ฮิกซอส

ฮิกซอส

ชายที่มีชื่อว่า "อาบีชาชาวฮิกซอส"
(𓋾𓈎𓈉 ḥḳꜣ-ḫꜣswt, Heqa-kasut คือ "Hyksos") ผู้นำกลุ่ม อามุ
ที่สุสานของคนุมโฮเทปที่ 2 (ประมาณ 1,900 ปีก่อน ค.ศ.)[1][2]
นี่เป็นหลักฐานแรกสุดของการใช้ศัพท์ "ฮิกซอส"[3]

ในวิทยาอียิปต์สมัยใหม่ ฮิกซอส (อังกฤษ: Hyksos, ออกเสียง: /ˈhɪksɒs/; ภาษาอียิปต์: ḥqꜣ(w)-ḫꜣswt, การสะกดภาษาอียิปต์: hekau khasut,[4] "ผู้ปกครองดินแดนต่างชาติ"; กรีกโบราณ: Ὑκσώς, Ὑξώς) เป็นคำที่ใช้กล่าวถึงพระมหากษัตริย์จากราชวงศ์ที่สิบห้าแห่งอียิปต์[5] (ครองราชย์ประมาณ 1,650–1,550 ปีก่อน ค.ศ.)[a] ที่มีศูนย์รวมอำนาจอยู่ที่อวาริสบนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ ใน Aegyptiaca ประวัติศาสตร์อียิปต์ที่เขียนโดยแมนิโธ นักบวชและนักประวัติศาสตร์ชาวกรีก-อียิปต์ในคริสต์ศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์กาล คำว่าฮิกซอสใช้กล่าวถึงผู้คนที่น่าจะมีต้นกำเนิดจากเซมิติกตะวันตกหรือลิแวนต์[1][9] ในขณะที่แมนิโธแสดงให้เห็นถึงพวกฮิกซอสว่าเป็นผู้บุกรุกและฝ่ายต่อต้าน การตีความนี้ก็ยังคงเป็นข้อสงสัยในอียิปต์วิทยาสมัยใหม่[10] ในทางกลับกัน การปกครองของพวกฮิกซอสอาจสืบต่อจากชาวคานาอันกลุ่มที่ตั้งรกรากในสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ตั้งแต่สิ้นสุดราชวงศ์ที่ 12 เป็นต้นมา และน่าจะแยกออกจากการควบคุมของชาวอียิปต์ที่กำลังระส่ำระสายในช่วงใดช่วงหนึ่งของราชวงศ์ที่ 13[11]

พวกฮิกซอสเป็นชาวต่างชาติกลุ่มแรกที่ปกครองอียิปต์[12] ข้อมูลหลายอย่างของพวกเขา เช่น ขอบเขตที่แท้จริงของอาณาจักรหรือแม้แต่พระนามและลำดับกษัตริย์ก็ยังไม่เป็นที่ทราบอย่างแน่ชัด แม้ว่าพวกฮิกซอสนำขนบธรรมเนียมหลายอย่างจากลิแวนต์หรือคานาอัน พวกเขาก็นำขนบธรรมเนียมอียิปต์มาใช้ด้วย[13] พวกเขายังได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้นำนวัตกรรมทางเทคโนโลยีหลายอย่างเข้าสู่อียิปต์ เช่น ม้า รถม้า เช่นเดียวกันกับโคเปชกับธนูประกอบ (composite bow) แต่ทฤษฎีนี้ยังคงเป็นที่โต้แย้ง[14]

ใช่ว่าพวกฮิกซอสควบคุมทั้งอียิปต์ แต่พวกเขาร่วมปกครองกับราชวงศ์ที่สิบหกและราชวงศ์ที่สิบเจ็ดซึ่งมีศูนย์กลางอำนาจอยู่ในธีบส์[15] สงครามระหว่างพวกฮิกซอสกับฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 17 ตอนปลายในรัชสมัยฟาโรห์อาโมสที่ 1 ผู้ก่อตั้งราชวงศ์ที่สิบแปดแห่งอียิปต์ ทำให้พวกฮิกซอสพ่ายแพ้ไป[16] หลายศตวรรษต่อมา ชาวอียิปต์มักพรรณนาถึงพวกฮิกซอสว่าเป็นผู้นำต่างชาติที่กระหายเลือดและเป็นศัตรู

