Biescas
Biescas ye una villa d'a provincia de Uesca situata a 875m dencima d'o ran d'o mar en a Tierra de Biescas en o Pireneu aragonés. A villa ye dividita por o río Galligo en dos barrios: Sant Pero y O Salvador que a la suya vegata se divide en A Penya y lo Barrio Baixo. En cada un d'os dos barrios b'ha una ilesia que leva o nombre d'o barrio conservando a d'O Salvador un abside romanico. A población ye de bels 1.535 habitants (2014). Historicament as prencipals actividaz d'a villa yeran l'agricultura y a ganadería, anque hue s'ha convertito en un important centro turistico como a gran parti d'as localidaz d'a val de Tena. Localidaz d'o municipioHue fan parte d'o municipio de Biescas muitas localidaz que d'antes mas tenioron o suyo propio concello. O municipio de Biescas ye dividito en cuatre partes a on se troban os lugars y lugarons que lo forman:
Tamién fan parte d'o municipio as localidaz d'Ainielle (en o Sobrepuerto), Barbenuta, Bergusa, Casbas, Espierre, Susín y Xabierre-Cuarnas este zaguer en Sarrablo. D'antes mas o termin municipal yera dividito en dica seis concellos diferents:
ClimaA suya temperatura anyal ye 10.92 °C, con una temperatura meya en chinero de 3.15 °C y en chulio de 20.36 °C.[1] HistoriaB'ha restas d'a ocupación humana en os territorios de l'actual municipio de Biescas dende os tiempos prehistoricos como puet veyer-se en o dolmen de Santa Helena con materials d'a Edat de Bronce u a posible actividat humana arredol de l'ibón de Piedrafita. En os tiempos d'os romanos ya se sabe que i pasaba a calzata romana que'n puyaba dende Sabiniacum dica o balniario de Pandicosa. Mas tarde mientres o periodo musulmán Biescas pendeba d'a ciudat de Wasqa. Con a reconquiesta cristiana, entre os anyos 918 y 920, o territorio estió repoblato y lo conte Sancho Galíndez II establió lo monesterio de Sant Andreu d'o Cercito en l'anyo 950, construito por grupos de mozarabes que i plegoron dende Uesca. Bi habioron numerosas envasions mientres o sieglo XVI en a val por parti de biarneses luteranos, dirichitos por Antonio Pérez, secretario d'o rei Felipe I que heba fuyito ta Biarn, y refirmatos por Henrique IV de Francia. O 9 de febrero de 1592, dimpués d'o incendio d'a villa por os exercitos franceses, escayeció una batalla en Senegüé, en a Tierra de Biescas, en a cuala os invasors estioron redotatos por tropas i plegatas dende Chaca. Dende allora o puesto d'a batalla se diz barranco d'os Luteranos. En a Guerra Civil a villa practicament fue destruita igual que atros lugars d'a comarca como Orós u Gavín. NombreO toponimo Biescas significa probablement dos lugars, formato por o prefixo latín "bi-" y o sustantivo d'orichen prerromano "eska-oska" que significa lugar. Historicament os dos barrios d'a villa, A Penya y O Salvador, han estato deseparatos uno de l'atro por o río y os habitants d'un canto y de l'atro heban de pagar un impuesto ta cruzar o Galligo por o solo puent que existiba. Molimentos
Feria d'AgüerroTotas as anyatas se celebra en Biescas a metat d'octubre a Feria d'Agüerro. Actualment ye un d'os actos que mas turistas trayen ta Biescas chunto con as fiestas. En a edición de l'anyo 2008 a feria tenió un presupuesto de 92.000€, estando o prencipal evento d'a localidat[3] Tradicionalment yera una feria ganadera, pero actualment se realizan antimás de presents de bistiar, benda de produtos artesanals, esposicions de micolochía y actuacions musicals. Se divide en dos partes prencipalment, o pabillón d'a zona esportiba "Fernando Escartín Coti" a on se troban os puestos de produtos artesanals y os varanatos con o ganau que se troban chunto a o "Parque d'a Conchada". En o tradicional preset de bistiar destacan as razas montanyesas de uellas (como a churra tensina tipica d'a val, a rasa aragonesa, l'ansotana, a xisqueta, a lacha, a navarra, a castillonaise, l'aure-campan, a baregeoise, l'aranesa, a ripollesa u a rouge de Rousillon), caballos y mulas (como a mula u o macho pirenenco), crapas y bacas. Entre os alimentos artesanals que se venden en a feria destacan cada vegata mas en os zaguers anyos o paté y mas que mas o queso. En a edición de 2008 os vesitants mercoron mas de 5 toneladas de queso.[4] En a feria se dan premios a os millors espositors de quesos, plegatos de totas as vals vecinas, prencipalment de l'Aragón, Roncal y d'as vals occitanas y tamién de Catalunya y País Basco. A feria fa parti d'o Rete de Ferias de Queso d'Espanya chunto con atras ferias aragonesas, catalanas, bascas, navarras y francesas. Demografía
(1) Entre o censo de 1970 y o anterior, crexe o termín d'o municipio porque incorpora a Barbenuta, Escuer, Gavín y Oliván.
(2) Entre o censo de 1981 y o anterior, crexe o termín d'o municipio porque incorpora a Aso de Sobremont y Piedrafita de Tena.
AdministraciónReparto de concellers
Alcaldes
DitosExistiban a-saber-los ditos sobre los biesquenses entre los foranos que gosaban clamar-los "pelaires" (por l'antigo oficio de pelaire que yera prou estendillato en a villa) y tamién "perifollers" u "bueis de pata blanca", aquí s'amuestran dos ditos populars:
Fiestas
EsportePersonalidaz naixitas de BiescasCategoría principal: Naixitos de Biescas. Localidaz achirmanatasNotasReferencias
Vinclos externos
|