Họ Lan danh pháp khoa học : Orchidaceae ) được nhiều nhà phân loại học phân chia khác nhau, liên tục thay đổi cả về sắp xếp và số lượng chi , loài. Nhà khoa học người Thụy Điển Carl von Linné công nhận 8 chi trong họ này năm 1753. Antoine Laurent de Jussieu xác nhận Orchidaceae là một họ thực vật năm 1789. Hiện nay các loài lan được xếp vào 5 hay 6[ 1] Orchidaceae trở thành một trong những họ thực vật lớn nhất thế giới với khoảng 28.000 loài tự nhiên và 100.000 lai ghép.[ 2] Orchis . Tên chi Orchis lấy theo tiếng Hy Lạp cổ đại ὄρχις órkhis Tinh hoàn , vì hình dạng củ đôi của một số loài trong chi này.[ 3] [ 4]
Các hệ thống phân loại cũ (hệ Takhtajan thập niên 1950 , hệ Cronquist năm 1981,[ 19] hệ thống Dahlgren năm 1982[ 20] [ 21] [ 22] bộ Lan Orchidales . Các hệ thống APG II [ 23] APG III xếp nó vào bộ Măng tây Asparagales . Cả hai bộ đều thuộc về nhóm thực vật một lá mầm Monocots .
Bộ Măng tây AsparagalesHọ Lan Orchidaceae
Apostasioideae
Apostasia wallichii
Neuwiedia veratrifolia .
Phân họ Va ni (Vanilloideae ): Một nhánh cổ mà hiện tại được công nhận như là một phân họ riêng biệt. Nhưng từ quan điểm phát sinh chủng loài phân tử thì nó có lẽ có quan hệ chị em với nhánh chứa 2 phân họ Epidendroideae + Orchidoideae. Phân họ này là một nhánh tại nhị phân cơ sở của lan đơn nhị.
Phả hệ phân họ Va ni theo Kenneth M. Cameron [ 14]
Phân họ Lan hài Cypripedioideae :
Đặc điểm: 2 bao phấn sinh sản nhị kép, một nhị lép hình khiên và 1 môi dưới (cánh giữa) hình túi.
Vị trí phát sinh chủng loài của phân họ này vẫn chưa rõ ràng. Nó có thể gộp cùng Vanilloideae (mặc dù yếu)[ 25] [ 14] [ 26] [ 27] [ 28] [ 29] [ 30] [ 31]
Phả hệ theo Cameron[ 14]
Cypripedium calceolus Phân tông Cypripediinae chứa chi duy nhất Cypripedium Arietinum , Calceolaria , Calceolus , Ciripedium , Criogenes , Fissipes , Hypodema , Sacodon , Schizopedium , Stimegas ) gồm nhiều đoạn, phân đoạn với khoảng 50 loài.
Phân tông Paphiopedilinae chứa chi duy nhất Paphiopedilum Cordula , Menephora ) gồm nhiều phân chi, đoạn và phân đoạn với khoảng 62 loài. Tông Mexipedieae chứa phân tông duy nhất Mexipediinae , chi duy nhất Mexipedium
Tông Phragmipedieae chứa phân tông duy nhất Phragmipediinae , chi duy nhất Phragmipedium Uropedium ) gồm khoảng 6 đoạn
Tông Selenipedieae chứa phân tông duy nhất Selenipediinae , chi duy nhất Selenipedium
Tông hybrids (lai): ×Phragmipaphium lai giữa Phragmipedium Phragmipedieae với Paphiopedilum Cypripedieae .
