Aragonés sarrablés

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Sarrablés
Variedat de l'aragonés

Mapa de situación d'o sarrablés
Localización cheografica
Territorios Sarrablo
Sociolochía
Vitalidat Baixa

O sarrablés[1] ye la variedat d'o aragonés que se charra en Sarrablo orichinal u Guarguera. Ye pareixito a l'aragonés d'a Tierra de Biescas y a l'aragonés de Sobrepuerto. A gran y rapida despoblación d'a comarca fan que i haiga pocos estudios linguisticos.

Fonetica

En bels lugars ixe, ixa pueden plegar a pronunciar-sen iche, icha por o fenomeno de cheada.

Morfolochía

Seguntes Francho Nagore bi ha repuis d'antigo emplego de l'articlo postvocalico ro, ros, ra, ras. En Bara, (Val de Nocito), se n'ha documentato o emplego actual.

En As Bellostas se documenta o emplego de b'ha en cuenta de bi ha[2], como en Pandicosa, Biescas, Samianigo, Broto, Vio y Elsón.

Dica fa dos cheneracions s'emplegaban os participios en -ato, -ito, huei s'emplegan -au, -iu.

O participio d'o verbo veyer ye viesto en a Val de Nocito.

Lexico

Existe bella representazión de lexico oriental: demoré. Como cosa curiosa José Miguel Navarro López replega o fitonimo Cupreso ye mes a man d'a radiz latina clasica CUPRESSUS que o equivalent en atras variants d'aragonés y en luengas romanicas d'arredol.

Referencias

  1. ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
  2. ↑ (es) Chabier Tomás Arias. El aragonés del Biello Sobrarbe. Instituto de Estudios Altoaragoneses, 1999. ISBN 84-8127-095-4

Bibliografía

Vinclos externos


Variedatz centrals de l'aragonés
Aragonés centro-occidental Aragonés tensino (incluyindo o panticuto) | Aragonés d'a Tierra de Biescas | Aragonés d'a val d'Acumuer | Aragonés sarrablés | Aragonés de Vallibasa | Aragonés de Sobrepuerto
Aragonés centro-oriental Aragonés d'a Ribera de Fiscal | Aragonés d'a valle de Broto y d'a valle de Vio | Aragonés d'a valle de Puértolas | Aragonés d'a valle de Tella | Belsetán | Aragonés de Sierra Ferrera