw William eu hunig fab trwy foddi yn Llyn Llanberis tra ar daith Ysgol Sul i'r ardal. Priododd ei ferch Elizabeth Ellen â John Robert Gwyndaf Jones yr argraffydd o Gaernarfon, a mab iddynt hwy oedd y cyfansoddwr William Arthur Bradwen Jones[9]

Marwolaeth

Bu farw yn ei gartref yng Nghaernarfon yn 66 mlwydd oed, a chladdwyd ei weddillion ym mynwent Llanbeblig. [10]

Cyfeiriadau

1. "JONES JOHN EOS BRADWEN - Yr Herald Cymraeg". Daniel Rees. 1914-04-07. Cyrchwyd 2021-10-06.
2. HUNANGOFIANT Y PARCH. GRIFFITH ELLIS, M.A., BOOTLE Y Geninen Cyf. XXVIII Rhif. 2 - Ebrill 1910 Tud. 117
3. Cofline Chwarel Gaewern, Corris
4. HANES YR ACHOS YNG NGHORRIS. Gan Mr. DAVID OWEN; Yr Eurgrawn Wesleyaidd Cyf. CI rhif. 12 - Rhagfyr 1909 tud. 474
5. Yr Archif Genedlaethol Cyfrifiad 1861 ar gyfer 1 Pier Street, Aberystwyth. RG9/4195; Ffolio: 53; Tud: 24
6. "Y DIWEDDAR EOS BRADWEN - Y Drych". Mather Jones. 1899-06-15. Cyrchwyd 2021-10-06.
7. Y Bywgraffiadur John Jones (Eos Bradwen)
8. Jones, John (Eos Bradwen) (1831-99) esponiadur Porth
9. Cyfansoddwr Y Ford Gron Cyfrol 3, Rhif 11, Medi 1933 tud 252
10. "CLADDEDIGAETH EOS BRADWEN - Y Genedl Gymreig". Thomas Jones. 1899-06-06. Cyrchwyd 2021-10-06.