Phân họ Lan biểu sinh Epidendroideae , phả hệ theo Cameron[ 14]
Phân họ Lan biểu sinh bậc thấp Epidendroideae
Phân họ Lan biểu sinh bậc thấp Epidendroideae Gastrodieae Nervilieae
Lan Hạc đỉnh Phaius tankerville Corallorhiza maculata Chi Aplectrum , Calypso , Corallorhiza , Cremastra , Danxiaorchis , Dactylostalix , Ephippianthus , Oreorchis , Tipularia , Yoania , Yunorchis [ 33] Chi Basigyne , Bracisepalum , Bulleyia , Chelonistele , lan thanh đạm Coelogyne , Dendrochilum , Dickasonia , Entomophobia , Forbesina , Geesinkorchis , Gynoglottis , Ischnogyne , Nabaluia , Neogyne , Otochilus , Panisea , Pholidota , Pleione , Pseudacoridium , Sigmatogyne Phân tông Thuniinae chứa chi duy nhất Thunia Chi lan lọng Bulbophyllum , Chaseella , Codonosiphon , Dactylorhynchus , Drymoda , Genyorchis , Hapalochilus , Jejosephia , Monomeria , Monsepalum , Saccoglossum , Sunipia , Tapeinoglossum , Trias Lan ý thảo Dendrobium gratiosissimum Chi Australorchis , Cadetia , Davejonesia , Dendrobium , Diplocaulobium , Dockrillia , Epigenium , Flickingeria , Pedilochilus , Pseuderia , Thelychiton Phân tông chưa rõ ràng
Chi Acrochaene , Cannaeorchis , Epigeneium , Eriopexis , Ferruminaria , Grastidium , Inobulbon , Mastigion , Monosepalum , Oncophyllum , Osyricera , Rhytionanthos , Synarmosepalum , Tetrodon , Vesicisepalum , Winika Broughtonia sanguinea Liên minh Barkeria
Liên minh Epidendrum
Liên minh Leptotes : chi duy nhất Leptotes
Liên minh Neocogniauxia
Liên minh chưa rõ ràng:
Chi Acrorchis , Alamania , Artorima , Basiphyllaea , Bothriochilus , Constantia , Diacrium , Dilomilis , Dimeranda , Diothonea , Domingoa , Epidanthus , Hagsatera , Helleriella , Hexadesmia , Homalopetalum , Isabelia , Jacquiniella , Lanium , Loefgrenianthus , Nageliella , Neolauchea , Neowilliamsia , Nidema , Oerstedella , Orleanesia , Pinelia , Platyglottis , Ponera , Pseudolaelia , Psychilis , Quisqueya , Reichenbachanthus , Scaphyglottis , Schomburgkia , Sophronitella , Tetramicra Laeliinae lai:
Chi Brassocattleya , Brassoepidendrum , Brassolaeliocattleya , Cattleytonia , Epicattleya , Epilaeliocattleya , Hawkinsara , Laeliocatonia , Laeliocattleya , Otaara , Potinara , Schombocattleya , Sophrocattleya , Sophrolaelia , Sophrolaeliocattleya
Phân tông Meiracyllinae : chi duy nhất Meiracyllium
Phân tông Pleurothallidinae Platystele -chi hoa lan có giống được phát hiện với kỷ lục loài hoa lan nhỏ nhất thế giới[ 35] [ 36] [ 37] Chi Acostaea , Barbosella , Barbrodia , Brachionidium , Brenesia , Chamelophyton , Condylago , Dracula , Dresslerella , Dryadella , Frondaria , Lepanthes , Lepanthopsis , Masdevallia , Myoxanthus , Octomeria , Ophidion , Physosiphon , Platystele , Pleurothallis , Porroglossum , Restrepia , Restrepiella , Restrepiopsis , Salpistele , Scaphosepalum , Stelis , Teagueia , Trichosalpinx , Trisetella , Zootrophion Phân tông Sobraliinae : chi duy nhất Sobralia
Phân tông chưa rõ ràng
Malaxis densiflora Tông Malaxideae gồm khoảng 900 loài
Podochilus australiensis Tông Xerorchideae có chi duy nhất Xerorchis
