Ebro
L'Ebro (en catalán Ebre) ye o río mas cabaloso d'a Peninsula Iberica, recorre a val d'o suyo nombre en dirección norueste-sud-este. Tien una longaria total de 910 km y 83.093 km² superficie de cuenca. Naixe en Fontibre (d'o latín Fontes Iberis, Fuents de l'Ebro, en griego Έβρος) amán de Reinosa, en a Comunidat Autonoma de Cantabria, pasando por Miranda d'Ebro, Haro, Logronyo, Tudela, Alagón, Zaragoza, Mequinenza y Tortosa. Os prencipals macizos montanyosos que amugan a suya cuenca son: os Pireneus a lo norte, o Sistema Iberico a lo sud y os Picos d'Europa en o suyo naixedero. Desemboca en o mar Mediterranio en Deltebre (Delta d'Ebro), a mán de Tortosa y d'Amposta (zaguera ciudat por a que pasa) (Tarragona), formando un Delta a on a Isla de Buda divide a corrient en dos brazos prencipals (Golas Norte y Sud). O Delta d'Ebro cubre 330 km², un 20% d'os cuals son arias naturals y a resta ye superficie agricola y urbana; os campos de roz en o Delta cubren unas 21.000 ha. L'Ebro tien as suyas creixitas mas cutianas en a estación freda, d'octubre a marzo, anque a vegatas se producen incluso en mayo con influencia d'o mayenco en os Pireneus. As baixatas se producen en estiu: de chulio a octubre, en Miranda d'Ebro y de remates d'agosto a primers de setiembre en Tortosa. As auguas de l'Ebro s'aproveitan en muitos puntos ta o regano por meyo d'as canals Imperial y de Taust. O suyo cabal ye regulato por os entibos de l'Ebro, Mequinenza y Ribarroya. Istos entibos fan que en l'actualidat en o Delta se produzca un fenomeno cheolochico clamato regresión, porque aturan os sedimentos que deberban arribar a la desembocadura. O suyo nombre deriva de l'antigo toponimo Iber, que da tamién nombre a los lugars ibers. En basco "ibar" significa ribera u márguin d'o río. Datos basicos
Afluents prencipalsPor a ezquierda
Por a dreita
EntibosEntibo d'Ebro en su curso alto. Entibos de Mequinenza y Ribarroya en lo suyo curso baixo. Canals
Producción hidroelectricaEn Aragón se troban instalatas:
Rechimen fluvialL'Ebro ye un río cabaloso pero con un cabal irregular, a remates d'estiu tien cerenyas baixatas y en primavera, con o mayenco en os Pireneus tien o suyo maximo cabal. En Tortosa ha arribato a tener un caval de 32m³/s en periodo d'ixuquera y se superoron os 10.000 m³/s en bella creixita. As prencipals inundacions en Zaragoza dende remates d'o sieglo XIX son:
CuriosidazOs ríos Isuela (río de Uesca afluent d'o Flumen; río de Zaragoza afluent de l'Aranda) y Cidacos (con a mesma pronuncia y diferent grafía en espanyol: Cidacos río riojano y Zidacos, río navarro) son afluents con o mesmo nombre, por a marguin dreita y por a ezquierda. Se veiga tamiénVinclos externos
|
Portal di Ensiklopedia Dunia