Lâm Tới

Nghệ sĩ Nhân dân

Lâm Tới
Lâm Tới trong phim Cánh đồng hoang
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh	Lâm Thanh Tòng
Ngày sinh	(1937-01-15)15 tháng 1, 1937
Nơi sinh	Cao Lãnh, Đồng Tháp, Liên bang Đông Dương
Mất
Ngày mất	27 tháng 10, 2000(2000-10-27) (63 tuổi)
Nơi mất	Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Diễn viên điện ảnh
Đào tạo	Đại học Tổng hợp Hà Nội Đại học Ngoại ngữ
Lĩnh vực	Điện ảnh
Khen thưởng	Huân chương Lao động hạng Nhì  Huân chương Kháng chiến hạng Ba  Huân chương Kháng chiến hạng Ba
Danh hiệu	Nghệ sĩ ưu tú (1984) Nghệ sĩ nhân dân (1997)
Sự nghiệp điện ảnh
Năm hoạt động	1963 – 1999
Đào tạo	Trường Điện ảnh Việt Nam
Vai diễn	Ba Đô trong Cánh đồng hoang
Giải thưởng
Liên hoan phim Việt Nam 1980 Nam diễn viên chính xuất sắc
Website
Lâm Tới trên IMDb

Lâm Tới (15 tháng 1 năm 1937 – 27 tháng 10 năm 2000), là một diễn viên điện ảnh người Việt Nam, nổi tiếng qua các phim Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Cánh đồng hoang, Mùa gió chướng. Lâm Tới còn được biết với vai trò đạo diễn phim. Ông đã được Nhà nước Việt Nam được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân vào năm 1997.

Cuộc đời

Lâm Tới, tên khai sinh của ông là Lâm Thanh Tòng, sinh ngày 15 tháng 1 năm 1937 tại làng Mỹ Hội, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc, nay là xã Mỹ Hội, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Ông tham gia cách mạng vào năm 12 tuổi và được tiểu đội trưởng du kích xã giao nhiệm vụ cho trâu ăn gần đồn bót, làm quen với lính và làm công việc liên lạc.

Năm 1954, Lâm Tới nhập ngũ thuộc Đại đội 949, Tiểu đoàn 311, làm liên lạc. Sau hiệp định Giơnevơ, ông tập kết ra Bắc và học văn hóa Tại trường Học sinh miền Nam tại Thanh Hóa. Năm 1955, ông được tuyển vào đơn vị 36 Thanh niên xung phong đi làm đường sắt Hà Nội – Mục Nam Quan. Sau đó, ông về làm y công Bệnh viện Hữu Nghị Việt – Xô. Ông vinh dự được vào Phủ Chủ tịch gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Năm 1957, Lâm Tới trở lại học tại Trường Học sinh miền Nam số 12 ở Hà Đông và Quảng Ninh. Năm 1959, khi Trường Điện ảnh Việt Nam được thành lập, ông theo học khóa diễn viên đầu tiên của trường.[1] Năm 1962, tốt nghiệp loại ưu, Lâm Tới về công tác tại xưởng phim truyện Việt Nam.

Năm 1962, Lâm Tới tham gia bộ phim Hai người lính, đây là vai diễn đầu tay của ông, bộ phim đã đoạt giải nhất Quả cầu vàng tại Tiệp Khắc. Sau đó, ông liên tiếp tham gia các bộ phim tại Xưởng phim truyện Việt Nam như Trên vĩ tuyến 17, Nổi gió, Nguyễn Văn Trỗi, Cuộc chiến đấu vẫn còn tiếp diễn, Đường về quê mẹ, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm. Năm 1969, ông theo học Trường Bổ túc văn hóa của Bộ Văn hóa, tốt nghiệp phổ thông. Năm 1972, ông tiếp tục học hàm thụ Văn sử địa trường Đại học Tổng hợp. Sau đó, ông theo học Đại học Ngoại ngữ.

