বেদ

হিন্দু ধৰ্ম
ওঁ • ব্ৰহ্মা • ঈশ্বৰ হিন্দু • হিন্দু ধৰ্মৰ ইতিহাস
দেৱ দেৱী ব্ৰহ্মা ঈশ্বৰ ত্ৰিমূৰ্তি ব্ৰহ্মা • বিষ্ণু • শিৱ দেৱী আৰু দেৱগণ সৰস্বতী • লক্ষ্মী • পাৰ্বতী মহাশক্তি • দুৰ্গা  • কালী গণেশ • কাৰ্তিক • আয়াপ্পা ৰাম • কৃষ্ণ হনুমান প্ৰজাপতি • ৰুদ্ৰ ইন্দ্ৰ • অগ্নি • দ্যৌ বসুমতী • বৰুণ • বায়ু
দৰ্শন ধাৰণা ব্ৰহ্মা • ওঁ • ঈশ্বৰ আত্ম • মায়া কৰ্ম • সংসাৰ পুৰুষাৰ্থ (ধৰ্ম • অৰ্থ • কাম • মোক্ষ) মতবাদ আস্তিক সাংখ্য • যোগ ন্যায় • বৈশেষিক পূৰ্ব মীমাংসা উত্তৰ মীমাংসা (বেদান্ত) (দ্বৈত, অদ্বৈত, বিশিষ্টাদ্বৈত) নাস্তিক চাৰ্বাক
শাস্ত্ৰ বেদ ঋকবেদ • যজুৰবেদ সামবেদ • অথৰ্ববেদ বিভাগ সংহিতা, ব্ৰাহ্মণ, আৰণ্যক, উপনিষদ উপবেদ আয়ুৰ্বেদ • ধনুৰ্বেদ গন্ধৰ্ৱবেদ • স্থাপত্যবেদ বেদাঙ্গ শিক্ষা • ছন্দ • ব্যাকৰণ নিৰুক্ত • কল্প • জ্যোতিষ উপনিষদ ঋগ্বৈদিক ঐতৰেয় যজুৰ্বৈদিক বৃহদাৰণ্যক • ঈশ তৈত্তিৰীয় • কঠ • শ্বেতাশ্বেতৰ সামবৈদিক ছান্দগ্যো • কেন অথৰ্ববৈদিক মুণ্ডক • মাণ্ডুক্য • প্ৰশ্ন পুৰাণ ব্ৰাহ্মী পুৰাণ ব্ৰহ্মা • ব্ৰহ্মাণ্ড ব্ৰহ্মবৈবৰ্ত মাৰ্কণ্ডেয় • ভৱিষ্য বৈষ্ণব পুৰাণ বিষ্ণু • ভাগৱত নাৰদীয় • গৰুড় • পদ্ম শৈৱ পুৰাণ শিৱ • লিঙ্গ স্কন্ধ • অগ্নি • বায়ু ইতিহাস ৰামায়ণ • মহাভাৰত অন্যান্য শাস্ত্ৰগ্ৰন্থ শ্ৰীমদ্ভগৱতগীতা ধৰ্মশাস্ত্ৰ • মনুস্মৃতি অৰ্থশাস্ত্ৰ • যোগবাশিষ্ঠ সূত্ৰ • স্তোত্ৰ • তন্ত্ৰ যোগসূত্ৰ অন্যান্য শাস্ত্ৰৰ বৰ্গীকৰণ শ্ৰুতি • স্মৃতি
ধৰ্মাচৰণ উপাসনা পূজা • জপ • ভজন তপ • ধ্যান যজ্ঞ • হোম তীৰ্থ • নৈবেদ্য মন্দিৰ • মূৰ্তি • ভক্তি ষোড়শ সংস্কাৰ গৰ্ভাধান • পুংসবন • সীমন্তোন্নয়ন • জাতকৰ্ম • নামকৰণ • নিষ্ক্ৰমণ • অন্নপ্ৰশন • চূড়াকৰণ • কৰ্ণভেদ • বিদ্যাৰম্ভ • উপনয়ন • প্ৰৈশাৰ্থ • কেশান্ত • ঋতুশুদ্ধি • সমাবৰ্তন • বিবাহ • অন্ত্যেষ্টি বৰ্ণাশ্ৰম ধৰ্ম বৰ্ণ ব্ৰাহ্মণ • ক্ষত্ৰিয় বৈশ্য • শূদ্ৰ আশ্ৰম ব্ৰহ্মচৰ্য • গাৰ্হস্থ্য বাণপ্ৰস্থ • সন্ন্যাস উৎসব দুৰ্গাপূজা (নৱৰাত্ৰি) বিজয়াদশমী কালীপূজা (দীপাৱলী) • শিৱৰাত্ৰি • দৌলযাত্ৰা কুম্ভমেলা • ৰথযাত্ৰা • বিশু • বিহু • বৈশাখী • পুতান্ডু গণেশ চতুৰ্থী • ওনাম ৰাম নৱমী • জন্মাষ্টমী ৰাখী পুৰ্ণিমা
গুৰু প্ৰাচীন গৌতম • জৈমিনী • কনাদ • কপিল • মাৰ্কণ্ডেয় • পতঞ্জলি • বাল্মীকি • বেদব্যাস মধ্যযুগীয় আদি শংকৰ • বাসব • দ্যাঁনেশ্বৰ • চৈতন্য • গঙ্গেশ উপাধ্যায় • গৌড়পাদ • জয়ন্ত ভট্ট • কবিৰ • কুমাৰিলা ভট্ট • মধুসূদন • মাধৱ • নামদেৱ • নিম্বাৰ্ক • প্ৰভাকৰ • ৰঘুনাথ শিৰোমণি • ৰামানুজ • বেদান্ত দেশিকা • তুকাৰাম • তুলসীদাস • বাচস্পতি মিশ্ৰ • বল্লভ আধুনিক অৰবিন্দ • আনন্দ কুমাৰস্বামী • দয়ানন্দ সৰস্বতী • মহাত্মা গান্ধী • কৃষ্ণানন্দ • নাৰায়ণ গুৰু • প্ৰভুপাদ • ৰামকৃষ্ণ পৰমহংস • ৰমনা মহৰ্ষি • ৰাধাকৃষ্ণণ • শিবানন্দ • স্বামী বিবেকানন্দ • যোগানন্দ
অন্যান্য প্ৰসঙ্গ হিন্দু শাখাসম্প্ৰদায় দেশ অনুসাৰে হিন্দু ধৰ্ম পুৰাণ • হিন্দু পঞ্জিকা হিন্দু আইন • হিন্দু মূৰ্তিতত্ত্ব হিন্দু জাতীয়তাবাদ • হিন্দুত্ব তীৰ্থ অত্যাচাৰ • সমালোচনা শব্দকোষ
হিন্দু ধৰ্ম বাটচ'ৰা হিন্দু পুৰাণ বাটচ'ৰা  প্ৰ • আ • স

