1 февраль

1 февраль — Милади тәкъвимендә икенче айның беренче көне. Ел ахырына кадәр 333 (кәбисә елларда – 334) көн кала.

← февраль →
Дш	Сш	Чш	Пҗ	Җм	Шм	Як
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28
2025 ел

Дөнья тарихында бу көн:

Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар

Халыкара

Милли

• АКШ — Милли азатлык көне (en), Авраам Линкольн АКШ Конгрессы кабул иткән АКШ Конституциясенә 13 төзәтмәсен (Коллыкны юк итү) имзалый, 1865.[1][2][3][4][5]
• Алжир — Эвакуация көне, 1968.[4][6]
• Болгария — Коммунист режимының корбаннарына багышланган хөрмәт һәм хәтер көне (ингл. Day of Remembrance and Respect to Victims of the Communist Regime, 1945/2011).[7][8][9]
• Маврикий — Коллыкның юкка чыгарылуы көне 1835.[1][2][10][11]
• Маҗарстан — Республика хәтер көне (1946, коммунистлар илдәге демократияне юк итә/2006) .[1][2][12]
• Никарагуа — Илнең Һава хәрби көчләренең (ru) көне.[1][2][13]
• Руанда — Каһарманнар көне.[1][2][14][15]

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

Кыш белән Яз арасы "Имболк" төне бәйрәме

• АКШ:[1]
  • "Каратәнлеләр тарихы ае" (en) башлана.[3][16][17]
  • "Милли кошларны ашату ае" (en) башлана.[18][19][20][21][22][23][24]
• Бөекбритания — "Лесбиан, гей, бисексуал һәм трансгендерлар тарихы ае" (en) башлана.[1][3][25]
• Гэлларда (en, Ирландия, Бөекбританиягә керүче Мэн утравы һәм Шотландия, һ.б.) — Имболк/Кандлемас (en).[1][2][4][10][16][26]
• Канада:[1]
  • Квебекндә ( Квебек провинциясе) — дөньяның иң озын Квебек кышкы карнавалы (en) башлана (2014 тә: 31 гыйнвар-16 февраль).[27]
  • "Каратәнлеләр тарихы ае" (en) башлана.[3][28]
• Малайзия — Федераль территория көне (en): Куала-Лумпур, Лабуан һәмПутраджая.[1][2][3][16][29]

Вакыйгалар

Хомейни Иранга кайта

• 1720 — Швеция һәм Пруссия тынычлык килешүен имзалыйлар.
• 1793 — Франция Англия һәм Нидерландларга сугыш игълан итә.
• 1896 — Пуччининың «Богема» операсы премьерасы.
• 1918 — Совет хөкүмәте григориан тәкъвименә күчә: 31 гыйнвардан соң 14 февраль җитә.
• 1924 — Бөекбритания СССРны таный.
• 1930 — «Таймс» беренче кроссвордны урнаштыра.
• 1979 — 15 еллык сөргеннән соң аятолла Хомейни Иранга кайта.[30]
• 2003 — «Колумбия» космик шаттлы һәлакәте. Шартлау нәтиҗәсендә экипажның бар җиде әгъзасы вафат.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:1 февраль көнне туганнар

