|
خطوط نبوینبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دے خطوط نوں کئی درجہ بندیاں وچ تقسیم کیتا جا سکدا اے، مثال دے طور اُتے حوالہ جاندی خطوطنبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دا خط جو تریخ وچ حوالے دے لئی مشہور اے اوہ حضرت جعفر طیار نوں دتا گیا سی جو بناں نجاشی شاہ حبشہ دے ناں لکھیا گیا سی۔ تبلیغی خطوطنبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے مکے تے عرب دے رہنے والےآں نوں ذاتی طور اُتے تبلیغ کرنے علاوہ ،دور دراز دے لوکاں نوں خطوط دے ذریعے وی تبلیغ کردے سن ۔ مدینہ وچ اپنے قدم جمانے دے اس سلسلے وچ اُنہاں نے بوہت سارے بادشاہاں نوں خط لکھے اُنہاں وچوں بوہت سارے تریخ وچ کافی مشہور نيں۔ شاہ بازنطین دے ناں بازنطین دے مسیحی شاہ دے نبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے جو خط لکھیا اس دا متن کچھ اس طرح توں سی۔
شاہ سکندریہ دے ناںسکندریہ دے بادشاہ نوں وی اک خط لکھیا جس وچ انہاں نوں اسلام دی دعوت دتی گئی سی۔ شاہ ایران دے ناںشاہ ایران ،خسرو پرویز، دے ناں انہاں نے جو خط لکھیا سی اسنوں شاہ ایران نے پھاڑ دتا سی۔ جس اُتے نبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا سی کہ اج پرویز نے اپنی سلطنت دے ٹکڑے کر دتے نيں۔ شاہ حبشہ دے ناںشاہ حبشہ دے ناں جو تبلیغی خط لکھیا اس دا متن کچھ ایويں سی۔
گورنر بحرین دے ناں المنذر بن ساوي دے ناں لکھے گئے خط دا متن کچھ اس طرح سی۔
جناں دے ناں خطنبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دا خط، جناں دے ناں اوہ خط اے جو نبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے حضرت علی توں جناں دے ناں لکھوایا سی ــ[۱] ’’کتاب الذکر، باب حرز أبی دجانۃ (1660) (3/426۔428) وچ تے علامہ علی بن محمد الکنانی نے ’’تنزیھۃ الشریعۃ المرفوعۃ (2/324، 325)‘‘ وچ ذکر کيتی اے۔ ایہ روایت دو طرق توں مروی اے۔ ابن جوزی دی سند وچ موسیٰ انصاری دا ذکر اے، جس دے بارے وچ خود انہاں دا کہنا اے : ’’ ھٰذَا حَدِیْثٌ مَوْضُوْعٌ بِلَا شَکٍّ وَاِسْنَادُہُ مُنْقَطِعٌ وَلَیْسَ فِی الصَّحَابَۃِ مَنِ اسْمُہُ مُوْسٰٰی اَصْلًا وَاَکْثَرُ رِجَالِہِ مَجَاھِیْلُ لَا یُعْرَفُوْنَ ‘‘ ’’یہ روایت بلاشک و شبہ من گھڑت اے تے اس دی سند وی منقطع اے۔ صحابہ کرام رضوان اللہ علیھم اجمعین وچ اصلاً موسیٰ ناں دا کوئی شخص نئيں، فیر روایت دے اکثر راوی مجہول و غیر معروف نيں۔‘‘ امام بیہقی رحمہ اللہ فرماندے نيں : ’’ وَقَدْ رُوِیَ فِیْ حِرْزِ اَبِیْ دُجَانَۃَ حَدِیْثٌ طَوِیْلٌ وَھُوَ مَوْضُوْعٌ لَا تَحِلُّ رِوَایَتُہُ ‘‘ ’’ابو دجانہ دی جنات توں بچائو دے متعلق بیان کردہ طویل روایت من گھڑت اے، اس دی روایت درست نئيں۔‘‘ علامہ ذہبی رحمہ اللہ نے وی ترتیب الموضوعات وچ کہیا اے: ’’ فِیْ اِسْنَادِہِ مَجَاھِیْلُ وَمَا فِی الصَّحَابَۃِ مُوْسٰی ‘‘ ’’اس دی سند وچ کئی راوی مجہول نيں تے موسیٰ نامی کوئی شخص صحابی نئيں۔‘‘ امام بیہقی نے اس دی دوسری سند ذکر کيتی اے، جس دے متعلق امام ابن عبد البر فرماندے نيں: ’’ وَاِسْنَادُ حَدِیْثِہِ فِی الْحِرْزِ الْمَنْسُوْبِ اِلَیْہِ ضَعِیْفٌ ‘‘ [الاستیعاب (1056) (2/212)] ’’ابو دجانہ دی طرف منسوب حرز والی روایت کيتی سند ضعیف اے ۔‘‘ ابن عبد البر رحمہ اللہ دے اس قول اُتے تعاقب کردے ہوئے تنزیہہ الشریعہ دے معلق نے لکھیا اے: ’’ بَلْ رِوَایَۃُ الْبَیْھَقِیِّ مَوْضُوْعَۃٌ اَیْضًا قَطْعًا ‘‘ ’’بلکہ بیہقی دی روایت وی یقینی طور اُتے من گھڑت اے ۔‘‘ علامہ صنعانی حنفی لکھدے نيں : ’’ وَالْحِرْزُ الْمَنْسُوْبُ لِاَبِیْ دُجَانَۃَ الْاَنْصَارِیِّ، وَاسْمُہُ سِمَاکُ بْنُ حَرْشَۃَ، مَوْضُوْعَۃٌ ‘‘ ’’سیدنا ابو دجانہ انصاری رضی اللہ عنہ، جنہاں دا ناں سماک بن حرشہ اے، انہاں دی طرف منسوب حرز من گھڑت اے ۔‘‘ [موضوعات الصنعانی (ص 39، رقم13)] ہور ویکھو تحذیر المسلمین من الاحادیث الموضوعہ علی سید المرسلین (ص 73)، تذکرۃ الموضوعات از علامہ محمد طاہر پٹنی (ص 211، 212)، موسوعۃ الاحادیث والآثار الضعیفہ والموضوعہ (5/369، 370، رقم 12716) تے الوضع فی الحدیث (3/26)۔ اس مختصر توضیح توں معلوم ہويا کہ ایہ روایت من گھڑت اے، سو اس خط نوں نبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دا خط قرار دینا درست نہيں۔ حوالے
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
_%DA%A9%D8%A7_%D8%AE%D8%B7%D8%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%DA%BA_%DA%A9%DB%92_%D9%86%D8%A7%D9%85.jpg){kind=link}