বেদ (সংস্কৃত: वेद) হৈছে হিন্দুধৰ্মৰ সৱাতোতকৈ পুৰণি ধৰ্ম গ্ৰন্থ। বেদ শব্দৰ অৰ্থ হৈছে জ্ঞান, ভাৰতীয় বিশ্বাস অনুযায়ী বেদসমূহ অপৌৰুষেয়, ইয়াৰ কোনো ৰচক নাই। পৰম্পৰা অনুসৰি ব্যাস মুনি হৈছে বেদৰ সংকলক, তেখেতে চাৰিপ্ৰকাৰৰ মন্ত্ৰক একেলগ কৰি বেদ সংকলন কৰিছিল।[1][2] চাৰিখন বেদৰ নাম হৈছে ঋকবেদ, যজুৰবেদ, সামবেদ আৰু অথৰ্ববেদ।[3][4] ইয়াৰ ভিতৰত ভিতৰত সকলোতকৈ পুৰণি বেদখন হ'ল ঋকবেদ। প্ৰতিখন বেদকেই সংহিতা (মন্ত্ৰ আৰু প্ৰাৰ্থনা), ব্ৰাহ্মণ (উৎসৱ, পূজাবিধি আৰু উছৰ্গাৰ নিয়ম), আৰণ্যক আৰু উপনিষদ (ধ্যান, দৰ্শন আৰু আধ্যাত্মিক জ্ঞান)-ত ভাগ কৰা হৈছে।[3][5][6] কিছুমান পণ্ডিতে উপাসনা নামৰ এটা পঞ্চম শ্ৰেণীও যোগ দিছে।[7][8]

বেদক শ্ৰুতি বুলিও জনা যায়,[9] যিয়ে বেদক স্মৃতি নামৰ আন ধৰ্মগ্ৰন্থৰ পৰা পৃথক কৰে। নৈষ্ঠিক ভাৰতীয় ধৰ্মতাত্ত্বিকসকলে বেদ প্ৰাচীন ঋষিসকলৰ গভীৰ সাধনাৰ ফল বুলি অভিহিত কৰে আৰু এই পাঠসমূহ প্ৰাচীন সময়ৰ পৰা খুব সাবধানেৰে সংৰক্ষণ কৰি অহা হৈছে।[10][11] হিন্দু মহাকাব্য মহাভাৰতৰ মতে বেদৰ ৰচয়িতা হৈছে ব্ৰহ্মা।[12] বৈদিক মন্ত্ৰসমূহত সেইসমূহ ঋষিসকলৰ দ্বাৰা খুব পাৰদৰ্শিতাৰে ৰচনা কৰা বুলি কোৱা হৈছে।[11][note 1]