ชื่อ

ศัพทมูลวิทยา

ศัพท์ "ฮิกซอส" แผลงมาจากคำภาษากรีกว่า Ὑκσώς (Hyksôs) ซึ่งมาจากวลีภาษาอียิปต์ว่า 𓋾𓈎𓈉 (ḥḳꜣ-ḫꜣswt หรือ ḥḳꜣw-ḫꜣswt, "hekau khasut") แปลว่า "ผู้ปกครองดินแดนต่างชาติ"[17][18] รูปภาษากรีกน่าจะเพี้ยนมาจากรูป Ὑκουσσώς (Hykoussôs) อีกทอดหนึ่ง [19]

โยเซพุส นักประวัติศาสตร์ชาวยิวในคริสต์ศตวรรษที่ 1 ให้ความหมายว่า "กษัตริย์คนเลี้ยงแกะ" หรือ "กษัตริย์ที่ถูกจองจำ" ในผลงาน Contra Apion ที่ซึ่งเขาพรรณนาพวกฮิกซอสตามที่ปรากฏในงานของแมนิโธ นักประวัติศาสตร์กรีก-อียิปต์[20] การแปลความหมายของโยเซพุสอาจมาจากการออกเสียงวลี ḥḳꜣ-ḫꜣswt เป็น ḥḳꜣ-šꜣsw ซึ่งในสมัยนั้นเข้าใจกันว่าแปลว่า "เจ้าแห่งคนเลี้ยงแกะ"[21] ยังไม่เป็นที่กระจ่างว่าคำแปลนี้เป็นของแมนิโธหรือไม่ การแปลผลงานชิ้นหนึ่งของแมนิโธเป็นภาษาอาร์มีเนียของยูซีเบียส นักประวัติศาสตร์ยุคโบราณตอนปลาย ได้ให้คำแปลที่ถูกต้องว่า "กษัตริย์ต่างชาติ"[22]

ดูเพิ่ม

• มิตันนี
• แคไซต์
• ชาวทะเล
• ฮิตไทต์
• ชาวฟิลิสตีน
• มาร์ยันนุ

หมายเหตุ

1. วันที่โดยประมาณแตกต่างกันไปตามแหล่งข้อมูล Bietak ตั้งไว้ที่ประมาณ 1,640–1,532 ปีก่อน ค.ศ.[6] Schneider ตั้งไว้ที่ประมาณ 1,639–1,521 ปีก่อน ค.ศ.[7] และ Stiebing ตั้งในประมาณ 1,630–1,530 ปีก่อน ค.ศ.[8]

อ้างอิง

1. Van de Mieroop 2011, p. 131.
2. Bard 2015, p. 188.
3. Willems 2010, p. 96.
4. Bourriau 2000, p. 174.
5. Bietak 2001, p. 136.
6. Bietak 2012, p. 1.
7. Schneider 2006, p. 196.
8. Stiebing 2009, p. 197.
9. Mourad 2015, p. 10.
10. Ilin-Tomich 2016, p. 5.
11. Bourriau 2000, pp. 177–178.
12. Morenz & Popko 2010, p. 104.
13. Bourriau 2000, p. 182.
14. Ilin-Tomich 2016, p. 12.
15. Ilin-Tomich 2016, p. 7.
16. Morenz & Popko 2010, pp. 108–109.
17. Flammini 2015, p. 240.
18. Ben-Tor 2007, p. 1.
19. Schneider 2008, p. 305.
20. Mourad 2015, p. 9.
21. Morenz & Popko 2010, pp. 103–104.
22. Verbrugghe & Wickersham 1996, p. 99.

