|
Accipiter nisus
O gabilán[1] u esparveret[1] (Accipiter nisus (L., 1758)) ye un ave rapinyadera de dimensions chicas d'a familia d'as accipitridas, cazadera en as selvas especializata en a captura de muixons mes chicoz que ella. As suyas colors son fuscas per alto, per l'usual grisas, y blancas con rayetas negras per a tripa en as fembras, estando sobstituita la tonalidat blanca choven per una de mes royenca en os masclos de mes edat, que se concentra en as galtas y o peto. As fembras gosan arribar t'as midas mes grans, como en a mes gran parte d'as rapinyaderas, estando las midas caracteristicas d'a especie d'entre os 27 y 37 cm de lonchitut. Ye asinas a segunda rapinyadera mes chicota d'Eurasia dezaga d'os ciquilins y os esmerellons. Se tracta d'una especie autoctona d'Eurasia y d'o norte d'Africa. Sen gosa trobar, per regular, en selvas viellas, d'as cuals ne tría as de coniferas ta fer-be o niedo. Os niedos son d'arquitectura bella cosa millor treballada que no en a resta de aves de presa, de forma arronchadeta, siempre alto en os árbols. Tapizan os niedos, que son feitos de brancas y palez, con plumas, e i meten una cobada d'entre 4 y 5 uevos que i van ficando con intervalos d'entre 3 y 4 días d'entre éls. A fembra se cluca a partir que b'haiga ficato lo tercer uevo, y se fa alimentar per o masclo mientres que dura a covata, que ye alto u baixo de 35 días. Os pollez completan o plomache d'aligón arredol d'o día 28 de vita, y aunque s'esvolutan dende bien chicoz, prencipian a revolar-se a partir d'o día 32. A partir d'ixe punto, os aligons s'exparden per arredol de l'árbol en o que i heban feito niedo, y romanen a expensas d'os suyos prochenitors ta alimentar-se anque éls haigan de buscar en a redolada. NombreComo tamién pasa con o suyo familiar l'azor, o gabilán conoix denominacions populars que el quieren emparentar con os «esparvers», anque no sigan tan relacionatos con o chenero Buteo que ye el d'os verdaders esparvers. S'ha puesto documentar o nombre popular d'«esparveret»,[1] en forma deminutiva, en as localidaz de Sarller, Bisagorri, Renanué, Esdolomada y Castanesa en Ribagorza;[1] Vió, Guaso, Puértolas y Nerín en Sobrarbe;[1] Rodellar y Alquezra en o Semontano de Balbastro;[1] y Pandicosa en l'Alto Galligo.[1] Altros autors dan como cheneral en Aragón a forma «gabilán», «gabilán».[2] Imáchens
Se veiga tamiénReferencias
Vinclos externos
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
