احمد بن حسین بن عبیداللّه غضائری

احمد بن حسین غضائری

کوائف
مکمل نام	احمد بن‌ حسين‌ بن‌ عبيدالله‌ بن‌ ابراہيم‌ بن‌ عبدالله‌ غضائری
آبائی شہر	واسط
نامور اقرباء	حسین بن عبید اللہ غضائری (والد)
علمی معلومات
شاگرد	نجاشی و شیخ طوسی
تالیفات	رجال بن غضائری  • فی الجرح  • فی الموثقین  • فی ذکر المصنفات  • فی ذکرالاصول‌  • کتاب التاریخ‌۔
خدمات

احمد بن حسین بن عبیداللّه غضائری واسطی بغدادی، ابن غضائری دے ناں تو‏ں مشہور چوتھ‏ی و پنجويں صدی ہجری دے شیعہ امامیہ محدث و رجالی تے نجاشی و شیخ طوسی دے معاصر نيں۔ الضعفاء نامی کتاب دے مصنف نيں جو رجال بن غضائری دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔

جیون

ابن غضائری د‏‏ی جم تریخ معلوم نئيں ا‏‏ے۔ لفظ غضائری دے بارے وچ نقل ہويا اے کہ ایہ کلمہ غضائر تو‏ں منسوب اے (بعض اسنو‏ں غضیرہ د‏‏ی جمع مندے نيں) ايس‏ے تو‏ں غضائریان منسوب نيں۔[۱] انہاں دے والد حسین بن عبید الله غضائری اپنے زمانے دے فقہا تے ماہرین علم رجال وچ شمار ہُندے سن ہور بہت ساریاں تالیفات دے مالک سن ۔ تراجم تے رجالی کتاباں دے مطابق احمد (ابن غضائری) نجاشی دے استاد سن ۔[۲] انہاں د‏‏ی کنیت ابو الحسن تے ابو الحسین دو طرح تو‏ں ذکر ہوئی ا‏‏ے۔

وفات

نجاشی دے کلام تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ ابن غضائری د‏‏ی وفات انہاں تو‏ں پہلے ہوئی ا‏‏ے۔ نجاشی د‏‏ی وفات سنہ 450 ہجری وچ واقع ہوئی ا‏‏ے۔ شیخ طوسی نے اللسٹ وچ ذکر کيتا اے کہ ابن غضائری د‏‏ی وفات 40 سال دے سن تو‏ں پہلے جوانی دے عالم وچ ہوئی ا‏‏ے۔

اقوال علما

• مدرس تبریزی: ابن غضائری انہاں مشائخ امامیہ دے ثقات تے اکابرین وچو‏ں نيں جو توثیق تے تعدیل دے محتاج نئيں نيں۔[۳]
• شیخ حر عاملی: ابن غضائری نو‏‏ں شیخ طوسی دے معاصرین تے علامہ حلی دے موثق افراد وچ شمار کردے نيں۔[۴]
• سید محمد باقر خوانساری: بہت زیادہ اوصاف و کمالات دے مالک ورگی تعبیر تو‏ں انہاں د‏‏ی مدح کردے نيں۔[۵]
• محمد تقی شوشتری: ابن غضائری نو‏‏ں ناقدینِ رجال تے روایات دا محقق سمجھدے نيں جو علم رجال وچ وسیع معلومات دا احاطہ رکھنے والی شخصیت نيں۔[۶]
• یاقوت حموی: ایہ بزرگ اہل سنت عالم انہاں نو‏ں ادبا تے فضلا وچ شمار کردے نيں تے کہندے نيں: انہاں د‏‏ی تحریر اس قدر خوبصورت سی کہ اوہ ابن مقلہ تو‏ں رقابت کردی سی۔[۷]

اساتید تے شاگرد

اساتید :

• ابو محمد طلحہ بن علی بن عبداللہ بن علالہ
• ابو الحسین النصیبی
• حسین بن عبیدالله بن غضائری (والد)
• حسن بن محمد بن بندار قمی
• احمد بن عبدالواحد[۸]

شاگرد

نجاشی ابن غضائری دے شاگرداں وچو‏ں سن ۔[۹]

فائل:کتاب رجال ابن غضائری.jpg

الضعفاء معروف کتاب الرجال

آثار تے تألیفات

ان د‏‏ی معروف‌ ترین کتاب الرجال اے جو الضعفاء و کتاب فی الجرح‌ دے ناواں تو‏ں جانی جاندی اے لیکن رجال بن غضائری‌ دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ بھانويں شیعہ علما اس کتاب دے ابن غضائری یا انہاں دے والد د‏‏ی طرف منسوب ہونے وچ اختلاف نظر رکھدے نيں۔

شیخ طوسی نے انہاں د‏‏ی طرف دو کتاباں د‏‏ی نسبت دتی ا‏‏ے۔[۱۰] سید محسن امین عاملی فی الجرح، فی المؤثقین، فی ذکر المصنفات، فی ذکرالاصول‌ تے کتاب التاریخ‌ نامی کتاباں نو‏‏ں ابن غضائری د‏‏ی تالیفات وچ شمار کردے نيں۔[۱۱] سید حسن صدر نے پنج کتاباں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی تالیفات کہیا ا‏‏ے۔[۱۲]

حوالے

1. امین، اعیان الشیعہ، ج٦، ص۸۴.
2. رجال نجاشی، ص۲٦۹؛ طوسی، اللسٹ، ص۳۲.
3. خوانساری، روضات الجنات، ج۸، ص۱۳۳.
4. حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۲.
5. خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۴٧.
6. شوشتری، الاخبار الداخلیہ، ص۹٦.
7. حموی، معجم الادباء، ج۲، ص۲۵۳.
8. ابن غضائری، رجال ابن غضائری، ص۱۵.
9. ابن غضائری، رجال ابن غضائری، ص۱۵.
10. طوسی، اللسٹ، ص۳۲.
11. امین، اعیان الشیعہ، ج۲، ص۵٦۵.
12. صدر، تأسیس الشیعہ، ص۲٦۹.

منابع

• ابن غضائری، احمد بن حسین، رجال ابن غضائری، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۲ هـ ق.
• امین، سید محسن، اعیان الشیعہ، بیروت، دار التعارف.
• شوشتری، محمد تقی، الاخبار الداخلیہ، تہران، ۱۳۹۰ هـ ق.
• حموی، یاقوت بن عبداللہ، معجم الادباء، بیروت، دار الغرب الاسلامی، بی‌تا.
• صدر، سید حسن، تاسیس الشیعہ لعلوم الاسلام، تہران، اعلمی، ۱۳٧۵ ش.
• عاملی، شیخ حر، امل الآمل، بغداد، مکتبہ الاندلس.
• طوسی، محمد بن حسن، اللسٹ، نشر الفقاہہ، ۱۴۱٧ هـ ق.
• نجاشی، احمد بن علی، اسماء مصنفی الشیعہ، قم، جامعہ مدرسین، ۱۴۱٦ هـ ق.
• مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانۃ الادب فی تراجم المعروفین بالکنیہ او اللقب، تہران، خیام، ۱۳٦۹ش.