Idioma franco
O franco (tamién francico, francón, baixo francico antigo) ye un termin que se fa servir historicament ta referir-se a la luengua d'os francos y ye clasificato adintro d'as luengas indoeuropeas, en o grupo chermanico occidental. A luenga s'extinguió enta o sieglo VIII por dos causas: d'una man l'asimilación lingüistica d'a clase dirichent franca a on se charraban as luengas d'Oil, y d'atra man a evolución d'o franco esta unas parlas d'o continuum dialectal alemán y ya documentadas a primers o sieglo IX.[1] EvoluciónOs testimonios d'o francón entre os sieglos III y VIII son escasos y penden en antroponimos y parolas franconas de textos escritos en latín.[1] En evolución d'o franco se produció en dos direccions principals. A segunda mutación consonantica no afectó a las parlas d'o norte pero sí a las d'o sud:
Influencia d'o francico en as luengas romancesTa más detalles, veyer l'articlo Superstrato francicoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Muitas palabras d'o franco fuoron ampradas por as luengas galorromanicas como superstrato, dende a on que pasoron ta atras luengas romances occidentals como galicismos y lingüistica. Se puede considerar que en aragonés tamién bi ha un superstrato francico por haber estau l'Alto Aragón zona de dominación carolinchia, pero buena part de los franconismos han plegau a traviés de l'occitán u a traviés d'o francés. Os chermanismos d'orichen francón corresponden a las variants septentrionals u baixas, de fueras de bella excepción como échevin, que se documenta en latín medieval local como scabinus y corresponde a l'alto alemán sceffin y a lo francón skapin ("chuez" u "machistrato").[1] As luengas d'oïl amproron palabras franconas con h aspirada, que se perdió en o sieglo XVIII en francés pero se conservó en valón y lorenés. Encara huei bi ha una influencia d'esta h aspirada impedindo fer a liaison en francés.[2] Os antroponimos francos con a terminación -hart ("duro") entroron primer con antroponimos como Bernhart y Reginhart y pasoron dimpués a substantivos comuns y adchectivos convertindo-se en o sufixo -ard, que dimpués pasó dende o francés y l'occitán a l'aragonés como -ardo. O mesmo se puede dicir sobre l'orichen d'o sufixo -aud que entró con antroponimos feitos con a terminación -wald (Guiraud, Regnaud),[1] y que, a traviés de l'occitán, plegó dica o benasqués como -au (patau, pipau).[3] O galicismo flotar provién d'o francico *flotōn y d'o proto-chermanico *flutōną, y amuestra a lei de Grimm en a evolución d'a P- inicial indoeuropea ta f- inicial en a radiz indoeuropea *plew-, *plōw- (que en latín ha dau PLOVERE, "plever"). Referencias
Bibliografía
Se veiga tamién |
Portal di Ensiklopedia Dunia