Kabinet-Van Lynden van Sandenburg

Kabinet-Van Lynden van Sandenburg
Premier	Theo van Lynden van Sandenburg
Beëdiging	20 augustus 1879
Demissionair	1 maart 1883
Ontslagdatum	23 april 1883
Voorganger	Kappeyne van de Coppello
Opvolger	Heemskerk Azn.
Overzicht kabinetten
Portaal    Politiek

Het kabinet-Van Lynden van Sandenburg was een conservatief-liberaal Nederlands kabinet dat regeerde van 20 augustus 1879 tot en met 23 april 1883.

Dit gemengd conservatief-liberale kabinet, ook wel fusie-kabinet genoemd, had een wankele basis in de Tweede Kamer. Daarom zag het voorlopig af van voorstellen op het gebied van het onderwijs en het kiesrecht.

Politieke daden

Het belangrijkste succes van het kabinet was een nieuw Wetboek van Strafrecht, waaraan de Leidse hoogleraar Modderman al voor hij in dit kabinet minister werd, een belangrijke bijdrage had geleverd. Door opname van een uitzonderingsregel werd abortus op medische indicatie mogelijk.[1]

De zwakte van het kabinet bleek uit diverse tussentijdse crises. In mei 1882 trad het gehele kabinet af, nadat de Tweede Kamer voor de tweede maal een handelstraktaat met Frankrijk had verworpen. Er werd echter geen ontslag ingediend en de Koning nam niet het besluit de Tweede Kamer te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Na mislukte pogingen om een ander kabinet te vormen bleven alle ministers echter aan. Een voorstel van de liberale minister Vissering om een belasting op rente in te voeren, sneuvelde in 1881 in de Tweede Kamer. Hij trad daarop af.

Het kabinet trad af, nadat de Tweede Kamer op 26 februari 1883 had geweigerd een voorstel tot kiesrechtherziening in behandeling te nemen.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders			Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
		mr. C.Th. (Theo) graaf van Lynden van Sandenburg (1826–1885)	Voorzitter		20 augustus 1879 – 23 april 1883	O (Conservatief)
			Minister	Buitenlandse Zaken	20 augustus 1879 – 15 september 1881 (afgetreden na benoeming tot minister van Financiën)
		jhr.mr. W.F. (Willem) Rochussen (1832–1912)			15 september 1881 – 23 april 1883
		jhr.mr. W. (Willem) Six (1829–1908)	Minister	Binnenlandse Zaken	20 augustus 1879 – 10 februari 1882 (afgetreden)	O (Conservatief- Liberaal)
		mr. C. (Cornelis) Pijnacker Hordijk (1847–1908)			10 februari 1882 – 23 april 1883
		mr.dr. S. (Simon) Vissering (1818–1888)	Minister	Financiën	20 augustus 1879 – 13 juni 1881 (afgetreden)
		mr. C.Th. (Theo) graaf van Lynden van Sandenburg (1826–1885)			13 juni 1881 – 23 april 1883	O (Conservatief)
		mr.dr. A.E.J. (Anthony) Modderman (1838–1885)	Minister	Justitie	20 augustus 1879 – 23 april 1883	O (Oud- Liberaal)
		jhr. G.J.G. Klerck (1825–1884)	Minister	Waterstaat, Handel en Nijverheid	20 augustus 1879 – 23 april 1883	O (Conservatief- Liberaal)
		generaal-majoor A.E. Reuther (1819–1889)	Minister	Oorlog	20 augustus 1879 – 23 april 1883	RK (Conservatief)
		W.F. van Erp Taalman Kip (1824–1905)	Minister	Marine	20 augustus 1879 – 23 april 1883	O
		mr. W. (Willem) baron van Goltstein van Oldenaller (1831–1901)	Minister	Koloniën	20 augustus 1879 – 1 september 1882 (afgetreden)	O (Conservatief)
		jhr.mr. W.M. de Brauw (1838–1898)			1 september 1882 – 23 februari 1883 (afgetreden)	O (Conservatief- Liberaal)
		W.F. van Erp Taalman Kip (1824–1905)			23 februari 1883 – 23 april 1883 (waarnemend)	O
Bron: Kabinet-Van Lynden van Sandenburg Parlement & Politiek

Mutaties

• Minister Six trad af vanwege zijn gezondheid. Hij werd opgevolgd door de hoogleraar Pijnacker Hordijk.

• In augustus 1882 leidde een zeer negatief verslag van een Kamercommissie over de wijze waarop in Nederlands-Indië de omzetting van gemeenschappelijke gronden in privégronden was tegengewerkt, tot het aftreden van de minister van Koloniën, Van Goltstein.

• Zijn opvolger, De Brauw, nam in februari 1883 eveneens ontslag, omdat de Tweede Kamer vond dat de belangen van de schatkist waren geschaad bij een overeenkomst tussen de Staat en Billiton over tinwinning in Nederlands-Indië.

Bronnen, referenties

• Kabinet-Van Lynden van Sandenburg (1879-1883), artikel op de website parlement.com

Bronnen, noten en/of referenties

1. J. de Bruijn (1980). Geschiedenis van de abortus in Nederland. Een analyse van opvattingen en discussies 1600-1979 (dissertatie). Van Gennep, Amsterdam. ISBN 90 6012 410.