|
Sesué
Sesué ye un munisipi de la provinsia de Uesca.[1] La poblasión ye de 138 habitants (una setentena en Sesué, la resta en Sos) que dan una superfisie de 5,56 km² fan una densidat de 24,82 hab/km². CheografíaSesué se troba a 1050 metros d'altaria, dintro de la vall de Benás, a'l costau d'el río Esera, a una pllaneta chiqueta a la ribera este d'el río per debant de Vilanova y dichós d'Erisué. La vall tene tamé altros intreses paisachisticos coma'l Parque Natural de Pocez-Maladeta (a poquets kilometros t'alto) y el masiso de la Maladeta dan l'Aneto que se'n destaca coma'l punto mes alto de tot el Pireneu. Sesué se troba a la baixant de l'ampriú de Sarller enta l'Esera, a la ombra de la Punta d'el Gallinero (2728 m) y el Pico de Sarller (2406 m), a la mesma montanya agon se troban las pistas d'esquí de Sarller. Dista 6 km de Castillón (diresión sud), y enta'l norte 5 km de Saúnc, 7 km de Grist y 12 km de la vila de Benás. ClimaA suya temperatura anyal ye 9.03 °C, con una temperatura meya en chinero de 1.12 °C y en chulio de 18.42 °C.[2] ParlaTa más detalles, veyer l'articlo Aragonés benasquésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Sesué se troba, igual que Vilanova, a la sona de transisión lingüistica entre el parlar benasqués septentrional (pllurals femeninos dan -es) y el benasqués meridional (pllurals femeninos dan -as) u coma se ragona popularment a la vall y dan molto sentiu de l'humor, el patués nebat d'el bocatoba. Seguntes José Antonio Saura Rami la parla d'els lugars de Sesué, Vilanova, Sos, Erisué, Ramastué, Arasán, Llire, Urmella, Bisagorri, Renanué, Gabás, Castillón de Sos, El Ru y Chía fan part de la zona B de l'aragonés benasqués, con pllurals femeninos en -as. ToponimiaEl nombre Sesué ye un d'els numbrosos casos a'ls Pireneus de toponimos dan terminasión en -ué que indica pertenensia a bel personache. En este caso, pode estar que tenise relasión dan l'antroponimo Sissus que s'asosia dan la cultura d'els antigos galos, pos s'ha trobau documentau tamé a inscripsions de puestos agon istes habitaben. Nucli urbanoEl llugar de Sesué tene bels casaches fetos dan l'estilo tradisional d'ista parte d'el Pireneu y la Ribagorsa. El nucli, molto chicot de primeras, s'heba dedicau tradisionalment a la produsión de came coma moltos d'altros tamé a'ls Pireneus enteros. Esto ye perque las pllobedas i caien mes a sobén que a la terra pllana y alavets se fa mes fásil de cultivar-lo. El came ("canyimo" en aragonés cheneral) yera una materia primera ta moltos testils populars (sierros y estamenyas) y s'empllegaba moltismo per eixemplo ta fer-ne éls sacs, pero tamé treballau mes fino, ta fer-ne ropa y calsers. Moltas personas que pasan d'éls 50 ans d'edat a'l Pireneu encara recordan que van empllegar llinsuels y camisas d'este material cuan yeran chicots. Las casas de Sesué que se van dedicar a'l came en aquellos ans van estar Casa Chinés, Casa Antón y Casa Manolet, dan la casa d'el ferrero (a toz éls llugars n'heba d'haber uno) que yera Casa Caseta. En l'an 1930 van comprar el molino de Sesué d'entre éls vesinos d'el llugar, y alavez se feba molre el sereal de Sesué y tamé d'altros llugars de la redolada (per fer-hu-ie se les feba pagar). Sesué va creixer con Casa Vitorina y Casa Manolo per ixes tems. Els moliners diu que ban estar chent d'el llugar unas vegadas, pero d'altras hu van estar personas venidas de fora que se i van quedar a viure. En éls ans seixanta se va construir el pont en mont d'el río Esera que ba permetre que i arribese la carretera enta'l llugar (antes se pasaba per una palanca que marchaba dan cada riada). El pont, feto per la contratista OCISA, ha quedau singularment dan ixe nombre ta els poblladors de Sesué: "el pont de la Ocisa". En l'an 1960 se va achustar tamé el negosio de la cantera de mármol a la llena de Castellaso dan els catalans Latorre y Moles, que va rematar dan un chudisi perque no les pagaban l'arriendo a'ls vesins per ben achustau que estase y la molta fayena que les heba costau a estes acllarir la propiedat d'el mont agon s'anaba a fer la obra. 1960 va estar tamé l'an que se i va conseguir portar l'aigua corrent asta las casas de Sesué, obra feta pe'ls vesinos y el sinyor Leonardo, de Castilló. Éls bestiars que antes se teneban a las cuadras y bordas de las casas enguán s'han anau posán en granchas afora d'el llugar. Ara, las vacas que i hei son el bestiar prensipal, coma en tota la vall de Benás. L'arribada d'el turismo a'ls saguers ans ha feto que se i heigan construiu moltas casas nuevas, espandín-se el nucli de Sesué molto mes de l'espasio que antes ocupaba. Las casas que i quedan ara a Sesué son: Antón, Beltrán, Caseta, Gaspar, Guil, Manolet, Marquet, Ribera, Pascualet, Pey y Visenta. Demografía
AdministraciónReparto de concellers
Alcaldes
Moniments
Fiestas
Referencias
Vinclos externos
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
