Lardiés
Lardiés ye un lugar d'o municipio de Fiscal, en a provincia de Uesca y a comarca de Sobrarbe. A suya población ye de 9 habitants (2018).[1] Se troba en os primers metros d'a costera d'a punta de Berroy, por alto d'as suyas propias uebras en a Ribera de Fiscal, cosirando a boquera d'o barranco de Sant Salvador en o río Ara. Se i plega por o primer esbarre d'a N-260 en a variant Yebra-Fiscal, salindo dende a rotonda de Fiscal de sentiu ta Yebra. Enantes de que se i fese la dita obra, se i diba por un camín gudronau dende a suya cabecera municipal. HistoriaEn 1073 apareixe en a documentación d'o monesterio de Sant Per de Rava,[2] que yera en o termino d'Ayerbe de Broto, como aldeya que pagaba treudos a l'abadía. En 1571 a parroquia se transfiere dende lo bispau de Uesca ta lo de Chaca.[2] Amaneix en o Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz. D'alcuerdo con o cheografo navarro, arredol de 1845 teneba 8 casas y una ilesia parroquial, que yera servida por un mosén que nombraba o Rei y, si no, l'arcipestre de Biescas.[3] No explica o por qué d'ixa tradición de que lo nombrás en primeras o Rei. A metat d'o sieglo XIX o nuclio se serviba de l'augua de dos fuents,[3] teneba uebras productivas y o mont yera de pinar, de buxos y d'aliagas.[3] Teneba camins que yiban ta Fiscal, ta Bergua y ta Chaca[3] (cal suposar que o camín viello d'o puerto de Petralba, que puya dende o barranco de Sant Salvador y se i prene aman). O correu le plegaba dende l'Aínsa.[3] Seguntes o que diz Madoz, perteneceban a o termino de Lardiés as «pardinas» d'Asué, Berroy, Vinyuals y Sant Chaime.[3] A par d'alavez Berroy encara teneba municipio propio, por o que puet estar que le mentisen en as enquestas. EconomíaPor Madoz sabemos que, en o sieglo XIX, os campos de Lardiés produciban trigo, civada, panizo y millo.[3] A ganadería ye «de corto numero», compuesta de uellas y crapas, pero teneba caza en abundancia, feta de perdices, llebres, corzos y chabalins.[3] Contribuibacon 956 reals a la facienda publica, y teneba un presupuesto municipal de 600 reals que s'aplegaba a vicinal.[3] MolimentosA ilesia parroquial data d'o sieglo XVIII y ye consagrada a l'advocación de Santa Agueda.[4] Ye Bien d'Intrés Cultural declarau, con codigo SIPCA 1-INM-HUE-003-109-171,[4] y se troba feta enrunas dende que s'espaldó lo tellau en 2009.[5] No teneba oficios regulars dende feba 40 anyos, d'acuerdo con a diocesi, pero encara se visitaba dica 2007.[5] O zaguer servicio que se fizo fue o baltismo d'un ninón d'a localidat, en 1999, y ya se diz que o pai d'o crío i heba teniu que fer bels apanyos.[5] Tanimientres, atras informacions dicen que se tracta d'a ilesia d'os Santos Reis de Lardiés, adedicada a los Santos Reis, y que ye la ilesia parroquial d'o lugar.[6] Ye destacable Casa Tapia, que data de 1787.[2] Tamién son B.I.C. o lavadero,[7] Casa Perico[8] y Casa Allué.[9] Referencias
Se veiga tamiénVinclos externos
|
Portal di Ensiklopedia Dunia