nl 1900

1900

Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1890-1899 · 1900-1909 · 1910-1919
Jaren:	<< · < · 1899 · 1900 · 1901 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2653 MMDCLIII
Armeense jaartelling:		1349 – 1350 ԹՎ ՌՅԽԹ – ՌՅԾ
Chinese jaartelling:		4596 – 4597 丙亥 – 丁子
Christelijke jaartelling:		1900 MCM
Ethiopische jaartelling:		1892 – 1893
Hebreeuwse jaartelling:		5660 – 5661
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1955 – 1956
- Shaka Samvat		1822 – 1823
- Kali yuga		5001 – 5002
Iraanse jaartelling:		1278 – 1279 ۱۲۷۸ – ۱۲۷۹
Islamitische jaartelling:		1317 – 1318 ١٣١٨ – ١٣١٧
Maçonnieke jaartelling:		5899 – 5900
1900 naar onderwerp
Lijst van landen
Geboren
Overleden
Auto's
Film
Sport (categorie)
Juliaanse kalender van 1900
Gregoriaanse kalender van 1900

Het jaar 1900 is het 100e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

1 - De gemeente Amsterdam neemt het trambedrijf AOM (Amsterdamsche Omnibus Maatschappij) over, en zet het voort als Gemeentetram Amsterdam (GTA).
1 - In Duitsland wordt het Bürgerliches Gesetzbuch van kracht.
14 - De opera Tosca van Giacomo Puccini gaat in première in Rome.
22 - De Slag bij Spionkop (nabij Ladysmith, Kwazulu-Natal) begint.
25 - (Duitsland) Alfred von Tirpitz dient het tweede vlootplan in.
29 - De Britse kolonie Rhodesië wordt opgesplitst in Noordoost-Rhodesië, Noordwest-Rhodesië, Mashonaland en Matabeleland.

februari

9 - De Amerikaan Dwight Davis organiseert de eerste Davis Cup-tenniswedstrijd tussen verschillende landen en wint vervolgens zelf de eerste editie.
15 - Britse cavalerie onder generaal French ontzet de mijnstad Kimberley in de Noord-Kaap. Intussen arriveren versterkingen in Zuid-Afrika. Onder aanvoering van Lord Roberts kunnen eindelijk tegenaanvallen worden uitgevoerd om de door de Boeren belegerde garnizoenen te ontzetten.
18 - Op Bloody Sunday verliezen de Britse troepen onder Horatio Kitchener meer dan duizend man.
22 - Hawaï wordt officieel een Amerikaans territorium.
27 - In Londen wordt het Labour Representation Committee opgericht, vanaf 1906 Labour Party geheten.

maart

13 - Britse troepen onder Frederick Sleigh Roberts veroveren Bloemfontein, de hoofdstad van de Boerenrepubliek Oranje Vrijstaat.
14 - De Nederlandse botanicus Hugo de Vries brengt de erfelijkheidswetten van Mendel opnieuw onder de aandacht.
18 - Oprichting Amsterdamse voetbalclub Ajax.
19 - Arthur Evans ontdekt Knossos, de hoofdstad van de Minoïsche beschaving, op Kreta. Hij ontdekt in Knossos het Lineair B-schrift.
maart - In de chinezenwijk van San Francisco breekt builenpest uit. China Town wordt afgegrendeld en in quarantaine geplaatst, zodat de inwoners zonder voedsel en zonder werk komen zitten.

april

2 - Het socialistische dagblad Het Volk verschijnt voor het eerst in Nederland.
15 - In Parijs wordt de vijfde wereldtentoonstelling geopend. In de zeven maanden die de expositie zal duren, komen zes miljoen bezoekers. Vooral nieuwigheden zoals elektriciteit en film trekken veel belangstelling. De eerste Metro van Parijs is nog een blijvende herinnering aan deze grote tentoonstelling.
16 - Voor het eerst worden filmopnames gemaakt in een oorlog. In de Tweede Boerenoorlog wordt de bestorming van een Boerenstelling vastgelegd.
20 - Eerste landelijke vergadering van de Nederlandse Vrouwenraad in Den Haag.
22 - In de Strijd bij Kousséri verwerft Frankrijk de heerschappij over Tsjaad.

mei

1 - In Nederland worden alle rijkstollen afgeschaft.
18 - Het ontzet van Mafeking (Zuid-Afrika) veroorzaakt grote vieringen in Engeland.
20 - Opening van de tweede Olympische zomerspelen te Parijs, als onderdeel van de wereldtentoonstelling. Voor het eerst is ook Nederland vertegenwoordigd.
28 - In North-Carolina wordt voor het eerst een zonsverduistering gefilmd.
31 - In China breekt de Bokseropstand uit tegen de westerse wereld.
31 - Britse troepen bereiken Johannesburg.