บรรณานุกรม

• Assmann, Jan (2003). The mind of Egypt: history and meaning in the time of the Pharaohs. Harvard University Press. ISBN 9780674012110.
• Assmann, Jan (2014). From Akhenaten to Moses: Ancient Egypt and Religious Change. Oxford University Press. ISBN 978-977-416-631-0.
• Assmann, Jan (2018). The Invention of Religion: Faith and Covenant in the Book of Exodus. Princeton University Press. ISBN 9781400889235.
• Aston, David A. (2018). "How Early (and How Late) Can Khyan Really Be: An Essay Based on ›Conventional Archaeological Methods‹". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 15–56. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Bard, Kathryn A. (2015). An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt (2 ed.). Wiley-Blackwell. ISBN 9780470673362.
• von Beckerath, Jürgen (1999). Handbuch der ägyptischen Königsnamen. von Zabern. ISBN 3-8053-2591-6.
• Ben-Tor, Daphne (2007). Scarabs, Chronology, and Connections: Egypt and Palestine in the Second Intermediate Period (PDF). Vandenhoeck and Ruprecht.
• Bietak, Manfred (2019). "The Spiritual Roots of the Hyksos Elite: An Analysis of Their Sacred Architecture, Part I". ใน Bietak, Manfred; Prell, Silvia (บ.ก.). The Enigma of the Hyksos. Harrassowitz. pp. 47–67. ISBN 9783447113328.
• Bietak, Manfred (2015). "On the Historicity of the Exodus: What Egyptology Today Can Contribute to Assessing the Biblical Account of the Sojourn in Egypt". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 17–37. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Bietak, Manfred (2001). "Hyksos". ใน Redford, Donald B. (บ.ก.). The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Volume 2. Oxford: Oxford University Press. pp. 136–143. ISBN 978-0-19-510234-5.
• Bietak, Manfred (2012). "Hyksos". ใน Bagnell, Roger S.; และคณะ (บ.ก.). The Encyclopedia of Ancient History. John Wiley & Sons. doi:10.1002/9781444338386.wbeah15207. ISBN 9781444338386.
• Bietak, Manfred (2016). "The Egyptian community in Avaris during the Hyksos period". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 26: 263–274. doi:10.1553/AEundL26s263. JSTOR 44243953.
• Bietak, Manfred (2010). "FROM WHERE CAME THE HYKSOS AND WHERE DID THEY GO?". ใน Maréee, Marcel (บ.ก.). THE SECOND INTERMEDIATE PERIOD (THIRTEENTH–SEVENTEENTH DYNASTIES): Current Research, Future Prospects. Peeters. pp. 139–181.
• Bietak, Manfred (2006). "The predecessors of the Hyksos". ใน Gitin, Seymour; Wright, Edward J.; Dessel, J. P. (บ.ก.). Confronting the Past: Archaeological and Historical Essays on Ancient Israel in Honor of William G. Dever. Eisenbrauns. ISBN 9781575061177.
• Bietak, Manfred (1999). "Hyksos". ใน Bard, Kathryn A. (บ.ก.). Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt. Routledge. pp. 377–379.
• Bourriau, Janine (2000). "The Second Intermediate Period (c. 1650-1550 BC)". ใน Shaw, Ian (บ.ก.). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press.
• Bright, John (2000). A History of Israel (ภาษาอังกฤษ) (4 ed.). Westminster John Knox Press. p. 97. ISBN 978-0-664-22068-6.
• Burke, Aaron A. (2019). "Amorites in the Eastern Nile Delta: The Identity of Asiatics at Avaris during the Early Middle Kingdom". ใน Bietak, Manfred; Prell, Silvia (บ.ก.). The Enigma of the Hyksos. Harrassowitz. pp. 67–91. ISBN 9783447113328.
• Candelora, Danielle (2018). "Entangled in Orientalism: How the Hyksos Became a Race". Journal of Egyptian History. 11 (1–2): 45–72. doi:10.1163/18741665-12340042.
• Candelora, Danielle (2017). "Defining the Hyksos: A Reevaluation of the Title ḥḳꜣ-ḫꜣswt and Its Implications for Hyksos Identity". Journal of the American Research Center in Egypt. 53: 203–221. doi:10.5913/jarce.53.2017.a010.
