NS 5600

Dit artikel gaat over de stoomlocomotieven van de serie NS-serie 5600 van 1874-1927. Zie voor de in 1945 van de SBB overgenomen stoomlocomotieven NS 5600 (ex-SBB).
NS 5600
Nr. 17 "Atchin" van de N.C.S. in Utrecht.
Nr. 17 "Atchin" van de N.C.S. in Utrecht.
Aantal 5
Nummering NCS: 16-20
SS: 81-85
NS: 5601-5606
Fabrikant Hanomag
In dienst 1874-1876
Uit dienst 1925-1927
Asindeling 1'B, later: 2'B, 2'B2'
Spoorwijdte 1435 mm
Aantal bewaarde exemplaren 0
Voor gedetailleerde gegevens, zie Kenmerken
Portaal  Portaalicoon   Verkeer & Vervoer
NS 5604 op het depot van Utrecht. (1918)

NS 5600 was een serie tenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorgangers Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) en Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS), welke oorspronkelijk als locomotief met losse tender gebouwd zijn.

Aflevering met asindeling 1'B

De in 1870 opgerichte Pommersche Centralbahn bestelde voor de nieuw te bouwen spoorlijn van Wangerin via Neustettin naar Konitz een aantal stoomlocomotieven bij de locomotieffabriek van George Egestorff te Hannover, sinds 1871 Hanomag geheten. Als gevolg van de Frans-Duitse Oorlog raakte de Pommersche Centralbahn in geldnood en werd in 1873 een faillissement aangevraagd, waarna ook de order bij Hanomag werd geannuleerd. De reeds in aanbouw zijnde locomotieven werden in het magazijn opgeborgen. Toen de NCS in 1874 een order voor drie 1'B locomotieven bij Hanomag plaatste, werden de deels gebouwde locomotieven voor de Pommersche Centralbahn voor de NCS afgebouwd. Deze kwamen in 1874 met de nummers 16-18 en de namen Kraton, Atchin en Sumatra in dienst. Twee jaar later plaatste de NCS nog een vervolgorder voor twee locomotieven, welke in 1876 als 19-20 met de namen Java en Borneo in dienst werden gesteld. Het waren 1'B locomotieven met een tweeassige tender.

Verbouwing tot asindeling 2'B

In 1882 en 1883 werden respectievelijk de 19 en 18 voorzien van een nieuwe ketel. Tussen 1891 en 1897 werden alle ketels vervangen door ketels met een maximum stoomspanning van 10 kg/cm2, beginnend met de 17, gevolgd door de 20, 16, 19 en 18. Bij de 18 werd tevens, ter verlaging van de asdruk, de voorste loopas vervangen door twee loopassen, waardoor de asindeling 2'B werd. De overige locomotieven werden tussen 1900 en 1905 overeenkomstig verbouwd, waarbij tevens de tweeassige tender werd vervangen door een grotere drieassige tender afkomstig van de serie 21-25. Bij de 18 werd in 1901 de tender vervangen.

Verbouwing tot tenderlocomotief met asindeling 2'B2'

Een tweede grote verbouwing vond plaats in de jaren 1913-1915, waarbij de vijf locomotieven werden verbouwd tot 2'B2' tenderlocomotieven voor de lokaaldienst. Het frame werd verlengd en ondersteund door een tweeassig loopdraaistel. Het machinistenhuis werd vervangen, langs de ketel werd aan weerszijden een waterbak geplaatst en achter het machinistenhuis was ruimte voor het meenemen van kolen. Bij deze verbouwing werden tevens de cilindergietstukken vervangen door exemplaren met een grote middellijn en werden de locomotieven voorzien van een oververhitter.

Overname door SS en NS

In 1919 werd de exploitatie van de NCS overgenomen door de SS, waarbij deze locomotieven in de SS-nummering werden opgenomen als 81-85 (tweede bezetting van deze nummers). Bij de samenvoeging van het materieelpark van de SS en de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij in 1921 kregen de locomotieven van deze serie de NS-nummers 5601-5605. Tussen 1925 en 1927 werden de locomotieven buiten dienst gesteld.

Kenmerken

NS 5600
Periode 1874-1905 1897-1905 1900-1927
Uitvoering Oorspronkelijke uitvoering als locomotief met losse tender Na verbouwing met nieuwe ketel en extra voorloopas Na verbouwing tot tenderlocomotief
Aantal 5 5 5
Nummering NCS 16-20 16-20 16-20
Nummering SS n.v.t. 81-85
Nummering NS n.v.t. 5601-5606
Fabrikant Hanomag NCS werkplaats Utrecht NCS werkplaats Utrecht
In dienst 1874-1876 1897-1905 1900-1905
Uit dienst 1897-1905 1900-1905 1925-1927
Asindeling 1'B 2'B 2'B2'
Spoorwijdte 1435 mm
Gewicht locomotief 34,5 ton ? 72,4 ton
Gewicht tender 23,1 ton 23,1 ton n.v.t
Middellijn drijfwielen 1728 mm,
later: 1760 mm		 1760 mm 1760 mm
Middellijn loopwielen 1054 mm,
later: 1086 mm		 1086 mm voor: 1086 mm,
achter: 1184 mm
Middellijn tenderwielen 1152 mm,
later: 1184 mm		 1184 mm n.v.t.
Lengte over buffers 13.590 mm 15.857 mm 13.823 mm
Hoogte 4087 mm,
later: 4000 mm		 4134 mm 4181 mm
Maximumsnelheid ? ? 90 km/u
Verwarmd oppervlak vuurkist 7,0 m2 ? 8,0 m2
Verwarmd oppervlak vlampijpen 90 m2 ? 94 of 75 m2
Verwarmd oppervlak oververhitter n.v.t. ? 33 m2
Roosteroppervlak 1,48 m2 ? 1,80 m2
Maximum stoomspanning 9,0 kg/cm2,
later 10 kg/cm2		 9,0 kg/cm2,
later 10 kg/cm2		 10,3 kg/cm2
Aantal cilinders 2
Middellijn x slaglengte cilinders 418 x 576 ? 460 x 576 mm
Stoomverdeling Allan
Waterinhoud 8,7 m3 8,7 m3,
later 12 m3		 10 m3
Brandstofvoorraad 4 ton kolen 4 ton kolen 3 ton kolen
Trekkracht 3670 kg
 ? 5000 kg
Soortmerk NS n.v.t. PTO1

Overzicht

Fabrieksnummer Naam NCS nummer In dienst Voorzien van grotere ketel Verbouwd tot 2'B Voorzien van drieassige tender Tender afkomstig van Verbouwd tot 2'B2' tenderlocomotief SS nummer NS nummer Uit dienst Bijzonderheden
1045 Kraton 16 1874 1895 1900 1900 25 1915 81 5601 1926
1046 Atchin 17 1874 1891 1903 1903 22 1916 82 5602 1925
1047 Sumatra 18 1874 1897 1897 1901 24 1913 83 5603 1925
1351 Java 19 1876 1896 1905 1905 23 1913 84 5604 1927
1352 Borneo 20 1876 1894 1902 1902 25 (21) 1914 85 5605 1927 Oorspronkelijke tender van de 21 in 1901 achter de 25 geplaatst