juni

5 - De Britten veroveren Pretoria, de hoofdstad van de Boerenrepubliek Transvaal.
20 - De Duitse gezant in Peking, von Ketteler, die namens de belegerde diplomaten met de Boksers onderhandelt, wordt door hen vermoord. De Europese mogendheden besluiten in te grijpen.
30 - Brand in het dok van Hoboken veroorzaakt honderden doden.

juli

1 - Aartshertog Frans Ferdinand, de troonopvolger van Oostenrijk trouwt met Sophie Chotek. Zij is van lage Boheemse adel, en hun eventuele kinderen komen niet in aanmerking voor de troon.
2 - Eerste proefvlucht van een zeppelin. Graaf Ferdinand von Zeppelin blijft met zijn luchtschip LZ 1 (ruim 10 meter breed bij 128 meter lengte) bij Manzell aan het Bodenmeer twintig minuten in de lucht.
9 - Op de Chinese missiepost Tai-Yuan-Foe worden 7 missiezusters, 2 bisschoppen, 2 paters en een frater door de Boksers onthoofd.
14 - Tweede Olympische Spelen, beginnen in Parijs.
19 - Opening van de Parijse metro.
25 - De Nijmeegse missiebisschop Mgr. Hamer wordt door de Boksers in Mongolië levend verbrand.
28 - De Deense kok Louis Lassen dient in zijn lunchkraam Louis' Lunch in New Haven (Connecticut) het eerste broodje hamburger op.
29 - Koning Umberto I van Italië wordt vermoord door de anarchist Gaetano Bresci.
29 - Opening van de Transportbrug van Rochefort-Martrou over de Charente. De zweefbrug heeft een capaciteit van negen wagens met dubbelspan en vijftig personen.

augustus

14 - Tussen het Leidscheplein en het Haarlemmerplein in Amsterdam rijdt de eerste elektrische stadstram van Nederland.
22 - In Tilburg wordt de elfjarige Marietje Kessels vermoord.
26 - Roeiers François Brandt en Roelof Klein winnen het eerste Nederlandse olympisch goud.
27 - De Amerikaanse legerarts Walter Reed ontdekt in Cuba dat gele koorts wordt overgedragen door muggen.
29 - In de Amerikaanse staat Wyoming wordt een trein van de Union Pacific Railroad overvallen en beroofd door de Hole in the Wall-bende. Deze treinroof wordt het verhaal van de eerste Western-film: The Great Train Robbery in 1903.

september

5 - Stichting van Fort Lamy, het huidige Ndjamena.
8 - De orkaan Galveston eist 8.000 tot 10.000 levens in Texas.
19 - Butch Cassidy en de Sundance Kid plegen hun eerste overval samen.

oktober

2 - De Belgische kroonprins Albert trouwt met prinses Elisabeth, hertogin van Beieren.
12 - De Amerikaanse marine neemt de eerste onderzeeër in dienst: de USS Holland.
16 - De Nederlandse koningin Wilhelmina maakt haar verloving bekend met de Duitse hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin (24).
26 - Het Belgische parlement neemt de wet op het ouderdomspensioen aan.
26 - Het Verenigd Koninkrijk annexeert het Zuid-Afrikaanse Transvaal.
31 - De Belgische voetbalclub KAA Gent wordt opgericht
oktober - De Amerikaanse paleontoloog Barnum Brown vindt in de staat Wyoming het eerste vrij complete skelet van een Tyrannosaurus Rex.

november

1 - Paus Leo XIII laat de encycliek De Redemptore verschijnen, waarin hij zijn vreugde uitspreekt over pelgrimages.
9 - Rusland annexeert Mantsjoerije.
23 - President Paul Kruger van Transvaal landt te Marseille.

december

4 - De Nationale Vergadering van Frankrijk verwerpt een plan van de nationalistische generaal Auguste Mercier om het Verenigd Koninkrijk binnen te vallen.
9 - Koningin Wilhelmina ontvangt president Paul Kruger van de Boerenrepubliek Transvaal. Tijdens de rijtoer van 'Oom Paul' kent het enthousiasme van de Hagenaars geen grenzen.
16 - Het opleidingsschip van de Duitse Keizerlijke Marine, de Gneisenau, zinkt in hevig onweer in de haven van Malaga, waarbij 41 van de 466 opvarenden om het leven komen.
23 - Het lukt de Canadese ingenieur Reginald Fessenden om vanuit zijn werkplaats in Cobb Island – als eerste persoon ter wereld – een menselijke stem te verzenden over een

afstand van 1,6 kilometer (één mijl). "One, two, three, four. Is it snowing where you are Mr. Thiessen? If so telegraph back and let me know" is het bericht dat Fessenden via de radio uitzendt. Thiessen geeft per telegraaf antwoord dat het inderdaad sneeuwt.