Chi Ackermania , Acrolophia , Aglossorrhyncha , Anteriorchis , Barombiella , Blumeorchis , Cardiochilos , Changnienia , Coenadenium , Cribbia , Crossoglossa , Cuitlauzina , Didiciea , Diplolabellum , Eulophiella , Fimbriella , Goniochilus , Grammangis , Graphorkis , Grobya , Guanchezia , Gunnarella , Gunnarorchis , Hirtzia , Hylaeorchis , Lacroixia , Megalotus , Neocribbia , Ormerodia , Peristeranthus , Plectorrhiza , Porphyroglottis , Protoceras , Pteroceras , Renzorchis , Scelochiloides , Scelochilopsis , Seidenfadeniella , Spongiola , Stictophyllorchis , Stigmatorthos , Symphyglossum , Taprobanea , Xenikophyton
Phân họ Lan biểu sinh bậc cao Higher Epidendroideae : phả hệ theo Cameron[ 14]
Phát sinh loài phân họ Lan biểu sinh Epidendroideae bậc cao
Phát sinh loài phân họ Lan biểu sinh Epidendroideae bậc cao
Acriopsis emarginata Một số loài Vandeae: Tông Polystachyinae được một số nhà khoa học coi nò là một phân tông trong tông Vandeae, và gồm 4 chi: Hederorkis - Imerinaea - Neobenthamia - Polystachya
Angraecum birrimense Phân tông Aerangidinae
Chi Aerangis , Ancistrorhynchus , Angraecopsis , Azadehdelia , Beclardia , Bolusiella , Cardiochilus , Chamaeangis , Chauliodon , Cyrtorchis , Diaphananthe , Dinklageella , Distylodon , Eggelingia , Encheiridion , Eurychone , Holmesia , Listrostachys , Margelliantha , Microcoelia , Microterangis , Mystacidium , Nephrangis , Plectrelminthus , Podangis , Rangaeris , Rhaesteria , Rhipidoglossum , Sarcorhynchus , Solenangis , Sphyrarhynchus , Summerhayesia , Taeniorrhiza , Triceratorhynchus , Tridactyle , Ypsilopus
Phân tông Aeridinae
Liên minh Phalaenopsis
Liên minh Vanda
Liên minh Trichoglottis
Liên minh chưa rõ ràng
Chi Armodorum , Ascochilopsis , Ascochilus , Ascolabium , Biermannia , Bogoria , Brachypeza , Calymmanthera , Ceratocentron , Ceratochilus , Chamaeanthus , Chroniochilus , Cleisocentron , Cleisomeria , Cordiglottis , Cottonia , Cryptopylos , Dimorphorchis , Diplocentrum , Diploprora , Dryadorchis , Drymoanthus , Dyakia , Eparmatostigma , Esmeralda , Grosourdya , Gunnerella , Haraella , lan tóc tiên Holcoglossum , lan cẩm báo Hygrochilus , Hymenorchis , Lesliea , Loxoma , Macropodanthus , Malleola , Megalotis , Micropera , Microsaccus , Microtatorchis , Mobilabium , Nothodoritis , Omoea , Ornithochilus , chi lan bướm Papilionanthe , Papillilabium , Parapteroceras , Pelatantheria , Pennilabium , Peristantherus , Phragmorchis , Plectorhiza , Pomatocalpa , Porphyrodesme , Porrorhachis , Proteroceras , Renantherella , Rhinerrhiza , Rhynchogyna , Saccolabiopsis , Saccolabium , Sarcanthopsis , Sarcoglyphis , Sarcophyton , Schistotylus , Schoenorchis , Smithsonia , Smitinandia , Staurochilus , Stereochilus , Taeniophyllum , lan xương cá Thrixspermum , Trudelia , Tuberolabium , Uncifera , Ventricularia , Xenicophyton
Lai: Chi Aeridovanda , Aranda , Ascocenda , Ascofinetia , Asconopsis , Christieara , Doritaenopsis , Opsistylis , Perreiraara , Renanstylis , Renantanda , Renanthopsis , Rhynchovanda , Vandaenopsis , Vascostylis
Phân tông Angraecinae Chi Aeranthes , Ambrella , Angraecum , Bonniera , Calyptrochilum , Campylocentrum , Cryptopus , Dendrophylax , Harrisella , Jumellea , Lemurella , Lemurorchis , Neobathiea , Oeonia , Oeoniella , Ossiculum , Perrierella , Polyradicion , Sobennikoffia