Năm 1974, Lâm Tới rời Xưởng phim truyện Việt Nam để sang Cộng hòa Dân chủ Đức làm sinh viên thực tập đạo diễn phim. Tốt nghiệp, ông trở về Thành phố Hồ Chí Minh và tham gia công tác tại Xưởng phim Giải Phóng. Năm 1978, Lâm Tới tham gia vào 2 bộ phim truyện đều do Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Hồng Sến đạo diễn là Cánh đồng hoang và Mùa gió chướng. Bộ phim Cánh đồng hoang đã đoạt 6 giải thưởng trong và ngoài nước, đặt biệt với giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5 tổ chúc tại Hà Nội. Cũng tại liên hoạn phim lần này, vai diễn nhân vật Ba Đô trong phim đã giúp ông đoạt giải Giải Nam diễn viên chính xuất sắc.[2][3] Bộ phim tham dự Liên hoan phim quốc tế Moskva, Lâm Tới đã vinh dự nhận phần thưởng cao nhất cho phim Cánh đồng hoang.[4]

Lâm Tới đã được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Ba, Huy hiệu thành phố Hồ Chí Minh, Huy chương Vì thế hệ trẻ và được phong danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú năm 1984,[5][6] Nghệ sĩ Nhân dân năm 1997.[7] Ngày 27 tháng 11 năm 2000, Lâm Tới qua đời tại Thành phố Hồ Chí Minh, thọ 63 tuổi.[8]

Tác phẩm

Điện ảnh

Danh sách này không đầy đủ, bạn cũng có thể giúp mở rộng danh sách.

Năm	Phim	Vai diễn	Đạo diễn	Ghi chú	Nguồn
1962	Hai người lính	Kính	Vũ Sơn
1963	Đi bước nữa	Lạc	NSND Trần Vũ		[9][10]
1965	Trên vĩ tuyến 17		NSƯT Lý Thái Bảo, Nguyễn Nhất Hiên	[a]	[11]
	Lá cờ chuẩn	Tá	U - Đa
1966	Nổi gió	Tịnh	NSND Huy Thành	[b]	[12]
	Nguyễn Văn Trỗi	Đội trưởng cảnh sát	NSND Bùi Đình Hạc, NSƯT Lý Thái Bảo	[b]
1967	Khói	Hựu	NSND Trần Vũ, Nguyễn Thụ		[13]
1969	Cuộc chiến đấu vẫn còn tiếp diễn	Sáng	NSND Nguyễn Khắc Lợi
1970	Chị Nhung	Cảnh sát trưởng ngụy	NSND Đặng Nhật Minh, Nguyễn Đức Hinh		[14]
1971	Đường về quê mẹ	Núi	NSND Bùi Đình Hạc	[c]	[15][16]
1973	Vĩ tuyến 17 ngày và đêm	Trần Sùng	NSND Hải Ninh	[d]	[12]
1977	Giữa hai làn nước		Bùi Sơn Duân		[17]
1978	Mùa gió chướng	Tám Quyện	NSND Nguyễn Hồng Sến	[e]	[18][12]
1979	Cánh đồng hoang	Ba Đô		[f]	[2][12]
1981	Cho cả ngày mai	Thiếu tá Cần	Long Vân
1983	Bãi biển đời người	Bác sĩ Hợp	NSND Hải Ninh
1985	Lối rẽ trái trên con đường mòn	Hùng	NSND Huy Thành	[g]	[19][20]
1988	Vết nhơ	Luân	Lê Dũng
1989	Biệt ly trắng	Ông cậu	NSND Đào Bá Sơn
1990	Hẹn gặp lại Sài Gòn	Tư Đờn	Long Vân
1996	Lời thề	Ông Thông	Nguyễn Tường Phương

Truyền hình

Năm	Phim	Vai diễn	Đạo diễn	Kênh	Ghi chú	Nguồn
1999	Đồng tiền xương máu	Ông Khải	Đinh Đức Liêm	HTV9		[12]

Thành tựu

Huân chương

• Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba.
• Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Ba.
• Huân chương Lao động hạng Nhì.
• Huy chương Vì thế hệ trẻ hạng Nhất.
• Huy hiệu Thành phố Hồ Chí Minh.