24 - Eerste uitvoering van Op hoop van zegen van Herman Heijermans, met in de hoofdrol Esther de Boer-van Rijk.

zonder datum

Antoni Gaudí begint de aanleg van Park Güell.
Max Planck schrijft Zur Theorie des Gesetzes der Energie-Verteilung im Normal-Spektrum, waarin hij de straling van zwarte lichamen verklaart. Hij maakt hierbij gebruik van de veronderstelling dat licht uit 'kwanta' bestaat, en het werk geldt als het begin van de ontwikkeling van de kwantumfysica.
Hein Lorentz ontdekt de Lorentztransformatie.
Karl Landsteiner ontdekt de bloedgroepen A, 0, B en AB.
De Noor Johan Vaaler vraagt in Duitsland het patent aan op de paperclip.
De Duitse natuurkundige Friedrich Ernst Dorn ontdekt het radioactieve gas radon.
De Franse natuurkundige Paul Ulrich Villard ontdekt dat radium naast alfa- en bètastraling ook gammastraling uitzendt.
De Friese Rinskje Visscher krijgt als eerste vrouw van Nederland een betrekking tot gemeentearchivaris in Leeuwarden.

Film

Muziek

De Finse componist Jean Sibelius componeert Porilaisten marssi.
Gustav Mahler voltooit zijn Symfonie nr. 4
Gabriel Fauré componeert de opera Prométhée.
Edvard Grieg componeert Gammelnorsk romanse med variasjoner.

Premières

1 januari: Vid sekelskiftet van Hugo Alfvén
14 januari: Giacomo Puccinis Tosca in Rome
24 februari: Agathe Backer Grøndahls Sommer opus 50
26 maart: Gurre-suite van Holger Drachmann en Johan Halvorsen
14 april: Frank Bridges Pianotrio nr. 1 uit 1900 in Londen
3 november: Nikolaj Rimski-Korsakovs opera De geschiedenis van Tsaar Saltan met De vlucht van de hommel in Moskou.
17 november: Klockorna van Hugo Alfvén
24 november: waarschijnlijk eerste uitvoering van Sarabande con variazioni van Johan Halvorsen
2 december - De wereldpremière van Sergej Rachmaninovs beroemde Tweede pianoconcert vindt plaats te Moskou.

Literatuur

28 november - In de jachtclub van Moskou gaan vier eenakters van Tsjechov in première: De Beer, Het Aanzoek, De Bruiloft en Het jubileum.
L. Frank Baum: publicatie van zijn kinderboek The Wonderful Wizard of Oz met illustraties van W.W. Denslow. Het boek zou pas in 1940 in het Nederlands worden vertaald als De Grote Tovenaar van Oz, nadat het boek in 1939 opnieuw verfilmd was met Judy Garland in de hoofdrol.
Louis Couperus: publicatie van zijn roman De stille kracht.
Frederik van Eeden: publicatie van zijn roman Van de koele meren des doods
Ellen Key: publicatie van haar boek Barnets århundrade (1900). Binnen tien jaar werd dit boek in negen Europese talen vertaald. De Nederlandse vertaling verscheen in 1903 onder de titel De eeuw van het kind. Ellen Key werd door dit boek een van de bekendste internationale vertegenwoordigers van de nieuwe pedagogische bewegingen in het begin van de twintigste eeuw.

Beeldende kunst

Barbarenmutter (1900) Stephan Sinding Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen
The dance, (Rudolf Eickemeyer, 1900).

Bouwkunst

Pastorie,
Beneden-Leeuwen
Herenhuis,
Lichtenvoorde,
L.G. Richter
Gare d'Orsay,
Parijs,
Victor Laloux, Lucien Magne en Émile Bénard
Grand Palais,
Parijs,
Henri Deglane, Albert Louvet, Albert Thomas en Charles Girault
Petit Palais,
Parijs,
Charles Girault
Pont Alexandre-III,
Parijs,
Joseph Cassien-Bernard en Gaston Cousin
Alexander Nevski-kathedraal,
Tallinn,
Michail Preobrazjenski

Geboren

Zie Lijst van personen geboren in 1900

Overleden

Zie Lijst van personen overleden in 1900

Trivia

Het jaar 1900 is het laatste jaar dat deelbaar is door vier en toch geen schrikkeljaar is. Het eerstvolgende jaar dat deelbaar is door vier en ook geen schrikkeljaar is, is het jaar 2100.

Zie de categorie 1900 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.