Chi Kylicanthe mô tả năm 2018 với 4 loài mới: Kylicanthe bueae, Kylicanthe arcuata, Kylicanthe cornuata, và Kylicanthe perezverae.[ 39] Phân tông Polystachyinae
Corallorhiza trifida Tông Maxillarieae gồm khoảng 70-80 chi với khoảng 1000 loài hoa lan rải rác ở Bắc Mỹ và Trung Mỹ
Phân tông Oncidiinae
Liên minh Oncidium
Liên minh Trichocentrum : chi duy nhất Trichocentrum
Liên minh Comparettia
Liên minh Trichophilia
Liên minh Lockhartia : chi duy nhất Lockhartia
Liên minh chưa rõ ràng
Chi Amparoa , Antillanorchis , Baptistonia , Binotia , Braasiella , Brachtia , Buesiella , Capanemia , Caucaea , Chelyorchis , Cischweinfia , Cuitlauzinia , Cypholoron , Cyrtochilum , Diadenium , Dignathe , Erycina , Fernandezia , Gomesa , Helcia , Hispaniella , Hybochilus , Ionopsis , Konantzia , Lemboglossum , Leochilus , Leucohyle , Lophiaris , Macradenia , Macroclinium , Mesoglossum , Mesospinidium , Mespospinidium , Mexicoa , Miltonioides , Neodryas , Neokoehleria , Olgasis , Oliveriana , Ornithophora , Osmoglossum , Otoglossum , Pachyphyllum , Palumbina , Papperitzia , Plectrophora , Polyotidium , Psychopsiella , Psygmorchis , Pterostemma , Quekettia , Raycadenco , Rhynchostele , Rodrigueziella , Rodrigueziopsis , Rossioglossum , Rusbyella , Sanderella , Saundersia , Scelochilus , Sigmatostalix , Solenidiopsis , Solenidium , Solonidium , Stictophyllum , Suarezia , Sutrina , Symphoglossum , Systeloglossum , Ticoglossum , Tolumnia , Trizeuxis , Warmingia , Zelenkoa
Lai:
Chi Aliceara , Bakerara , Beallara , Brassidium , Burrageara , Colmanara , Degarmoara , Howeara , Maclellanara , Miltassia , Miltonidium , Odontobrassia , Odontocidium , Odontonia , Rodricidium , Trichocidium , Vuylstekeara , Wilsonara
Phân tông Ornithocephalinae
Chi Caluera , Centroglossa , Chytroglossa , Dipteranthus , Dunstervillea , Eloyella , Hintonella , Ornithocephalus , Phymatidium , Platyrhiza , Rauhiella , Sphyrastylis , Thysanoglossa , Zygostates
Phân tông Stanhopeinae
Chi Acineta , Braemia , Cirrhaea , Coeliopsis , Coryanthes , Embreea , Gongora , Horichia , Houlletia , Jennyella , Kegeliella , Lacaena , Lueddemannia , Lycomormium , Paphinia , Peristeria , Polycycnis , Schlimmia , Sievekingia , Soterosanthus , Stanhopea , Trevoria , Vasqueziella
Phân tông Telipogoninae
Phân tông Zygopetalinae
Liên minh Bollea
Liên minh Vargasiella : chi duy nhất Vargasiella
Liên minh Warrea
Liên minh Zygopetalum
Liên minh chưa rõ ràng
Chi Benzingia , Chaubardia , Chaubardiella , Dodsonia , Galeottia , Hoehneella , Koellensteinia , Neogardneria , Paradisanthus , Promenaea , Scuticaria , Warreella , Warreopsis , Zygosepalum
Lai
Chi Aitkenara , Bateostylis , Bollopetalum , Chondrobollea , Cochella , Cochlecaste , Cochlenia , Cochlepetalum , Downsara , Durutyara , Hamelwellsara , Huntleanthes , Kanzerara , Keferanthes , Lancebirkara , Otocolax , Otonisia , Palmerara , Rotorara , Zygocaste , Zygolum , Zygonisia , Zygostylis
Bipinnula fimbriata
Cranichideae
Phả hệ tông Cranichideae do Salazar và cộng sự lập (2003)[ 40]
Goodyera repens Phân tông Goodyerinae