• 1561 — Генри Бригс, математика галиме, профессор.
• 1825 — Вениамин,
• 1826 — Евгений Белов,
• 1834 — Кузман Шапкарев,
• 1842 — Константин Ворошилов,
• 1857 — Владимир Бехтерев, табиб.
• 1859 — Сөләйман Аитов, беренче гильдия сәүдәгәр, меценат, күренекле татар җәмәгать эшлеклесе,
• 1867 — Василий,
• 1870 — Фёдор Чистович,
• 1871 — Владимир Николаев,
• 1873 — Семён Маслов,
• 1878 — Милан Һоджа,
• 1879 — Николай Некрасов,
• 1880 — Василий Голубков,
• 1884 — Евгений Замятин,
• 1885 — Федор Быков,
• 1897 — Петр Беневоленский,
• 1905 — Эмилио Сегре,
• 1912 — Зоя Миронова,
• 1913 — Сергей Притыцкий,
• 1920 — Гарәфетдин Сәләхетдинов,
• 1922 — Геннадий Киселев,
• 1924 — Әкрәм Хәйретдинов, Советлар Берлеге каһарманы, матрос.
• 1925 — Виктор Сажинов,
• 1927 — Владимир Гаглоев, осетин язучысы, драматург.
• 1927 — Рәис Сабиров,
• 1931 — Борис Ельцин, беренче Россия президенты (2007 елда вафат).
• 1931 — Шәмсикамал Чуракова,
• 1932 — Флүр Галимҗанов,
• 1932 — Хәләф Гыйльданов,
• 1935 — Фаадия Сәлимҗанова,
• 1936 — Рифкать Сәлимов,
• 1936 — Фәнис Садыйков,
• 1936 — Феликс Мөхәммәдов,
• 1939 — Геннадий Никитин,
• 1939 — Марат Азнабаев,
• 1939 — Муса Сираҗи, шагыйрь.
• 1940 — Владимир Житлов,
• 1940 — Мэлс Түрҗанов,
• 1940 — Рафаэль Билалов, татар композиторы.
• 1940 — Эльмира Давыдова,
• 1941 — Виталий Журавлёв
• 1942 — Ралиф Зарипов,
• 1942 — Салават Рәхмәтулла, Башкортстанда яшәп иҗат итүче татар шагыйре.
• 1943 — Дамир Ишемгулов
• 1943 — Ринат Габитов
• 1944 — Эра Җиһаншина, театр һәм кино артисты, РФ халык артисты (2005).
• 1950 — Айрат Кобагошов,
• 1952 — Роҗер Тсиен,
• 1957 — Галимҗан Гыйльманов, татар язучысы, шагыйрь.
• 1957 — Людмила Матвеева.
• 1958 — Тәүфикъ Кәримов, язучы, Казакъстан халыклары Ассамблеясе Рәисе урынбасары, «Казакъстанда татар һәм башкорт конгрессы» Республика иҗтимагый идарәсе рәисе.
• 1958 — Рөстәм Фәткуллин, «Болакта» Яшьләр театры баш режиссеры. ТР атказанган сәнгать эшлеклесе.
• 1960 — Фәрзәнә Акбулатова,
• 1962 — Дилә Барышева,
• 1968 — Камил Таңгалычев,
• 1971 — Георгий Черданцев,
• 1972 — Лейма Гбови,
• 1973 — Андрей Субботин,
• 1976 — Александр Богомолов,
• 1983 — Алексей Петров,
• 1984 — Алексей Крутов,
• 1987 — Рихард Гүнге,
• 1989 — Ләйсән Раянова,
• 1991 — Михаил Григорьев,
• 2000 — Ramil’,

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:1 февраль көнне вафатлар

• 1733 — Аугуст II Көчле,
• 1880 — Зеф Юбани,
• 1881 — Юлиан Шелль,
• 1893 — Александр Тимашев,
• 1907 — Курманжан датка,
• 1953 — Сәетгәрәй Гайфетдинов,
• 1957 — Фридрих Паулюс, генерал-фельдмаршал.
• 1958 — Клинтон Дэвиссон, АКШ физигы, Нобель бүләге лауреаты.
• 1971 — Әмәт-Хан Солтан, совет хәрби очучысы.
• 1971 — Иван Фёдоров, Советлар Берлеге каһарманы (1945).
• 1973 — Алексей Бормусов,
• 1976 — Вернер Һейзенберг, алман теоретик физика галиме.
• 1976 — Виктор Лазарев,
• 1976 — Җорҗ Виппл,
• 1978 — Хуҗи Мәрдиев,
• 1985 — Юрий Румер,
• 1986 — Альва Мюрдаль,
• 1990 — Виктор Федоров,
• 1991 — Гыйльметдин Кырымгуҗин, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
• 1991 — Иван Кузнецов, совет чуаш язучысы, тарихчы.
• 1993 — Әхәт Гобәйдуллин,
• 1995 — Николай Горшков,
• 1999 — Кәлимулла Якупов, Совет-фин һәм Бөек Ватан сугышлары чорында Кызыл Гаскәре медицина хезмәткәре, Советлар Берлеге каһарманы.
• 2003 — Миңнехаҗи Фәррахов,
• 2004 — Шамил Нигъмәтуллин,
• 2005 — Сергей Суров,
• 2010 — Равил Галиуллин,
• 2010 — Рамазан Шәгалиев,
• 2012 — Вислава Шымборска,
• 2017 — Дритеро Аголы,
• 2017 — Тимергали Зиннуров,

Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар

Ислам

Христианлык

Көнбатыш Христианнарда

Көнчыгыш христианнарда

Исем бәйрәмнәре

Башка диннәр/ышанулар

Шулай ук карагыз

Искәрмәләр

1. (ингл.) Holidays and observances
2. (фарсыча) اعیاد و مراسم‌ها
3. (фр.) Célébrations
4. (рус.) Праздники
5. (ингл.) [1]
6. (рус.) Праздники / Официальные праздники / Алжир / День эвакуации 2014 елның 22 февраль көнендә архивланган.
7. (алм.) Feier- und Gedenktage
8. (ингл.) Азат Европа радиосы/Азатлык радиосы: "Bulgaria Marks First Communist Victims' Day"
9. (ингл.) AFP: Bulgaria remembers victims of communist regime
10. (пол.) Święta
11. (ингл.) Celebrating Spring Festival 2014 and 179th Anniversary of the Abolition of Slavery in Mauritius(үле сылтама)
12. (ингл.) AtHomeInHungary.hu ( Халыкара миграция оешмасы хезмәте): Remembrance Days 2014 елның 5 март көнендә архивланган.
13. (ингл.) VirtualNicargua.com: Nicaragua Holidays 2014 елның 11 март көнендә архивланган.
14. (ингл.) Embassy of Rwanda in Sudan. Sudan and Rwanda public holidays. әлеге чыганактан 2012-03-13 архивланды. July 19, 2010 тикшерелгән.
15. (ингл.) allAfrica.com: Rwandans Mark National Heroes' Day
16. (гар.) أعياد ومناسبات
17. (ингл.) Daryl Michael Scott, "The Origins of Black History Month," 2013 елның 14 февраль көнендә архивланган. Association for the Study of African American Life and History, 2011, www.asalh.org/
18. "Bosak, Chris. "A Change in Attitude Regarding Feeding Birds." The Hour [Norwalk, CT] 3 February 2010.
19. Rugg, Jeff. "It's National Bird-Feeding Month." The Herald-Mail [Hagerstown, MD] 5 February 2010.
20. Baicich, Paul J. "Revitalizing the NBFS". Bird Watcher's Digest Nov./Dec. 2009: 11. Print.
21. Baicich, Paul J., Margaret A. Barker and Carrol L. Henderson. Feeding Wild Birds: A Short History in America (USA: Wild Bird Centers of America, Inc., 2010) ISBN 1-4515-1005-5
22. Horn, David J. "February: National Bird-Feeding Month Opportunities." Bird Education Network Bulletin. 4 February 2010. Web.
23. Richins, Vanessa. “Celebrate National Bird-Feeding Month with Pine Cone Bird Feeders.” Vanessa's Trees and Shrubs Blog About.com. 2 February 2010. Web.
24. Stiteler, Sharon. “Wild Bird Centers Takes Over National Bird-Feeding Society.” Birding Business News. Birding Business Magazine. 15 June 2009. Web.
25. (ингл.) LGBT History Month UK
26. (ингл.) Imbolc / Candlemas February 1-2 2015 елның 12 октябрь көнендә архивланган.
27. (ингл.) Quebec Carnaval
28. (ингл.) About Black History Month. Citizenship and Immigration Canada. әлеге чыганактан 2012-02-01 архивланды. 14 February 2012 тикшерелгән.
29. (ингл.) PublicHolidays.com.my:Federal Territory Day
30. Иран руханиеның сөргеннән кайтуына 31 ел

Сынамышлар

• Беренче февральдә төнлә йолдызлар күренсә — яз соңга калу галәмәте.

Cылтамалар

• Calend.ru вакыйгалар тәкъвиме
• Православ исемнәре һәм көн бәйрәмнәре
• Portal Sao Francisco (Бразилия)
• Бөтендөнья Католикларның очрашу порталы, испан телендәге көн изгеләре бүлеге
• Франсыз телле дөнья көннәре порталы
• Бөтендөнья дини һәм дөньяви көннәр
• Бөтендөнья ортодокс яһүдиләр бәйрәмнәре тәкъвиме

---

Гыйнвар | Февраль | Март | Апрель | Май | Июнь | Июль | Август | Сентябрь | Октябрь | Ноябрь | Декабрь

Мөхәррәм | Сәфәр | Рабигыль-әүвәл | Рабигыль-ахыр | Җөмадиәл-әүвәл | Җөмадиәл-ахыр Рәҗәп | Шәгъбан | Рамазан | Шәүвәл | Зөлкагдә | Зөлхиҗҗә

Милади тәкъвим буенча ел көннәре (проект)
Гыйнвар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Февраль	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29
Март	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Апрель	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Май	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Июнь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Июль	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Август	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Сентябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Октябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Ноябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Декабрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31