|
Tempranillo A tempranillo ye una variedat d'uga tinta cautivada extensament pa producir vins tintos con cuerpo[1] en Espanya, d'a on ye orichinaria. Ocupa una superficie de cautivo de mas de 214.000 ha en 2013, estando a segunda en producción, dimpués d'a variedad airén (blanca), y a primera en uga tinta. Conta con 31.046 hectarias en a D.O. Rioja, lo que suposa que ye un 61% d'a D.O. Calificada Rioja, con una creixenza progresiva en os zaguers anyos en detrimento d'atras variedaz. Se considera autoctona de La Rioja. Ye a prencipal uga usada en ista D.O., y a sobén se'n fa referencia como a "uga noble" de Espanya.[2] O suyo nombre ye o diminutivo en castellano de temprano,[1] lo que fa referencia a o feito de que madura cuantas semanas antis que a mayor parti d'as variedaz d'uga tinta espanyolas. Existe una variedat blanca de mutación recient: tempranillo blanco. En Aragón ye una d'as variedaz tintas autorizadas en os vins d'as denominacions d'orichen protechidas Ailés, Calatayú, Campo de Borcha, Carinyena, Semontano y Urbezo y en as indicacions cheograficas protechidas vins d'a Tierra Baixo Aragón, Ribera d'o Galligo-Cinco Villas, Ribera d'o Queiles, Ribera de Xiloca, Valle d'a Cinca y Val de Xalón. OrichenA uga tempranillo procede d'atras dos variedaz: l'albillo mayor y a ullal. A primera -dita turruntés en La Rioja- ye una variedad mit conoixida que se cautiva en o centro d'a peninsula iberica. A variedad ullal cuasi no se cautiva en l'actualidat, solo queda de forma residual en Aragón, y no n'i hai referencias historicas claras en a literatura viticola espanyola. a variedat tempranillo podría haber naixiu d'una hibridación espontania en o zaguer milenio probablement en a redolada d'a val d'Ebro, seguntes una investigación recient de l'Instituto de Ciencias d'a Vit y d'o Vin (ICVV) y d'o Instituto Madrileño de Investigación y Desarrollo Rural, Agrario y Alimentario (IMIDRA).[3] Referencias
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
