†Funisia (Mối quan hệ của loài này với các ngành khác chưa được biết đến, nhưng có thể chúng thuộc ngành Porifera, ngành Cnidaria (Thích ty bào) hoặc các ngành động vật đa bào có hình thái tương tự bọt biển.)
Vào thế kỷ 18, Carl Linnaeus, đã đề xuất hệ thống phân loại thứ bậc cho các loài sinh vật đã biết. Trong hệ thống này, các loài có các đặc điểm giống nhau thì phân loại vào cùng một nhóm gọi là chi. Hơn nữa, các chi có đặc điểm giống nhau thì lại đặt vào cùng một họ. Việc phân loại này cứ tiếp tục cho đến khi các loài này tập hợp lại với nhau thành các nhóm được phân loại vào thứ bậc cao nhất.[59] Carl Linnæus là người đặt nền móng cho hệ thống phân loại sinh học hiện đại này[60][61] và là cha đẻ của hệ thống phân loại hiện đại ngày nay.[62] Đến nay, hệ thống phân loại sinh học hiện đại có 8 bậc phân loại chính: vực, ngành, giới, lớp, bộ, họ, chi, loài.[59][63][64]
Các quy định, đặc điểm phân loại động vật và danh pháp động vật
Tên thường dùng cho các loài thường không rõ ràng chính xác: "mèo" có thể là mèo nhà Felis catus hoặc tất cả những loài trong Họ Mèo Felidae. Các tên này cũng thay đổi tùy theo ngôn ngữ hay địa phương: ví dụ trường hợp báo puma, báo sư tử, báo núi,... đều chỉ về loài Puma concolor mà ngay từ "báo" cũng có thể liên tưởng đến báo đốmPanthera onca ở châu Mỹ Latinh hay báo hoa mai (Panthera pardus) tại châu Phi và châu Á. Ngược lại, tên khoa học hay danh pháp khoa học của mỗi loài sẽ là duy nhất và phổ quát khắp nơi, gồm hai phần: tên chi như Puma, và tên cụ thể như concolor.[66][67]
Mô tả loài
Một loài được đặt tên phân loại khi một mẫu chuẩn được mô tả chính thức, được gán một tên khoa học duy nhất trong một ấn phẩm. Mô tả loài thường cung cấp các phương tiện để xác định loài mới, phân biệt với các loài khác đã được mô tả trước đó và các loài có liên quan hoặc dễ gây nhầm lẫn. Đồng thời cung cấp tên được công bố hợp lệ (trong thực vật học) hoặc tên dùng được (trong động vật học) khi chấp nhận xuất bản. Mẫu chuẩn thường được lưu giữ trong kho lưu trữ lâu dài, thường là bộ sưu tập nghiên cứu của bảo tàng hoặc trường đại học lớn, cho phép xác minh độc lập và là phương tiện để so sánh mẫu vật.[68][69][70] Theo Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế khuyến nghị những người mô tả loài mới chọn tên "thích hợp, ngắn gọn, thuận tai, dễ nhớ và không gây xúc phạm".[71]
Tên viết tắt
Sách báo đôi lúc không viết đủ định danh loài mà dùng từ viết tắt như "sp." ở số ít hoặc "spp." (viết tắt của species pluralis tiếng Latinh nghĩa "nhiều loài"), ví dụ như "Canis sp.". Việc này áp dụng khi một số cá thể chắc chắn thuộc một chi cụ thể nhưng không chắc thuộc loài nào, như thường thấy trong cổ sinh vật học.[72]
Tác giả cũng có thể dùng "spp." làm cách diễn đạt ngắn gọn về vấn đề áp dụng cho nhiều loài nhưng không phải tất cả trong cùng một chi. Còn nếu muốn bày tỏ rằng áp dụng cho tất cả loài trong một chi thì chỉ dùng tên chi mà không có tên loài. Tên chi và loài thường được in nghiêng nhưng chữ viết tắt như "sp." không nên in nghiêng.[72]
