Llanddewi Nant Hodni

Llanddewi Nant Hodni

Llanddewi Nant Hodni o'r bryniau
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Crucornau
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.9428°N 3.0375°W
Cod OS	SO287276
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Peter Fox (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Catherine Fookes (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref bychan gwledig yng nghymuned Crucornau, Sir Fynwy, Cymru, yw Llanddewi Nant Hodni[1][2] neu Llanddewi Nant Honddu, weithiau Llanhonddu neu Llanhodni (Saesneg: Llanthony; weithiau Llantoni). Saif yng ngogledd-orllewin y sir, tua 10 milltir i'r gogledd o'r Fenni ar ffordd fynydd sy'n arwain i Gapel-y-ffin a'r Gelli Gandryll. Saif ar lan Afon Honddu, hanner ffordd i fyny cwm anghysbell Dyffryn Ewias, ar ymyl ddwyreiniol y Mynydd Du a Pharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. Mae'r tirlun o gwmpas yn drawiadol am ei unigrwydd.

Mae enw'r pentref yn cadw'r hen ffurf ar y gair "Honddu", sef "Hodni".

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Peter Fox (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Catherine Fookes (Llafur).[4]

Hanes

Yn ymyl y pentref ceir adfeilion Priordy Llanddewi Nant Hodni, a sefydlwyd gan yr arglwydd Normanaidd William de Lacy, arglwydd Ewias Lacy, ar droad yr 12g. Ond cyn hynny roedd y safle eisoes yn adnabyddus fel clas Cymreig Llanddewi Nant Hodni. Ymwelodd Gerallt Gymro â'r priordy newydd yn 1188 ac mae'n dweud mai dau feudwy Cymreig a sefydlodd yr hen glas. 'Llanantoni', a droes yn 'Llantoni' dros y blynyddoedd, oedd enw'r sefydliad Awstinaidd newydd, sy'n rhoi i'r pentref ei enw Saesneg heddiw (Llanthony).

Priordy Llanddewi Nant Hodni

Tua 1890 cofnodir bod dros hanner trigolion y pentref yn siarad Cymraeg.[5]

Gweler hefyd

• Llanddewi, am leoedd eraill o'r enw "Llanddewi"

Cyfeiriadau

1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
2. British Place Names; adalwyd 21 Rhagfyr 2021
3. "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-21.
4. Gwefan Senedd y DU
5. Wales and her language gan John E. Southall Amazon

Trefi a phentrefi Sir Fynwy

Trefi
Brynbuga  · Cas-gwent  · Cil-y-coed  · Y Fenni  · Trefynwy
Pentrefi
Aber-ffrwd  · Abergwenffrwd  · Betws Newydd  · Bryngwyn  · Caer-went  · Castellnewydd  · Cemais Comawndwr  · Cilgwrrwg  · Clydach  · Coed Morgan  · Coed-y-mynach  · Cwmcarfan  · Cwm-iou  · Drenewydd Gelli-farch  · Y Dyfawden  · Yr Eglwys Newydd ar y Cefn  · Gaer-lwyd  · Gilwern  · Glasgoed  · Goetre  · Gofilon  · Y Grysmwnt  · Gwehelog  · Gwernesni  · Gwndy  · Hengastell  · Little Mill  · Llanarfan  · Llan-arth  · Llanbadog  · Llancaeo  · Llandegfedd  · Llandeilo Bertholau  · Llandeilo Gresynni  · Llandenni  · Llandidiwg  · Llandogo  · Llanddewi Nant Hodni  · Llanddewi Rhydderch  · Llanddewi Ysgyryd  · Llanddingad  · Llanddinol  · Llanelen  · Llanelli  · Llanfable  · Llanfaenor  · Llanfair Cilgedin  · Llanfair Is Coed  · Llanfihangel Crucornau  · Llanfihangel Gobion  · Llanfihangel Tor-y-mynydd  · Llanfihangel Troddi  · Llanfihangel Ystum Llywern  · Llanfocha  · Llan-ffwyst  · Llangatwg Feibion Afel  · Llangatwg Lingoed  · Llangiwa  · Llangofen  · Llan-gwm  · Llangybi  · Llanhenwg  · Llanisien  · Llanllywel  · Llanofer  · Llanoronwy  · Llan-soe  · Llantrisant  · Llanwarw  · Llanwenarth  · Llanwynell  · Llanwytherin  · Y Maerdy  · Magwyr  · Mamheilad  · Matharn  · Mounton  · Nant-y-deri  · Newbridge-on-Usk  · Y Pandy  · Pen-allt  · Penrhos  · Pen-y-clawdd  · Porth Sgiwed  · Pwllmeurig  · Rogiet  · Rhaglan  · Sudbrook  · Tre'r-gaer  · Tryleg  · Tyndyrn  · Ynysgynwraidd