|
Río Forcos
O río Forcos u barranco de Forcos ye un río d'Aragón, afluent de l'Ara por a dreita, que trascurre totalment en l'actual termino municipal de Broto. En o suyo curso alto recibe tamién o nombre de barranco d'Otal[1] u d'a glera d'Otal y, de forma local, simplament barranco d'a Glera.[2] Ye un d'es dos cursos d'augua que drenan a comarca historica d'o Sobrepuerto, y en ye o principal en a valle d'Otal, en a cual se troba os nuclios de Bergua, Basarán, Escartín y o propio Otal d'a on dimana o nombre. HidrografíaSe forma por l'afluencia d'o barranco de la Banyera (que dimana d'as coronas de la Erata) y o barranco de l'Artosa (que baixa d'as estivas d'a Facera y o Pelopín), chusto por debaixo d'as espuendas sobre as que s'aposienta Otal, a bels 1300 msnm. Recibe diferents barrancos y torrents, a modo d'afluents, pero o principal de toz ye o barranco de la Pera, que forma la tercer valle de Sobrepuerto (subsidiaria de a d'Otal) en a que se troba os nuclios de Ciellas, Cortiellas, y Sasa, y que alporta en o punto d'afluencia una cantidat d'augua semellant a la que dica alavez lieva o propio Forcos. Os dos barrancos s'unen en o enclau d'as palancas de Bergua, punto de partida de diferents senders que puyan ta os atros lugars de Sobrepuerto, poco enantes d'esnavesar por debaixo de Bergua. Desemboca en a glera de l'Ara en o costau exterior d'o recolón de Boyars, meandre de grans dimensions que describe ixatro río entre Sarvisé y Fiscal, chusto enfrent d'Asín de Broto. Afluents
Intrés turistico O barranco de Forcos trascurre a cualque profundidat por o fondo d'a valle d'Otal, y, en a parte mas funda de la dita valle, amaneix bien luego muestras de penya calsinera despullada, que han estau firme erosionadas por o curso d'augua. Tot isto ha feito fácil l'aparición de releus erosivos en profundidat en o fondo d'a valle que, mientres mils d'anyos, han ito afundindo a penya con foces y saltos que arriban a tener 10 metros por debaixo d'o limite d'a selva. A vechetación, paralelament, s'ha adaptau a unas condicions de baixa insolación en os arredols d'o río, pus as baixants que se troba arredol tienen muita inclinación y dan lugar a un fundón de valle zarrau y con humedat abundant tot l'anyo. O perfil particularment zarrau d'ista valle dificulta tamién a dentrada d'o viento, o que accentúa las diferencias ecolochicas con os atros estratos altitudinals. Tot isto fa que, además de l'abundanza de fagacias que de forma natural se produz en as baixants ubagas de la valle (paco de Bergua, paco de Basarán), en o fondón, aman d'o cauce, se i pueda trobar particularidaz d'a vechetación muit visibles, como l'alta densidat de felequeras (o que incluye eixemplars isolaus d'especies anteriors a las glaciacions, como felequeras de tipo «Niedo d'Ave» y a Ramonda myconi) y molsa. A gleraEn o Forcos, recibe o nombre de glera l'afloramiento de penya calsinera y formacions de Flysch que s'aprecia en o fondo y en as parez de buena cosa d'a suya cuenca. O puent d'as CrabasEn o barranco, entre Escartín y Basarán, i heba enantes un puent que cuan es lugars yeran encara poblaus se conoixeba como o Puent d'as Crabas. O puent trescruzaba o barranco por alto, por encima d'una foz de bels 10 metros de fondo, a on que o sol nomás i dentra cuan ye en posición cenital en o verano. Chusto antes d'a foz, i ha una gorga socavada por l'augua d'una cadreita de bels 8 metros. Iste ye o punto a on que actualment principian a mayoría d'incursions de barranquismo en o Forcos.  O barranquismo ye un esporte que s'ha tornau muit important en o curso d'o Forcos, y en os meses estivals compite en numero de personas con o senderismo y a bicicleta de monyanya, que tienen mas tradición en tot o sector deshabitau de Sobrepuerto. Referencias
Vinclos externos
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