Chi Anoectochilus , Aspidogyne , Chamaegastrodia , Cheirostylis , Cystorchis , Dicerostylis , Dossinia , Erythrodes , Eucosia , Eurycentrum , Evrardia , Gonatostylis , Goodyera , Gymnochilus , Herpysma , Hetaeria , Hylophila , Kreodanthus , Kuhlhasseltia , Lepidogyne , Ligeophyla , Ludisia , Macodes , † Meliorchis , Moerenhoutia , Myrmechis , Orchipedum , Papuaea , Platylepis , Platythelys , Pristiglottis , Rhamphorhynchus , Stephanothelys , Tubilabium , Vrydagzynea , Zeuxine
Phân tông Mannielinae : chi duy nhất Manniella
Phân tông Pachyplectroninae : chi duy nhất Pachyplectron
Phân tông Prescottiinae
Phân tông Pterostylidinae : chi duy nhất Pterostylis
Phân tông Spiranthinae
Chi Aracamunia , Aulosepalum , Beloglottis , Brachystele , Buchtienia , Coccineorchis , Cotylolabium , Cybebus , Cyclopogon , Degranvillea , Deiregyne , Dichromanthus , Discyphus , Dithyridanthus , Eltoplectris , Eurostyles , Funkiella , Galeottiella , Greenwoodia , Hapalorchis , Helonema , Kionophyton , Lankesterella , Lyroglossa , Mesadenella , Mesadenus , Odontorrhynchos , Oestlundorchis , Pelexia , Pseudogoodyera , Pteroglossa , Sacoila , Sarcoglottis , Sauroglossum , Schiedeella , Skeprostachys , Sotoa , Spiranthes , Stalkya , Stenorrhynchus , Stigmatosema , Thelyschista
Phân tông chưa rõ ràng Eltroplectris schlechteriana Chi Aenhenrya , Danhatchia , Eltroplectris , Eurystyles , Exalaria , Halleorchis , Helonoma , Ligeophila , Microchilus , Microthelys , Odontochilus , Odontorrhynchus , Physogyne , Pseudocranichis , Rhomboda , Skeptrostachys , Stenorrhynchos , Svenkoeltzia , Veyretia Tông Diseae : phả hệ tông Diseae [ 14] Disa uniflora Acianthus fornicatus Amerorchis rotundifolia Traunsteinera globosa Gymnadenia conopsea Dactylorhiza incarnata ×Platanthera bifolia Chi Aceras , Aceratorchis , Amerorchis , Amitostigma , Anacamptis , Androcorys , Aorchis , Barlia , Bartholina , Benthamia , Bonatea , Brachycorythis , Centrostigma , Chamorchis , Chondradenia , Chusua , Coeloglossum , Comperia , Cynorkis , Dactylorhiza , Diphylax , Diplomeris , Dracomonticola , Galearis , Gymnadenia , Hemipilia , Herminium , Himantoglossum , Holothrix , Megalorchis , Neobolusia , Neotinea , Neottianthe , Nigritella , Oligophyton , Ophrys , Orchis , Peristylus , Physoceras , Piperia , Platanthera , Platycoryne , Ponerorchis , Porolabium , Pseudodiphryllum , Pseudorchis , Roeperocharis , Schizochilus , Serapias , Smithorchis , Stenoglottis , Steveniella , Symphyosepalum , Thulinia , Traunsteinera , Tsaiorchis , Tylostigma , Veyretella Phân tông chưa rõ ràng: chi Hemipiliopsis
Chưa xếp phân họ hoặc chưa nhất trí
^ Nếu tính Lan biểu sinh bậc cao là một phân họ riêng biệt
^ Nooraini, Mydin (ngày 16 tháng 3 năm 2013). “Tropical paradise in dreary London” (bằng tiếng Anh). NewStraitsTimes. The Orchidaceae is the largest plant family in the world, with 28,000 species and 100 to 200 new species being discovered every year. In addition, the hybrids run into 120,000 species ^ Joan Corominas (1980). Breve Diccionario Etimológico de la Lengua Castellana . Ed. Gredos. tr. 328. ISBN 84-249-1332-9 ^ Hyam, R.; Pankhurst, R.J. (1995). Plants and their names: a concise dictionary ISBN 978-0-19-866189-4 ^ doi :10.5962/bhl.title.669 ^ Antonii Laurentii de Jussieu Genera plantarum:secundum ordines naturales disposita, juxta methodum in Horto regio parisiensi exaratam, anno M.DCC.LXXIV doi :10.5962/bhl.title.284
