Кобальт

Тимер◄ Кобальт / Cobaltum (Co) ►Никель
Атом номеры	27
Матдәнең тышкы күренеше
Атомның үзлекләре
Атом массасы (моляр масса)	58,933195 (5) а. м. б. (г/моль)
Атом радиусы	пм
Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон)	кДж/моль (эВ)
Электрон конфигурациясе
Химик үзлекләре
Ковалент радиусы	пм
Ион радиусы	пм
Электр тискәрелеге (Полинг буенча)
Электрод потенциалы
Оксидлашу дәрәҗәсе
Матдәнең термодинамик үзлекләре
Тыгызлык	8,89 г/см³
Моляр җылы сыешлыгы	Дж/(K·моль)
Җылы үткәрүчелек	Вт/(м·K)
Эрү температурасы	K
Эрү җылылыгы	1495 кДж/моль
Кайнау температурасы	2870 K
Парга әйләнү җылылыгы	кДж/моль
Моляр күләм	см³/моль
Матдәнең кристаллик рәшәткәсе
Рәшәткә төзелеше
Рәшәткә параметрлары	Å
Дебай температурасы	K

Кобальт (лат. Cobaltum, Co) — Менделеевның периодик таблицасының 4 период, 9 төркем элементы. Тәртип номеры - 27. Элементның атом массасы 58,933194(4)[1]. Гади матдә кобальт — көмөшсу-ак, бераз саргылт металл, зәңгәрсу яки алсурак төсмере бар. Ике кристаллы модификациягә ия.

Символы

Кобальт элементының символы — Co (Кобальт тип укыла).

Исеменең килеп чыгышы

«Кобальт» атамасы алман. Kobold— тау иясе, гном дигәннән килеп чыккан.

Кобальт минералларын яндырганда аларның составындагы мышьякның оксиды бүленеп чыгып, кешеләр агуланган. Моның сәбәбен таучылар тау иясе Кобольдтан күргәннәр һәм элементка да шул исемне биргәннәр.

1735 елда швед минералогы Георг Брандт элек билгесез металл тапкан һәм аны кобальт дип атаган. Ул шулай ук нәкъ шул элементның берләшмәләре пыяланы күк төскә буяуын ачыклаган — аның бу үзенчәлеге белән борынгы Ассирияда һәм Вавилонда файдаланган булганнар әле.

Тарихы

Кобальт кушылмалары кешегә борынгы заманнан ук билгеле. Борынгы Мисыр каберләрендә күк кобальт стаканнар, эмальләр, буяулар очрый. Беренсе күк буяу 1800 елда әзерләнгән.

Ятмалары

Җир кабыгында кобальтның масса өлеше 4×10^−3%.

Әдәбият

• Кобальт// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 12-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.

Чыганаклар

• Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
• IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)

Сылтамалар

• Кобальт//Большая российская энциклопедия(үле сылтама)
• Кобальт на Webelements
• Кобальт в Популярной библиотеке химических элементов

Искәрмәләр

1. Химическая энциклопедия: в 5 т / Кнунянц И. Л.. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 414. — 671 с. — 100 000 экз.