Lancia D50 – samochód Formuły 1, zaprojektowany przez Vittorio Jano i skonstruowany przez Scuderia Lancia w 1954 roku. Jedyny samochód Lancii w Formule 1. Po wycofaniu Lancii przejęty przez Ferrari i przemianowany na Ferrari D50. Pojazd zawierał kilka innowacyjnych rozwiązań i wygrał łącznie pięć wyścigów, a Juan Manuel Fangio zdobył nim tytuł mistrza świata w roku 1956.
Konstrukcja
Projektantem samochodu był Vittorio Jano[1]. Jano wcześniej był odpowiedzialny między innymi za projekt zwycięskiej w roku 1950Alfy Romeo 158[2]. Prace nad D50 trwały długo i zastanawiano się, czy samochód kiedykolwiek wystartuje w Formule 1, ale doszło do tego, gdy Lancia z dziesięciomiesięcznym opóźnieniem zadebiutowała w Grand Prix Hiszpanii 1954[2][3].
Samochód różnił się od konkurentów pod wieloma względami. Zbiornik paliwa nie znajdował się za kokpitem, jak w innych samochodach: Jano umieścił dwa zbiorniki paliwa w osłonach biegnących wzdłuż nadwozia[2]. Takie rozwiązanie poprawiło rozkład masy oraz prowadzenie pojazdu, ponieważ samochód nie miał obciążonego tyłu[2]. Osłony te oczyszczały również przestrzeń pomiędzy kołami, likwidując w ten sposób turbulencje, które na ogół występowały w tym miejscu u konkurencji[2].
W samochodzie zastosowano umieszczony wzdłużnie z przodu silnik Lancia DS50 o pojemności 2 489 cm³[4]. Był to silnik widlasty o ośmiu cylindrach, chociaż większość rywali stosowała silniki rzędowe[5]. Rozwijał on moc maksymalną 260 KM przy pomocy czterech gaźników Solex[5]. Jednostka ta była nachylona pod kątem 12 stopni[4], dzięki czemu pełniła rolę elementu nośnego nadwozia, jako że pochylenie umożliwiło poprowadzenie wału napędowego pod kokpitem z lewej strony, przez co kierowca siedział niżej – co także poprawiło rozkład masy[2]. Również pięciobiegowa skrzynia biegów poprawiała rozkład masy, będąc integralną częścią tylnej osi[4].
W samochodzie zastosowano popularne ówcześnie hamulce bębnowe[5]. Na zawieszenie składały się podwójne rurowe wahacze z przodu oraz tylna oś De Dion[5]. Samochód dysponował stosunkowo niewielką masą 620 kg[2] i rozwijał prędkość około 300 km/h[5].
Unikalna konstrukcja D50 powodowała, że samochód doskonale trzymał się drogi i w ogóle się nie ślizgał, w przeciwieństwie np. do Maserati 250F[4].
Nie mając czołowego kierowcy i przeżywając problemy finansowe, Lancia postanowiła wycofać się z Formuły 1 i sprzedać D50 Ferrari[4][8]. Samochodem przemianowanym na Ferrari D50 Juan Manuel Fangio zdobył tytuł mistrza świata w roku 1956[4]. Ferrari D50 ścigało się w Formule 1 do sezonu 1957[9].
Dalsze losy modelu
Zbudowano sześć egzemplarzy modelu[4]. Jednakże po wycofaniu się Lancii z wyścigów cztery z nich zostały zniszczone[4]. Dwa pozostałe znajdują się we włoskich muzeach i po zakończeniu rywalizacji w Formule 1 rzadko brały udział w pokazach[4]. Jednakże przetrwało wiele silników i skrzyń biegów, przez co zbudowano przynajmniej siedem replik D50[4]. Budowniczy tych replik otrzymali pełny dostęp do oryginalnych samochodów, co umożliwiło im wierne odtworzenie modelu D50[4].
Wersje "streamliner"
Na wzór Mercedesa W196 zostały opracowane wersje "streamliner" modelu D50 z bardzo opływowym nadwoziem. Prace nad takim nadwoziem po raz pierwszy Lancia rozpoczęła w 1955 roku, jeszcze przed sprzedażą mienia do Ferrari[10]. Nadwozie to jednak nie zostało ukończone[10].
W 1956 roku Ferrari przeprojektowało nadwozie 0006 i wystawiło je do treningów przed Grand Prix Francji[10]. Nadwozie Ferrari D50 "streamliner" było podobne do wersji opracowanej przez Lancię[10]. Samochód prowadzony wówczas przez Eugenio Castellottiego okazał się niestabilny przy bocznym wietrze[10]. Później usunięto tylne owiewki, przez co samochód był znacznie bardziej stabilny[10]. Nie był on jednak szybszy od normalnych pojazdów i nie wziął nigdy udziału w wyścigu[10].