|
ابان بن سعید
ابان بن سعیدبن العاصصحابی رسول کاتب وحی تے مکہ مکرمہ دے خاندان قریش دی سرکردہ شخصیت سن ۔ ناں ونسبابان ناں،سلسلہ نسب ایہ اے ،ابان بن سعید بن العاص بن امیہ بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مرہ بن کعب بن لوی القرشی الاموی،ماں دا ناں ہند بنت مغیرہ سی، انہاں دا سلسلۂ نسب پنجويں پشت اُتے عبد مناف اُتے آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم توں مل جاندا اے۔ زمانہ جاہلیتاسلام لیانے دے پہلے ابان وی دوسرے اہل خاندان دی طرح آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم اورمسلماناں دے سخت خلاف سن ؛چنانچہ جدوں انہاں دے بھائی خالد اورعمرو مشرف بہ اسلام ہوئے تاں انہاں نے اشعار وچ اظہار ناراضی کيتا، جس دا اک شعریہ اے۔ الالیت میندا بالظریبہ شاھد لمایفتری فی الدین عمروخالد (کاش ظریبہ وچ موت دی نیند سونے والا دیکھدا کہ عمرو اورخالد نے دین وچ کیہ افترا کیتا اے ) غزوۂ بدر وچ مسلماناں دے خلاف مشرکین دی حمایت وچ اپنے بھائی عبیدہ تے عاص دے نال لڑنے نکلے، عبیدہ تے عاص مسلماناں دے ہتھ توں مارے گئے ؛لیکن ابان بچ کر نکل گئے۔[۲] صلح حدیبیہ دے موقع اُتے جدوں آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم نے عثمان غنی نوں قریش دے پاس صلح کيتی گفت وشنید دے لئی بھیجیا تاں اوہ ابان ہی دے ایتھے مہمان ہوئے سن، کیوں کہ ایہ عثمان غنی دے عزیز سن تے انہاں ہی نے انہاں دی حفاظت کيتی ذمہ داری لی سی۔ راہب توں گفتگوگو اوہ اسلام تے پیغمبر اسلام صلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم دے خلاف سن اُتے اصل حقیقت دی جستجو رہندی سی۔ تے آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم دی نبوت دے بارہ وچ واقف کاراں توں پُچھیا کردے سن، اس وقت شام اصحاب علم وخبر دا مرکز سی، ایہ تجارت دے سلسلہ وچ اوتھے جایا کردے سن، اک مرتبہ اک راہب توں کہیا کہ وچ قبیلہ قریش نال تعلق رکھدا ہون، اس قبیلہ دا اک شخص اپنے نوں خدا دا فرستادہ ظاہر کردا اے تے کہندا اے کہ مینوں وی خدا نے عیسی علیہ السلام تےموسیٰ علیہ السلام دی طرح نبی بناکر بھیجیا اے۔ راہب نے ناں پُچھیا، انہاں نے کہیا محمد صلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم ،راہب نے صحف آسمانی دی رو توں نبی مبعوث دا سن تے نسب وغیرہ دسیا ،ابان نے کہیا ایہ تمام گلاں تاں اس شخص وچ موجود نيں، راہب نے کہیا تاں خدا دی قسم، اوہ شخص عرب اُتے اقتدار حاصل کرنے دے بعد تمام دنیا اُتے چھاجائے گا، تسيں واپس جانا تاں خدا دے اس نیک بندے تک میرا سلام پہنچادینا؛ چنانچہ ابان جدوں واپس ہوئے تاں رنگ بدل چکيا سی تے اسلام تے مسلماناں دے نال اوہ پرخاش باقی نہ رہی۔ اسلام و ہجرتکچھ دناں تک آبائی مذہب دی لاج اورہم چشماں دی طعنہ زنی دے خیال توں خاموش رہے لیکن زیادہ دناں تک جذبہ حق نہ دب سکیا تے غزوہ خیبر توں پہلے مشرف بی اسلام ہوئے گئے تے اسلام دے بعد ہی ہجرت دی سعادت وی حاصل کيتی۔ کاتب وحیابان بن سعید اُنہاں صحابہٴ کرام وچوں نيں، جنہاں نوں دربارِ رسالت مآب صلی اللہ علیہ وسلم وچ بارہیا کتابت دا شرف حاصل ہويا، اس دی صراحت عمر بن شبہ، ابوبکر بن ابی شیبہ، ابن عبدالبر، ابن الاثیر، ابن کثیر د مشقی، ابن سید الناس، عراقی، انصاری تے مسعودی وغیرہ نے دی اے، [۳] غزواتاسلام لیانے دے بعد ہی آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم نے اک سریہ دا امیر بناکر نجد روانہ کيتا، اوتھے توں کامیاب ہوکے واپس ہوئے تاں خیبر فتح ہوچکيا سی، ايسے وقت ابو ہریرہ وی مہاجرین حبش دے نال واپس ہوئے سن، دونے نے عرض کیتا یا رسول اللہ خیبر دے مال غنیمت توں کچھ اسيں لوکاں نوں وی مرحمت ہوئے انہاں وچ تے ابوہریرہ وچ پہلے توں کچھ چشمک سی، انہاں نے کہیا یا رسول اللہ انہاں لوکاں نوں نہ دیجئے، ابان نوں غصہ آ گیا بولے پہاڑ دی بھیڑی اتری » (بلی توں چھوٹا اک جانور)وہ وی بولی!آنحضرت صلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم نے دوناں نوں خاموش کیتا۔ [۴] نجد دی مہم دے علاوہ انہاں نوں دوسرے سریاں دی امارت وی عطا کيتی گئی۔ بحرین دی امارتعلاء بن حضرمی نوں معزول کرنے دے بعد آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم نے انہاں نوں بحرین دے بری تے بحری دونے حصےآں دا عامل مقرر کيتا، آپ دی وفات تک ایہ اپنے فرائض ذمہ داری توں انجام دیندے رہے، وفات دی خبر سن کر اوتھے توں واپس ہوئے۔ خلافت صدیقیابوبکر صدیق دی بیعت عام دے بعد قریش دے جو چند افراد کچھ دناں تک انہاں دی بیعت توں دست کش رہے سن، انہاں وچ اک ابان وی سن ؛لیکن جدوں بنو ہاشم نے بیعت کرلئی ،تو انہاں نوں وی کوئی عذر نہ ہويا، صدیق اکبر نے آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم دے کِسے عامل نوں معزول نئيں کیتا سی، ابان وی آپ دے مقرر کردہ عامل سن، اس لئی انہاں توں دوبارہ واپس جانے دی خواہش دی ؛لیکن انہاں نے ایہ کہہ کے انکار کر دتا کہ وچ آنحضرتصلی اللّٰہ علیہ و آلہ وسلم دے بعد کِسے دا پیش کردہ عہدہ قبول نئيں کر سکدا، بعض روایتاں توں معلوم ہُندا اے کہ زیادہ دناں تک اس عہد اُتے قائم نئيں رہے اورخلیفۂ اول دے اصرار اُتے یمن دی گورنری قبول کرلئی-[۵] وفاتزمانہ وفات وچ بہت اختلاف اے، بعض روایتاں توں معلوم ہُندا اے کہ ابوبکرصدیق دے آخر عہدِ خلافت وچ جنگ اجنادین وچ شہادت پائی، ابن اسحق دی روایت اے کہ جنگ یرموک وچ شہید ہوئے، اک ہور روایت توں پتہ چلدا اے کہ عثمان دے عہدِ خلافت تک زندہ سن تے مصحف عثمانی انہاں ہی دی نگرانی وچ زید بن ثابت کاتب وحی نے لکھیا سی۔[۶] حوالے
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