• Daressy, Georges (1906). "Un poignard du temps des Rois Pasteurs". Annales du Service des Antiquités de l'Égypte. 7: 115–120.
• el-Shahawy, Abeer (2005). The Egyptian Museum in Cairo: A Walk Through the Alleys of Ancient Egypt. Farid Atiya Press. ISBN 977-17--2183-6.
• Flammini, Roxana (2015). "Building the Hyksos' Vassals: Some Thoughts on the Definition of the Hyksos Subordination Practices". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 25: 233–245. doi:10.1553/AEundL25s233. JSTOR 43795213.
• Faust, Avraham (2015). "The Emergence of Iron Age Israel: On Origins and Habitus". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 467–482. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Geobey, Ronald A. (2017). "Joseph the Infiltrator, Jacob the Conqueror?: Reexamining the Hyksos–Hebrew Correlation". Journal of Biblical Literature. 136 (1): 23–37. doi:10.1353/jbl.2017.0001. S2CID 164637479.
• Geraty, L. T. (2015). "Exodus Dates and Theories". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 55–64. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Grabbe, Lester (2017). Ancient Israel: What Do We Know and How Do We Know It?. Bloomsbury. ISBN 9780567670434.
• Gruen, Erich S. (2016). "The Use and Abuse of the Exodus Story". The Construct of Identity in Hellenistic Judaism: Essays on Early Jewish Literature and History. de Gruyter. pp. 197–228. JSTOR j.ctvbkjxph.14.
• Hernández, Roberto A. Díaz (2014). "The Role of the War Chariot in the Formation of the Egyptian Empire in the Early 18th Dynasty". Studien zur Altägyptischen Kultur. 43: 109–122. JSTOR 44160271.
• Herslund, Ole (2018). "Chronicling Chariots: Texts, Writing and Language of New Kingdom Egypt". ใน Veldmeijer, André J; Ikram, Salima (บ.ก.). Chariots in Ancient Egypt : The Tano Chariot, A Case Study. Sidestone Press. ISBN 9789088904684.
• Höflmayer, Felix (2015). "Egypt's "Empire" in the Southern Levant during the Early 18th Dynasty". ใน Eder, Birgitta; Pruzsinszky, Regine (บ.ก.). Policies of Exchange Political Systems and Modes of Interaction in the Aegean and the Near East in the 2nd Millenium B.C.E: Proceedings of the International Symposium at the University of Freiburg Institute for Archaeological Studies, 30th May - 2nd June 2012. Vol. 2. Austrian Academy of Sciences Press. pp. 191–206. ISBN 9783700176619. JSTOR j.ctt1bkm4rg.15.
• Ilin-Tomich, Alexander (2016). "Second Intermediate Period". ใน Wendrich, Willeke; และคณะ (บ.ก.). UCLA Encyclopedia of Egyptology.
• Josephus, Flavius (1926). Josephus in Eight Volumes, 1: The Life; Against Apion. แปลโดย Thackeray, H. St. J.
• Keel, Othmar (1996). "Ein weiterer Skarabäus mit einer Nilpferdjagd, die Ikonographie der sogenannten Beamtenskarabäen und der ägyptische König auf Skarabäen vor dem Neuen Reich". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 6: 119–136. JSTOR 23788869.
• Lichthelm, Miriam, บ.ก. (2019). Ancient Egyptian Literature. University of California Press. doi:10.2307/j.ctvqc6j1s. ISBN 9780520973619. JSTOR j.ctvqc6j1s.
• Moore, Megan Bishop; Kelle, Brad E (2011). Biblical History and Israel's Past: The Changing Study of the Bible and History. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-6260-0.
• Morenz, Ludwig D.; Popko, Lutz (2010). "The Second Intermediate Period and the New Kingdom". ใน Lloyd, Alan B. (บ.ก.). A Companion to Ancient Egypt. Vol. 1. Wiley-Blackwell. pp. 101–119. ISBN 9781444320060.
• Mourad, Anna-Latifa (2015). Rise of the Hyksos: Egypt and the Levant from the Middle Kingdom to the early Second Intermediate Period. Oxford Archaeopress. doi:10.2307/j.ctvr43jbk. ISBN 9781784911348. JSTOR j.ctvr43jbk.
• Müller, Vera (2018). "Chronological Concepts for the Second Intermediate Period and Their Implications for the Evaluation of Its Material Culture". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 199–216. ISBN 978-3-902976-83-3.