Khi định danh một loài không rõ, có thể dùng "cf." (confer) trước tên loài để chỉ rằng cần thêm thông tin xác nhận. Các chữ viết tắt "nr." (near) hoặc "aff." (affine) có thể được dùng khi định danh chưa rõ nhưng giống với loài được đề cập sau.[72]
Mã nhận dạng
Với sự gia tăng của cơ sở dữ liệu trực tuyến, mã nhận dạng các loài đã được khởi tạo và xác định, bao gồm:
Bách khoa toàn thư Kyoto về gen và bộ gen (Kyoto Encyclopedia of Genes and Genome - KEGG) sử dụng mã ba hoặc bốn chữ cái cho một số loài hạn chế nhất định; ví dụ H. sapiens có mã đơn giản là hsa.[74]
UniProt sử dụng "hệ thống dễ nhớ" không quá năm ký tự chữ và số, ví dụ: HUMAN cho H. sapiens.[75]
Việc đặt tên cho một loài cụ thể, hay cả chi (và đơn vị phân loại cao hơn) chứa loài đó, là giả thuyết về mối quan hệ tiến hóa và khả năng phân biệt các loài trong nhóm sinh vật đó. Khi có thêm thông tin sẽ có thể chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết. Đôi lúc đặc biệt là trước kia khi còn khó khăn trong trao đổi thông tin, các nhà phân loại học làm việc riêng rẽ nên có thể đặt hai tên khác nhau mà sau này lại xác định đó lại cùng một loài. Khi đó, tên loài đặt trước thường được ưu tiên để giữ lại, còn các tên đặt sau coi là Danh pháp đồng nghĩa. Ngược lại cũng có khi một đơn vị phân loại phải tách thành các đơn vị khác. Việc gộp hay tách tùy thuộc vào cách tiếp cận cá nhân chỉ ra khác biệt hoặc điểm chung giữa các sinh vật.[72][77][78]
Sensu stricto và sensu lato
Bộ mã danh pháp như Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế (International Code of Zoological Nomenclature - ICZN) và Bộ danh pháp Quốc tế về tảo, nấm và thực vật (International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants - ICN) chỉ hướng dẫn về việc đặt tên mà không đưa ra quy tắc để xác định ranh giới loài. Ranh giới loài có thể thay đổi dựa trên các nghiên cứu, nghĩa là định nghĩa loài cũng có thể thay đổi dựa trên bằng chứng mới. Định nghĩa ranh giới dùng để phân biệt các loài, tên loài có thể mang nghĩa sensu stricto (s.s. - "theo nghĩa hẹp") theo cách chính xác do tác giả đưa ra, còn sensu lato (s.l. - "theo nghĩa rộng") biểu thị cách dùng rộng hơn, như bao gồm cả các loài phụ khác.[79] Các chữ viết tắt khác như "auct." (auctōrum - tác giả) hay hạn định như "non" (không) có thể được dùng làm rõ thêm nghĩa chủ đích tác giả muốn diễn tả.[72]
Động vật bắt đầu hình thành từ đại dương. Thậm chí, trước khi các tế bào thực vật tập hợp lại với nhau ở những vũng cạn, động vật đã bắt đầu phát triển ở biển.[396] Động vật có sự khác biệt so với thực vật về sự chuyên hoá các chức năng và sự tương tác phức tạp của tế bào.[396] Đến khoảng 580 triệu năm trước, động vật đã tiến hoá[397][398][399] để có những bộ phận cứng – chẳng hạn như vỏ hoặc bộ khung xương thấy được bằng mắt thường từ bên ngoài và các hoá thạch của chúng có thể bắt gặp ở khắp nơi trên Trái đất.[396] Loài động vật đơn giản nhất tồn tại ngày nay là Trichoplax, được phát hiện vào năm 1965 khi nó bò lên thành một bể cá.[396]
Ngành Placozoa khoảng 720 triệu năm hoặc 635 triệu năm trước.[404]