ব্যুৎপত্তি

সংস্কৃত শব্দ বেদৰ অৰ্থ হৈছে জ্ঞান।[14] বেদ শব্দটো 'বিদ' ধাতুৰ পৰা আহিছে যাৰ অৰ্থ হৈছে 'জানিবলৈ'। বেদ শব্দটো কিছু ক্ষেত্ৰত যেনে ঋকবেদৰ ১০৯৩১১ নং মন্ত্ৰত সম্পত্তি লাভ কৰা বুজাইছে।[15] আকৌ আন ক’ৰবাত ঝাৰু বা আন দৈৱোপচাৰৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ঘাঁহৰ মুঠিক নিৰ্দেশ কৰিছে।[16]

সময়ৰেখা

বেদসমূহ সবাতোকৈ পুৰণি পবিত্ৰ গ্ৰন্থসমূহৰ অন্তৰ্ভুক্ত।[17][18] সংহিতাসমূহ প্ৰায় ১৭০০-১১০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ।

টোকা

1. "As a skilled craftsman makes a car, a singer I, Mighty One! this hymn for thee have fashioned. If thou, O Agni, God, accept it gladly, may we obtain thereby the heavenly Waters". – Rigveda 5.2.11, Translated by Ralph T.H. Griffith[13]

তথ্য সংগ্ৰহ

1. Holdrege, Barbara A. (2012) (en ভাষাত). Veda and Torah: Transcending the Textuality of Scripture. SUNY Press. পৃষ্ঠা. 249, 250. ISBN 9781438406954. 
2. Dalal, Roshen (2014-04-15) (en ভাষাত). The Vedas: An Introduction to Hinduism's Sacred Texts. Penguin UK. ISBN 9788184757637. https://books.google.com/?id=UCEoAwAAQBAJ&pg=PT16&dq=vyasa+veda+samhita#v=onepage&q=vyasa%20veda%20samhita&f=false. 
3. Gavin Flood (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, আই.এচ.বি.এন. 978-0521438780, pp. 35–39
4. Bloomfield, M. The Atharvaveda and the Gopatha-Brahmana, (Grundriss der Indo-Arischen Philologie und Altertumskunde II.1.b.) Strassburg 1899; Gonda, J. A history of Indian literature: I.1 Vedic literature (Samhitas and Brahmanas); I.2 The Ritual Sutras. Wiesbaden 1975, 1977
5. A Bhattacharya (2006), Hindu Dharma: Introduction to Scriptures and Theology, আই.এচ.বি.এন. 978-0595384556, pp. 8–14; George M. Williams (2003), Handbook of Hindu Mythology, Oxford University Press, আই.এচ.বি.এন. 978-0195332612, p. 285
6. Jan Gonda (1975), Vedic Literature: (Saṃhitās and Brāhmaṇas), Otto Harrassowitz Verlag, আই.এচ.বি.এন. 978-3447016032
7. A Bhattacharya (2006), Hindu Dharma: Introduction to Scriptures and Theology, আই.এচ.বি.এন. 978-0595384556, pp. 8–14
8. Barbara A. Holdrege (1995), Veda and Torah: Transcending the Textuality of Scripture, State University of New York Press, আই.এচ.বি.এন. 978-0791416402, pp. 351–357
9. Apte 1965, পৃষ্ঠা 887
10. Sheldon Pollock (2011), Boundaries, Dynamics and Construction of Traditions in South Asia (Editor: Federico Squarcini), Anthem, আই.এচ.বি.এন. 978-0857284303, pp. 41–58
11. Hartmut Scharfe (2002), Handbook of Oriental Studies, Brill Academic, আই.এচ.বি.এন. 978-9004125568, pp. 13–14
12. Seer of the Fifth Veda: Kr̥ṣṇa Dvaipāyana Vyāsa in the Mahābhārata Bruce M. Sullivan, Motilal Banarsidass, pp. 85–86
13. "The Rig Veda/Mandala 5/Hymn 2". https://en.wikisource.org/wiki/The_Rig_Veda/Mandala_5/Hymn_2. 
14. Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English dictionary : etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages. Oxford: Clarendon Press. , p. 1015
15. Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English dictionary : etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages. Oxford: Clarendon Press. , p. 1017 (2nd Column)
16. Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English dictionary : etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages. Oxford: Clarendon Press. , p. 1017 (3rd Column)
17. Sagarika Dutt (2006). India in a Globalized World. Manchester University Press. পৃষ্ঠা. 36. ISBN 978-1-84779-607-3. https://books.google.com/books?id=I4zaCQAAQBAJ. 
18. Gabriel J. Gomes (2012). Discovering World Religions. iUniverse. পৃষ্ঠা. 54. ISBN 978-1-4697-1037-2. https://books.google.com/books?id=NpnZgzMKiS8C.