• O'Connor, David (2009). "Egypt, the Levant, and the Aegean: From the Hyksos Period to the Rise of the New Kingdom". ใน Aruz, Joan; Benzel, Kim; Evans, Jean M. (บ.ก.). Beyond Babylon : art, trade, and diplomacy in the second millennium B.C. Yale University Press. pp. 108–122. ISBN 9780300141436.
• Polz, Daniel (2018). "The Territorial Claim and the Political Role of the Theban State at the End of the Second Intermediate Period: A Case Study". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 217–233. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Popko, Lutz (2013). "Late Second Intermediate Period". ใน Wendrich, Willeke; และคณะ (บ.ก.). UCLA Encyclopedia of Egyptology.
• Raspe, Lucia (1998). "Manetho on the Exodus: A Reappraisal". Jewish Studies Quarterly. 5 (2): 124–155. JSTOR 40753208.
• Redford, Donald B. (1992). Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-03606-9.
• Redmount, Carol A. (2001) [1998]. "Bitter Lives: Israel In And Out of Egypt". ใน Coogan, Michael D. (บ.ก.). The Oxford History of the Biblical World (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. pp. 58–89. ISBN 9780199881482.
• Roy, Jane (2011). The Politics of Trade: Egypt and Lower Nubia in the 4th Millennium BC. Brill. ISBN 978-90-04-19610-0.
• Ryholt, Kim (2018). "Seals and History of the 14th and 15th Dynasties". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 235–276. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Ryholt, Kim (2004). "The Turin King-List". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 14: 135–155. JSTOR 23788139.
• Ryholt, Kim (1997). The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period c.1800-1550 B.C. Museum Tuscalanum Press.
• Schneider, Thomas (2006). "The Relative Chronology of the Middle Kingdom and the Hyksos Period". ใน Hornung, Erik; Krauss, Rolf; Warburton, David A. (บ.ก.). Ancient Egyptian Chronology. Brill. pp. 168–196. ISBN 9004113851.
• Schneider, Thomas (2008). "Das Ende der Kurzen Chronologie: Eine Kritische Bilanz der Debatte zur Absoluten Datierung des Mittleren Reiches und der Zweiten Zwischenzeit". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 18: 275–313. doi:10.1553/AEundL18s275. JSTOR 23788616.
• Schneider, Thomas (2018). "Hyksos Research in Egyptology and Egypt's Public Imagination: A Brief Assessment of Fifty Years of Assessments". Journal of Egyptian History. 11 (1–2): 73–86. doi:10.1163/18741665-12340043.
• Shaw, Ian (2002). "Israel, Israelites". ใน Shaw, Ian; Jameson, Robert (บ.ก.). A Dictionary of Archaeology. Wiley Blackwell. p. 313. ISBN 9780631235835.
• Simpson, William Kelly; และคณะ, บ.ก. (2003). The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry. Yale University Press. JSTOR j.ctt5vm2m5.
• Van de Mieroop, Marc (2011). A History of Ancient Egypt. Wiley-Blackwell. ISBN 9781405160704.
• Verbrugghe, Gerald P.; Wickersham, John M. (1996). Berossos and Manetho, introduced and translated: native traditions in ancient Mesopotamia and Egypt. University of Michigan Press. ISBN 0472107224.
• Stiebing, William H., Jr. (2009). Ancient Near Eastern History and Culture (2 ed.). Routledge. ISBN 978-0-321-42297-2.
• Wegner, Josef (2015). "A ROYAL NECROPOLIS AT SOUTH ABYDOS: New Light on Egypt's Second Intermediate Period". Near Eastern Archaeology. 78 (2): 68–78. doi:10.5615/neareastarch.78.2.0068. JSTOR 10.5615/neareastarch.78.2.0068. S2CID 163519900.
• Wilkinson, Toby (2013). The Rise and Fall of Ancient Egypt. Random House. ISBN 9780553384901.
• Willems, Harco (2010). "The First Intermediate Period and the Middle Kingdom". ใน Lloyd, Alan B. (บ.ก.). A Companion to Ancient Egypt. Vol. 1. Wiley-Blackwell. pp. 81–100.

แหล่งข้อมูลอื่น