Fine Gael

Fine Gael

Enghraifft o:	plaid wleidyddol
Idioleg	Democratiaeth Gristnogol, liberal conservatism, pro-Europeanism, rhyddfrydiaeth economaidd
Label brodorol	Fine Gael
Dechrau/Sefydlu	8 Medi 1933
Sylfaenydd	W.T. Cosgrave, Frank MacDermot, Eoin O'Duffy
Aelod o'r  canlynol	European People's Party
Pencadlys	Dulyn
Enw brodorol	Fine Gael
Gwladwriaeth	Gweriniaeth Iwerddon
Gwefan	http://www.finegael.ie/
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Fine Gael – The United Ireland Party, neu Fine Gael (Gwyddeleg am Deulu neu Dylwyth y Gwyddelod) yw'r drydedd blaid wleidyddol fwyaf yng Ngweriniaeth Iwerddon ar ôl Fianna Fail a Sinn Féin. Yn ôl y blaid, mae ganddi 30,000 o aelodau.[1] Fine Gael oedd y blaid fwyaf yn etholiad cyffredinol 2011 gan ffurfio Llywodraeth âr Blaid Lafur yn yr 31 Mawrth 2011 yn yr hyn a elwir yn 31ain Dáil Éireann (senedd Gweriniaeth Iwerddon).

Sefydlwyd Fine Gael ar 3 Medi 1933 ar ôl uno ei mam-blaid Cumann na nGaedheal, y Centre Party a'r Army Comrades Association, neu'r "Blueshirts".[2] Gorwedd ei gwreiddiau yn Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon a'r pleidiau a fu o blaid y Cytundeb Eingl-Wyddelig yn Rhyfel Cartref Iwerddon, gan uniaethu yn enwedig â Michael Collins fel sefydlydd y mudiad[3] a'r rhai a gefnogodd sefydlu Gwladwriaeth Rydd Iwerddon (Saesneg: Irish Free State; Gwyddeleg: Saorstát Éireann).

Mae'r Fine Gael fodern yn ei disgrifio ei hun fel plaid y canol progresif, a'i gwerthoedd canolog yn seiliedig ar bolisi ariannol gofalus, hawliau a dyletswyddau'r unigolyn a'r farchnad rydd. Maent yn gadarn o blaid integreiddio yn yr Undeb Ewropeaidd ac yn gwrthwynebu gweriniaetholdeb Wyddelig dreisgar. Mewn cyd-destun ehangach, mae'r blaid yn perthyn i sbectrwm y pleidiau Democratiaeth Gristnogol yn Ewrop.[4] Fine Gael yw'r unig blaid Wyddelig sy'n rhan o Blaid Pobl Ewrop (EPP) yn Strasbourg; mae ei ASEau yn eistedd yn y grwp EPP-ED. Ffurfiwyd adain ieuenctid y blaid, Young Fine Gael, ym 1977 ac mae ganddi tua 4,000 o aelodau.[5]

Daeth Enda Kenny yn arweinydd ar 5 Mehefin 2002.[6] Roedd Kenny yn Taoiseach y Weriniaeth rhwng 2011-2017. Arweinydd gyfredol Fine Gael a'r toaiseach gyfredol yw Leo Varadkar.

Arweinwyr y blaid

Arweinydd	Cyfnod	Etholaeth
Eoin O'Duffy	1933-34	Dim[7]
W.T. Cosgrave	1934-44	Carlow-Kilkenny
Richard Mulcahy	1944-59[8][9]	Tipperary
James Dillon	1959-65	Monaghan
Liam Cosgrave	1965-77	Dún Laoghaire
Garret FitzGerald	1977-87	De-ddwyrain Dulyn
Alan Dukes	1987-90	De Kildare
John Bruton	1990-2001	Meath
Michael Noonan	2001-02	Dwyrain Limerick
Enda Kenny	2002-2017	Mayo
Leo Varadkar	2017-heddiw	Gorllewin Dulyn

Baner Fine Gael

Baner hanesyddol Fine Gael

Chwifiwyd y faner yn hanesyddol wrth ymyl baner Iwerddon. Defnyddiwyd hi gan rhagflaenydd plaid Fine Gael, sef Cumann na nGaedheal, a ffacsiwn y tu fewn iddi, y lle-ffasgaidd, y 'crysau gleisio', Blueshirts. Dyluniad y faner yw croes goch sawtyr Padrig Sant ar faes glas tywyll, sef un o liwiau cenedlaethol Iwerddon (fel gwelir yn sêl a baner Arlywydd Iwerddon).

Cyfeiriadau

1. "Join Fine Gael" 2007 Archifwyd 2010-07-25 yn y Peiriant Wayback.
2. Gerard O'Connell Hanes Fine Gael Archifwyd 2008-08-19 yn y Peiriant Wayback.
3. The Irish Times. Legacy of the Easter Rising Archifwyd 2007-11-17 yn y Peiriant Wayback.
4. Fine Gael: "Our Values" Archifwyd 2007-11-19 yn y Peiriant Wayback.
5. RTÉ News. [1].
6. RTÉ News (5 June 2002). "Enda Kenny elected Fine Gael leader".
7. Nid oedd gan O'Duffy sedd yn yr Oireachtas fel arweinydd y blaid.
8. Pan fu Mulcahy yn aelod o Senedd Iwerddon ym 1944, gweithredodd Tom O'Higgins fel arweinydd seneddol.
9. Rhwng 1948 a 1959, gwasanaethodd John A. Costello fel arweinydd seneddol.

Dolenni allanol

• (Saesneg) www.finegael.ie