|
عبد اللہ بن علوی الحداد
امام سید عبد اللہ ابن علوی الحدادؒ (عربی: عبد الله ابن علوي الحدّاد، رومنائزڈ: ʿعبد اللہ ابن علوی الحدّاد اک یمنی اسلامی اسکالر سن ۔ آپ نے اپنی پوری زندگی یمن دی وادی حضرموت دے قصبہ ترم وچ گزاری تے اوتھے ۱۷۲۰ عیسوی (۱۱۳۲ ہجری) وچ وفات پائی۔ اوہ اشعری سنی عقیدہ (عقیدہ) دے پیروکار سن ۔ جدوں کہ اسلامی فقہ وچ ، اوہ شافعی مکتب دے سنی مسلمان سن ۔ آپ سنی مسلماناں وچ (خاص طور اُتے صوفیاء دے درمیان) حوالہ توں اک وڈا ذریعہ ہونے دے باوجود، حال ہی وچ انہاں دیاں کتاباں نوں انگریزی بولنے والی دنیا وچ توجہ تے اشاعت ملنا شروع ہوئی اے ۔آپ دی اپیل اس اختصار دے نال اے جس وچ اسلامی عقیدہ، عمل تے روحانیت دے ضروری ستوناں نوں ہموار کيتا گیا اے تے جدید قارئین دے لئی کافی مؤثر طریقے توں بیان کيتا گیا اے۔ ایداں دے کماں دیاں مثالاں دتی بک آف اسسٹنس، دتی لائف آف مین، تے نالج اینڈ وائزڈم وچ بکثرت موجود نيں۔ مڈھلا جیونعبد اللہ (یا عبداللہ) اتوار دی رات ۵ صفر ۱۰۴۴ ہجری (۱۶۳۴ عیسوی) نوں حضرموت وچ ترم دے مضافات وچ اک پنڈ الصبیر وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد علوی بن محمد الحداد سن، جو اہل اللہ وچوں تقویٰ دے متقی آدمی سن ۔ امام حداد دی پھُپھی، سلمیٰ، نوں وی معرفت تے سنت دی سواݨی دے طور اُتے جانیا جاندا سی۔ انہاں دی والدہ دا ناں سلمیٰ بنت ایدارس بن احمد الحبشی سی۔ انہاں دے نانا، احمد الحبشی، نے اپنے والد نال ملاقات کيتی، اس توں پہلے کہ اوہ اپنی ہونے والی بیوی عبداللہ دی والدہ توں ملیاں تے انہاں نے امام الحداد دے والد توں کہیا، "تواڈی اولاد میری اولاد اے، تے اس وچ برکت اے۔ وہ" ان دا سلسلہ نسب اس طرح درج اے: اوہ عبد اللہ بن علوی، بن محمد، بن احمد، بن عبد اللہ، بن محمد، بن علوی، بن احمد الحداد، بن ابوبکر، بن احمد، بن محمد، بن عبد اللہ، بن احمد، بن عبدالرحمٰن، بن علوی ام الفقہاء، بن محمد صاحب المربط، بن علی خلی قسام، بن علوی الثانی، بن محمد صاحب السماء، بن علوی الاول، بن علوی الثانی۔ عبید اللہ، بن احمد المہاجر، بن عیسیٰ الرومی، بن محمد النقیب، بن علی العریدی، بن جعفر الصادق، بن محمد الباقر، بن علی زین العابدین، بن حسین ، بن علی بن ابی طالب تے فاطمۃ الزہرا، محمد دی بیٹی .[۲] با علوی سادا دا پہلا شخص جس نے کنیت الحداد (آئرنسمتھ) حاصل کيتی، امام الحداد دے جد امجد سید احمد بن ابوبکر سن ۔ سید جو ہجری دی نويں صدی وچ رہندے سن، ودھ وقت ترم وچ استری دی دکان اُتے بیٹھدے سن، اس لئی انہاں نوں احمد الحداد (احمد لوہا ساز) کہیا جاندا سی۔ امام دا قد لمبا تے سفید فام سی۔ چیچک نے اسنوں پنج سال دی عمر توں پہلے زندگی بھر دے لئی اَنھّا کر دتا۔ ایسا نئيں لگدا کہ اس دی شخصیت یا علمیت پر، پورا قرآن حفظ کرنے وچ یا انہاں دی شکل اُتے کوئی اثر نئيں پيا، کیونجے انہاں دے چہرے اُتے کوئی نشان باقی نئيں رہیا۔ "میرے بچپن وچ ،" اوہ گواہی دیندا اے، "میرے نال کدی ایسا سلوک نئيں کيتا گیا جس نے نہ دیکھیا، نہ چلنے پھرنے وچ تے نہ کھیلنے وچ ۔" چھوٹی عمر توں ہی، اس دی تربیت اک مذہبی اسکالر دے طور اُتے ہوئی سی کیونجے اسنوں بچپن وچ ہی بہت شدید عبادت تے روحانی جدوجہد دی تربیت دتی گئی سی۔ اس نے سنیاسی راہ دا وی انتخاب کیتا، "شروع وچ ، ميں نے اک طویل عرصہ موٹے کھانے تے کھردرے کپڑے پہننے وچ گزاریا۔" امام الحداد ۱۷ سال دی عمر توں پہلے ترم دے آس پاس صحرائی گھاٹیاں وچ اپنی جوانی وچ اکیلے قرآن دا اک چوتھائی جز (حصہ) تلاوت کردے سن ۔ کدی کدی اوہ اپنے کسی دوست دے نال ایسا کردا۔ رمضان المبارک ۱۰۶۱ ہجری (۱۶۵۰ عیسوی) وچ جدوں اوہ حالے صرف ۱۷ سال دے سن، امام ترم دی مسجد الوجیہرہ دے اک زاویہ وچ خلوہ (روحانی خلوت) وچ داخل ہوئے۔ اس دی شادی وی ايسے سال ہوئی۔ اوہ دن وچ اپنا وقت خلوہ (نماز) وچ گزاردا سی تے فیر رات نوں اپنی بیوی دے نال بیوی دے گھر چلا جاندا سی۔ رات دے وقت، اس دا نوکر اسنوں ترم دی مختلف مسیتاں وچ لے جاندا جتھے دسیا جاندا اے کہ اوہ ہر رات ۷۰۰ رکعت (رسمی نماز دی اکائیاں) تک نماز پڑھدا اے۔ امام الحداد دے عرفی ناواں وچوں اک محور دعوت تے روحانی رہنمائی (القطب الدعوتی والارشاد) سی۔ اوہ "دلاں دا لوہار" (حداد القلوب) دے ناں توں وی جانیا جاندا سی۔ اس دا ممکنہ مطلب ایہ ہوئے گا کہ اوہ دھات دے زنگ آلود یا خستہ حال ٹکڑے نوں لاں گے تے اسنوں دھات دے اک چمکدار اچھی طرح توں بنے ہوئے ٹکڑے وچ تبدیل کر دیؤ گے تے اسنوں نويں جداں بنا دین گے۔ تعلیمامام الحداد نے حضرموت وچ اپنے وقت دے بوہت سارے علماء توں تعلیم حاصل کيتی جنہاں وچوں اک انہاں دے اپنے والد نيں۔ اس توں پہلے کہ اوہ ۱۵ سال دی عمر وچ پہنچے، انہاں دے والد نے اک کتاب الارشاد نوں حفظ کرنے دا مشورہ دتا، جو شافعی فقہ وچ اک انتہائی مختصر کم اے، لیکن بعد وچ انہاں نے درخواست کيتی کہ اوہ کتاب بدعت الہدایہ (ہدایت دا آغاز) دا مطالعہ کرنے نوں ترجیح دین گے۔ فقہ اُتے توجہ دینے دے بجائے۔ انہاں دے ہور استاداں وچ سرلسٹ الحبیب القطب عمر بن عبدالرحمٰن العطاس سن ۔ امام عبدالرحمٰن العطاسنوں اک ایداں دے استاد دے طور اُتے جانیا جاندا اے جس نے انہاں نوں طالب علم دے طور اُتے اپنے کچھ روحانی آغاز نوں تیار کرنے دی اجازت دی۔ اس نے با علوی صدا دے کئی دوسرے علماء توں وی تعلیم حاصل کيتی، جداں کہ الحبیب عقیل بن عبدالرحمٰن الثقاف، الحبیب العلامہ عبد الرحمن بن شیخ عید، الحبیب العلامہ۔ سہل بن احمد بہسین الحدیلی باعلوی تے مکہ دے عظیم عالم، الحبیب محمد بن علوی الثقاف، تے کئی دوسرے علماء۔ جوانی وچ جدوں امام الحداد سورہ یٰسین دی تلاوت فرماندے تاں رونے لگدے تے رونے توں مغلوب ہو جاندے۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ انہاں دا روحانی آغاز سورہ یٰسین دے ذریعے ہويا۔ اس نے بدعت الہدایہ (ابتداءِ رہنمائی، بذریعہ امام غزالی) دا مطالعہ اک عالم، الفقیہ با جبیر دی رہنمائی وچ کیہ۔ اس نے عالم دے تحت امام الغزالی دی احیاء العلوم الدین (دینی علوم دا احیاء) وی پڑھیا۔ امام الحداد دے شاگرداں وچوں کچھ انہاں دے بیٹے حسن تے حسین الحداد دے نال نال الحبیب احمد بن زین الحبشی وی سن ۔ الحبیب احمد بن زین الحبشی انہاں دی وفات دے بعد تصوف دی قیادت کرنے والے امام الحداد دے جانشین بنے۔ کم تے تعلیماتان دی ملکیت دے باغات توں اپنی روزی روٹی کماندے ہوئے انہاں دی زندگی پڑھانے تے لکھنے دے لئی وقف سی۔ امام الحداد نے خلوت وچ داخل ہونے دے فوراً بعد درس دینا شروع کيتا۔ انہاں دی پڑھائی جانے والی کتاباں وچ عوارف المعارف وی سی جو ابو حفص عمر السحروردی دی تصوف وچ اک کلاسیکی تصنیف اے۔ اس نے ایہ کم تقریباً ۱۱ سال ۱۰۷۲ ہجری (۱۶۶۱ عیسوی) تک کيتا۔ ایتھے تک کہ اس دے زمانے دے سلاطین نوں وی اس دی طرف توں نصیحت تے نصیحت دے خطوط ملدے سن ۔ اس نے اپنی زندگی دا بوہتے حصہ حضرموت وچ گزاریا جتھے اس نے باعلویہ صوفی حکم (طریقہ) دے مطابق اسلامی فقہ تے کلاسیکی تصوف دی تعلیم دی۔ ان دے کم یقین (یقین) دے حصول دے گرد گھمدے نيں، اللہ تے محمد صلی اللہ علیہ وسلم اُتے غیر متزلزل ایمان دی ڈگری۔ اوہ تحقیقاتی یا کٹر بحثاں توں خالی نيں۔ ہور برآں، اوہ قانونی احکام (احکام فقیہ) نوں سامنے نئيں لاندا، جس توں اس دے قارئین دی تعداد اس دے مکتبِ شریعت (شافعی) دے پیروکاراں تک محدود ہوئے۔ اس طرح، اس دی تخلیقات بہت اچھی طرح توں موزاں نيں، جے جان بجھ کر ڈیزائن نئيں کيتا گیا اے، وڈے پیمانے اُتے قارئین دے لئی. انہاں دیاں تحریراں مختصر نيں کیونجے انہاں نے فیصلہ کيتا کہ آنے والیاں نسلاں نوں وڈی جلداں پڑھنے دا وقت نئيں ملے گا۔ "یقین" فرض عبادات نوں پورا کرنے تے ممنوعات توں بچنے دے نال نال اخلاص تے سچائی دے نال "سنت" اُتے عمل کرنے توں حاصل ہُندا اے۔ اسلامی تعلیمات دی ظاہری شکل، باطنی جوہر تے عملی طور اُتے لاگو ہونے دے درمیان کوئی رکاوٹ نئيں ہونی چاہیے۔ چنانچہ امام حداد دے نزدیک جس دے پاس علم اے، اسنوں چاہیے کہ اوہ لوڑ منداں نوں سکھائے۔ انہاں نے تصوف دے شعبے وچ کئی کتاباں تصنیف کیتیاں تے نال ہی ذکر دیاں کتاباں جداں رتب الحداد (عربی: راتب الحداد، جسنوں مقامی بولی وچ "گدات" کہیا جاندا اے ) تے ورد اللطیف (عربی: الورد اللطيف) . انہاں نے اپنے مختصر مقالےآں دی دس جلداں اُتے مشتمل کتاباں، انہاں دی شاعری دی جلد، انہاں دے اقوال دی تالیف، رسالت المعوانہ (کتاب امداد)، النصائح الدنیا والصاعۃ ال ورگی کتاباں وی تصنیف کیتیاں۔ - ایمانیہ (مذہبی مشورے تے ایمان اُتے مبنی نصیحتاں)۔ بحیثیت سید، انہاں دی تقدس تے خدا دا براہ راست تجربہ انہاں دیاں تحریراں توں واضح طور اُتے جھلکتا اے، جنہاں وچ متعدد کتاباں، صوفی خطوط دا مجموعہ تے صوفیانہ شاعری دا اک مجموعہ شامل اے۔ بعد دی زندگیامام الحداد اسلام دے "زوال دے دور" وچ رہندے سن، جس وچ اس دی طاقت تے خوبصورتی دی قوتاں ختم ہو چکی سی۔ انہاں دی زندگی دے دوران، انگریز پہلے ہی یمن وچ تجارت دے عادی سن، تے پرتگالیاں نے ساحل توں ۳۵۰ کلومیٹر دور سوکوترا دے جزیرے اُتے قبضہ کر ليا سی۔ مسلماناں دی توسیع عملی طور اُتے رک چکی سی۔ ہور برآں، اس دے حضرموت دے علاقے نے اپنی زندگی دے دوران محض اک تباہ کن دور دا مشاہدہ کيتا۔ جدوں امام الحداد پچیہہ سال دے سن تاں حضرموت نوں بالائی یمن دے قاسمی زیدیاں نے فتح کيتا۔ ۱۷۱۵ عیسوی وچ حیدریاں نے اپنی آزادی دوبارہ حاصل کيتی۔ امام دی عمر اکیاسی سال سی۔ موتامام الحداد نے پیر دی رات ۷ یا ۸ ذی القعدہ ۱۱۳۲ ہجری (۱۷۲۰ عیسوی) نوں الحوی، ترم وچ اپنے گھر وچ وفات پائی تے زنبل وچ دفن ہوئے [۱] ترم وچ قبرستان اس دی قبر انہاں اہم تھانواں وچوں اک اے جتھے بوہت سارے لوک اوداں جاندے سن جدوں اوہ ہدرموت دا مذہبی دورہ کردے سن ۔ امام الحداد دے پسماندگان وچ چھ بیٹے سن ۔ انہاں دا پہلا بیٹا زین العابدین سی، دوسرا بیٹا حسن ۱۱۸۸ ہجری وچ ترم وچ فوت ہويا، تیسرے دا سالم، چوتھا محمد سی، جنہاں دی اولاد ترم وچ اے۔ پنجويں، علوی دی وفات مکہ وچ ۱۱۵۳ ہجری وچ ہوئی تے انہاں دی اولاد ترم وچ رہندی اے۔ آخری حسین دی وفات ۱۱۳۶ھ وچ طرم وچ ہوئی۔ انہاں دی اولاد گجرات وچ رہندی اے۔ حوالے
ذرائعLua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). باہرلے جوڑ
سانچہ:اشعری
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