^ Icones plantarum incognitarum quas in India Occidentali:Fasc. 1 /Det exit atgue delineavit O. Swartz doi :10.5962/bhl.title.44789
^ du Petit-Thouars , 1804: Histoire des végétaux recueillis dans les îles de France, de Bourbon et de Madagascar (tiếng Pháp) ^ De Orchideis Europaeis Annotationes (1817) doi :10.5962/bhl.title.15465 ^ The genera and species of orchidaceous plants , John Lindley, 4/1830-10/1840 doi :10.5962/bhl.title.499 ^ Anatomy of the Monocotyledons Volume X: Orchidaceae trang 9^ Genera Orchidacearum: Volume 1: Apostasioideae and Cypripedioideae trang 7^ Robert L. Dressler , 1993: Phylogeny and Classification of the Orchid Family . S. 105ff. Cambridge University Press, ISBN 0-521-45058-6 ^ a b c d e f g h [https://web.archive.org/web/20151126003234/http://www.amjbot.org/content/86/2/208.full Lưu trữ 2015-11-26 tại Wayback Machine K.M. Cameron, M.W. Chase, W.M. Whitten, P.J. Kores, D.C. Jarrell, V.A. Albert, T. Yukawa, H.G. Hills & D.H. Goldman , 1999: A phylogenetic analysis of the Orchidaceae: evidence from rbcL nucleotide sequences] Lưu trữ 2015-11-26 tại Wayback Machine doi :10.2307/2656938 (tiếng Anh)
^ Asparagales ^ M.W. Chase , 2005: DNA data and Orchidaceae systematics: A new phylogenetic classification(tiếng Anh) ^ An updated classification of Orchidaceae Mark W. Chase Kenneth M. Cameron John V. Freudenstein Alec M. Pridgeon Gerardo Salazar Cássio van den Berg André Schuiteman. Botanical Journal of the Linnean Society, Volume 177, Issue 2, February 2015, Pages 151–174, ngày 29 tháng 1 năm 2015 doi :10.1111/boj.12234 ^ “Cronquist system” . Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2017 .^ Dahlgren, Rolf; Clifford, H. T. (1982). The monocotyledons: A comparative study ^ Dahlgren, R.M.; Clifford, H.T.; Yeo, P.F. (1985). The Families of the Monocotyledons ISBN 978-3-642-64903-5 . Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2014 . The Families of the Monocotyledons ^ An Updated Phylogenetic Classification of the Flowering Plants Volume 13 Issue 2 Article 8^ An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II 28/03/2003 doi :10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x ^ Chi Apostasia , trung tâm dữ liệu thực vật Việt Nam^ Freudenstein J. V., Chase M. W., 2001. Analysis of Mitochondrial nad1b-c Intron Sequences in Orchidaceae: Utility and Coding of Length-change Characters , Syst. Bot. 26(3): 643-657, doi :10.1043/0363-6445-26.3.643
^ Kocyan A., Qiu Y. L., Endress P. K., Conti E., 2004. A phylogenetic analysis of Apostasioideae (Orchidaceae) based on ITS, trnL-F and matK sequences , Plant Syst. Evol. 247(3-4): 203-213, doi :10.1007/s00606-004-0133-3
^ Cameron K. M., Chase M. W., 2000. Nuclear 18S rDNA sequences of Orchidaceae confirm the subfamilial status and circumscription of Vanilloideae . Tr. 457-464 trong Wilson K. L., Morrison D. A. (chủ biên), Monocots: Systematics and Evolution , 738 trang, CSIRO, Collingwood, ISBN 978-0643064379
^ Cameron K. M. 2002. Intertribal relationships within Orchidaceae as inferred from analyses of five plastid genes , tr. 116 trong Botany 2002: Botany trong Curriculum, Abstracts. [Madison, Wisconsin.]
