Bagillt

Bagillt

Math	cymuned, tref
Poblogaeth	4,165, 3,969
Daearyddiaeth
Sir	Sir y Fflint
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	959.14 ha
Cyfesurynnau	53.268°N 3.168°W
Cod SYG	W04000179
Cod OS	SJ221752
Cod post	CH6
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Hannah Blythyn (Llafur)
AS/au y DU	Mark Tami (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Tref a chymuned yn Sir y Fflint, Cymru, yw Bagillt.[1] Saif rhwng Treffynnon (3 km i'r gorllewin) a'r Fflint (2 km i'r de-ddwyrain). Poblogaeth Cymuned Bagillt yw 3,918 (Cyfrifiad 2001).

Yn Llyfr Dydd y Farn (1086), ei enw oedd Backelie.[2] Benthyciad o'r Saesneg, wedi'i Gymreigio, yw'r enw felly. Mae Backelie yn ffurf ar y Saesneg Bacga's lea 'llannerch Bacga'.[3] Gerllaw, ceir tomen mwnt a beili o'r enw Mwnt Bryn Castell.

Tyfodd Bagillt yn gyflym yn y 19eg ganrif. Codwyd Eglwys y Santes Fair yno rhwng 1837 a 1839 fel ymateb i hynny. Poblogaeth y plwyf yn 1901 oedd 2,637.

Mae Bagillt yn enwog am greu'r rhod ddŵr enwog yn Laxey, Ynys Manaw.

Enwyd llyn ar ôl y pentref yn Chubut, Patagonia, Yr Ariannin; sef Llyn Bagillt.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Hannah Blythyn (Llafur)[4] ac yn Senedd y DU gan Mark Tami (Llafur).[5]

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[6][7][8]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Bagillt (pob oed) (4,165)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Bagillt) (516)			13%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Bagillt) (2827)			67.9%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Bagillt) (606)			35.6%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Enwogion

• Dafydd ap Llywelyn (tua 1215 - 1246) - Tywysog Cymru (ganwyd yng Nghastell Hen Blas^[angen ffynhonnell])
• Paul Panton (1727 - 1797) - hynafiaethydd a chasglwr llawysgrifau Cymreig

Cyfeiriadau

1. British Place Names; adalwyd 14 Hydref 2022
2. Bagillt yn Llyfr Dydd y Farn (Domesday Book)
3. Ifor Williams, Enwau Lleoedd (1945), tud. 6.
4. Gwefan Senedd Cymru
5. Gwefan Senedd y DU
6. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
7. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
8. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

Dolenni allanol

• Cymdeithas Etifeddiaeth Bagillt
• (Saesneg) Clwb Hanes Bagillt

Trefi a phentrefi Sir y Fflint

Trefi
Bagillt  · Bwcle  · Caerwys  · Cei Connah  · Y Fflint  · Queensferry  · Saltney  · Shotton  · Treffynnon  · Yr Wyddgrug
Pentrefi
Abermor-ddu  · Afon-wen  · Babell  · Bretton  · Brychdyn  · Brynffordd  · Caergwrle  · Carmel  · Cefn-y-bedd  · Cilcain  · Coed-llai  · Coed-talon  · Cymau  · Chwitffordd  · Ewlo  · Ffrith  · Ffynnongroyw  · Gorsedd  · Gronant  · Gwaenysgor  · Gwernymynydd  · Gwernaffield  · Gwesbyr  · Helygain  · Higher Kinnerton  · Yr Hôb  · Licswm  · Llanasa  · Llaneurgain  · Llanfynydd  · Llannerch-y-môr  · Maes-glas  · Mancot  · Mostyn  · Mynydd Isa  · Mynydd-y-Fflint  · Nannerch  · Nercwys  · Neuadd Llaneurgain  · Oakenholt  · Pantasaph  · Pant-y-mwyn  · Penarlâg  · Pentre Helygain  · Pen-y-ffordd  · Pontblyddyn  · Pontybotgyn  · Rhes-y-cae  · Rhosesmor  · Rhyd Talog  · Rhyd-y-mwyn  · Sandycroft  · Sealand  · Sychdyn  · Talacre  · Trelawnyd  · Trelogan  · Treuddyn  · Ysgeifiog