Giải thưởng

Năm	Lễ trao giải	Hạng mục	Tác phẩm	Kết quả	Nguồn
1980	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5	Nam diễn viên chính xuất sắc	Cánh đồng hoang	Đoạt giải	[2][3]

Chú thích

Ghi chú

1. Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1.
2. ^ Phim đoạt giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1.
3. Phim đoạt giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2.
4. Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2.
5. Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5.
6. Phim đoạt giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5.
7. Phim đoạt giải Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7.

Tham khảo

1. Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 68.
2. ^ Nhiều tác giả (2007), tr. 506.
3. ^ Ngô Mạnh Lân và đồng nghiệp (2005), tr. 168.
4. “"Cánh đồng hoang" và những điều chưa kể”. Đài PTTH Hậu Giang. 1 tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 15 tháng 1 năm 2024.
5. Phạm Văn Đồng (25 tháng 1 năm 1984). “Quyết định về việc tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú”. Thư viện pháp luật. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2022.
6. Văn phòng Bộ Văn hóa và Thông tin (2000), tr. 94.
7. “Quyết định số 1157KT/CTN ngày 03/02/1997 của Chủ tịch nước về việc phong tặng Danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (đợt IV)”. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Truy cập ngày 13 tháng 1 năm 2024.
8. H.H (17 tháng 11 năm 2011). “Những nam diễn viên xuất sắc nhất điện ảnh Việt Nam”. Báo Dân trí. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2024.
9. Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 218.
10. Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994), tr. 52.
11. Trần Trọng Đăng Đàn (2010a), tr. 923–924.
12. ^ Châu Mỹ (3 tháng 12 năm 2015). “Những vai diễn để đời của cố nghệ sĩ Lâm Tới”. VnExpress. Truy cập ngày 15 tháng 1 năm 2024.
13. Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994), tr. 362.
14. Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994), tr. 307.
15. Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994), tr. 363.
16. Bùi Phú (1981).
17. Nhiều tác giả (2007), tr. 803.
18. Hội đồng quốc gia chỉ đạo biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam (2002), tr. 396.
19. Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994), tr. 41 & 362.
20. Trần Trọng Đăng Đàn (2010a), tr. 835.

Nguồn

• Bùi Phú (1981). Điện ảnh qua những chặng đường. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa. OCLC 19734987.
• Trần Trọng Đăng Đàn (2010a). Điện ảnh Việt Nam, Tập 1: Lịch sử - tác phẩm - nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến 1975. Điện ảnh Việt Nam: Lịch sử, tác phẩm, nghệ sĩ, Lý luận, phê bình, nghiên cứu. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. ISBN 9786045800201. OCLC 1023455622.
• Hội đồng quốc gia chỉ đạo biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam (2002). Từ điển bách khoa Việt Nam: E-M (Tập 2). Từ điển bách khoa Việt Nam. Nhà xuất bản Từ điển Bách khoa. OCLC 835279161.
• Viện nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh (1994). Diễn viên điện ảnh Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin. OCLC 33133770.
• Hồng Lực (2000). Tổ quốc và điện ảnh. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ. OCLC 46322550.
• Hoàng Thanh; Vũ Quang Chính; Ngô Mạnh Lân; Phan Bích Hà (2003). Nguyễn Thị Hồng Ngát; và đồng nghiệp (biên tập). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, Tập 1. Hà Nội: Cục Điện ảnh Việt Nam. OCLC 53129383.
• Ngô Mạnh Lân; Ngô Phương Lan; Vũ Quang Chính; Đinh Tiếp; Lại Văn Sinh (2005). Nguyễn Thị Hồng Ngát; và đồng nghiệp (biên tập). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, Tập 2. Hà Nội: Cục Điện ảnh Việt Nam. OCLC 53129383.
• Trung Sơn (2004). Điện ảnh, chặng đường và kỷ niệm. Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh niên. OCLC 607590635.
• Nhiều tác giả (2007). Hành trình nghiên cứu điện ảnh Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 989966481.
• Văn phòng Bộ Văn hóa và Thông tin (2000). Hành trình vào thiên niên kỷ mới. Hà Nội: Bộ Văn hóa và Thông tin. tr. 94. OCLC 645819839.

Liên kết ngoài

• Lâm Tới trên IMDb