^ Cameron K. M., 2005. Molecular systematics of Orchidaceae: A literature review and an example using five plastid genes , tr. 80-96 trong Nair H., Arditti J. (chủ biên), Proceedings of the 17th World Orchid Conference: "Sustaining Orchids for the Future", 428 trang, Kota Kinabalu, Natural History Publications, Borneo in association with Shah Alam City Council, Shah Alam, ISBN 9838120995
^ Cameron K. M., 2006. A comparison and combination of plastid atpB and rubcL gene sequences for inferring phylogenetic relationships within Orchidaceae , tr. 447-464 trong Columbus J. T., Friar E. A., Porter J. M., Prince L. M., Simpson M. G. (chủ biên), Monocots: Comparative Biology and Evolution (Excluding Poales) by J. T. Columbus, E. A. Friar, J. M. Porter, L. M. Prince, and M. G. Simpson , 735 trang, Rancho Santa Ana Botanical Garden, Claremont, Ca. Aliso 22: 447-464., (2 gen; nghiên cứu này đặt chúng trong một tam phân cơ sở trong họ) doi :10.1600/036364408783887366
^ Górniak M., Paun O., Chase M. W., 2010. Phylogenetic relationships within Orchidaceae based on a low-copy nuclear coding gene, Xdh: Congruence with organellar and nuclear ribosomal DNA results , Mol. Phyl. Evol. 56(2): 784-795, doi :10.1016/j.ympev.2010.03.003
^ Thuniopsis : A New Orchid Genus and Phylogeny of the Tribe Arethuseae (Orchidaceae)doi :10.1371/journal.pone.0132777 ^ A New Myco-Heterotrophic Genus, Yunorchis, and the Molecular Phylogenetic Relationships of the Tribe Calypsoeae (Epidendroideae , Orchidaceae ) Inferred from Plastid and Nuclear DNA Sequences Guo-Qiang Zhang, Ming-He Li, Yong-Yu Su, Li-Jun Chen, Si-Ren Lan, Zhong-Jian Liu. PLoS One . Received: ngày 24 tháng 10 năm 2014. Accepted: ngày 5 tháng 2 năm 2015. Published: ngày 22 tháng 4 năm 2015; 10(4) doi :10.1371/journal.pone.0123382 Pdf ^ Loài Encyclia kienastii của chi này đã được một số nhà khoa học đề nghị chuyển sang chi mới, Amoana cùng trong phân tông Laeliinae này: Amoana (Orchidaceae, Laeliinae), a new genus and species from Mexico
^ (tiếng Anh) “Smallest orchid trong world found by accident (well it is only 2mm wide)” (Thông cáo báo chí). Daily Mail . ngày 1 tháng 12 năm 2009. Truy cập 31 tháng 8 năm 2011 .^ Smallest orchid-world record set by Lou Jost World Records Academy, 3/12/2009^ Wikinews có các tin tức ngoại ngữ liên quan đến bài: Lou Jost với kỷ lục loài hoa phong lan nhỏ nhất thế giới ^ “Acriopsis” . Australian National Botanic Gardens. Acriopsis is placed in its own subtribe, the Acriopsidinae ^ A new genus of angraecoid orchids (Orchidaceae: Angraecinae) with highly distinctive pollinaria morphology, including three new species from tropical West and Central Africa Phytotaxa Vol. 373 No. 2: 24 October 2018 24-10-2018 doi :10.11646/PHYTOTAXA.373.2.1 ^ G.A. Salazar, M.W. Chase, M.A. Soto Arenas & M. Ingrouille , 2003: Phylogenetics of Cranichideae with emphasis on Spiranthinae (Orchidaceae, Orchidoideae): evidence from plastid and nuclear DNA sequences (tiếng Anh)
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về
Họ Lan .
(tiếng Việt)
(tiếng Anh)
_-_Curtis%27_120_(Ser._3_no._50)_pl._7368_(1894).jpg)
_(1874).jpg)
_I._M._Johnst._2.jpg)
.jpg)
.jpg)