Ngành Petalonamae đã tuyệt chủng, sinh sống trong khoảng thời gian 570-516 triệu năm trước.[315]
Ngành Proarticulata đã tuyệt chủng và sinh sống vào khoảng 567-550 triệu năm trước.[405][406]
Ngành Trilobozoa đã tuyệt chủng, sinh sống vào khoảng 565-548 triệu năm trước.[407]
Ngành Medusoid đã tuyệt chủng, sinh sống vào khoảng 560 triệu năm trước.[408]
Phân loại học và phát sinh các nhánh
Động vật là đơn ngành, nghĩa là chúng có nguồn gốc từ một tổ tiên chung. Chúng cũng là chị em với Choanoflagellata, cùng với nó tạo thành Choanozoa.[409] Giới Động vật được phân thành các nhánh như sau:[410]
Dưới đây là cây phát sinh loài cho thấy mối quan hệ giữa các đơn vị phân loại trong liên ngành động vật thứ sinh. Bằng chứng phát sinh loài họ Torquaratoridae phát sinh từ họ Ptychoderidae. Cây dựa trên dữ liệu trình tự rRNA 16S + 18S và các nghiên cứu phát sinh loài từ nhiều nguồn.[447][448][449][450][451][452][453][454][455]
Các phân tích ban đầu đưa ra kết quả không nhất quán, các giả thuyết chính cho rằng Ophiuroidea là chị em với Asteroidea, hoặc chúng là chị em với (Holothuroidea + Echinoidea).[460] Tuy nhiên, một phân tích năm 2014 trên 219 gen từ tất cả các lớp động vật da gai đã cho ra cây phát sinh loài sau đây.[461] Một phân tích thống nhất vào năm 2015 về các bản sao RNA từ 23 loài trên tất cả các lớp Da gai đã cho cùng một cây.[460]
Olfactores là một nhánh trong Chordata bao gồm Tunicata (Urochordata) và Vertebrata (đôi khi được gọi là Craniata).
Trong khi có giả thuyết cho rằng Cephalochordata là đơn vị phân loại chị em với Craniata đã có từ lâu và đã từng được chấp nhận rộng rãi[466]—có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự biến đổi đáng kể về hình thái của Tunicata từ các loài Chordata khác, với các loài Cephalochordata thậm chí còn được đặt biệt danh là 'động vật có xương sống danh dự'[467]—các nghiên cứu từ năm 2006 phân tích các bộ dữ liệu giải trình tự lớn ủng hộ mạnh mẽ Olfactores như một nhánh.[468][469]
Vào năm 2024, một phân tích phát sinh loài bởi Mussini và đồng nghiệp đã tìm ra Vetulicolia là nhóm cận ngành thuộc nhóm thân ngành Chordata, nằm ngoài một nhánh được hình thành bởi Yunnanozoon, Cathaymyrus, Pikaia và nhóm đỉnh ngành Chordata.[474]
Nhóm ban đầu bị tranh cãi bởi một số nhà sinh học một cách đáng kể. Some argued for groupings based on more traditional taxonomic techniques,[478] while others contested the interpretation of the molecular data.[479][480]
Vào năm 2020, một phân loại mới được đề xuất, là thay vào đó nó có lẽ là Động vật lột xác (Ecdysozoa); nhóm thân của nhánh Scalidophora. Do vảy cứng và gai sau của nó tương tự như Scalidophora và thiếu lông rung.[505] Dưới đây là cây phát sinh loài được đặt ra.
Cây phát sinh chủng loài công bố năm 2011 được nhiều tác giả công nhận đối với động vật miệng nguyên sinh được chỉ ra dưới đây.[503][507][508][509][510][511][512]
Nó cũng kèm theo khoảng thời gian mà các nhánh phân tỏa ra thành các nhánh mới tính bằng triệu năm trước (Ma).[513]
Ivesheadiomorpha là một nhóm động vật đã tuyệt chủng, chúng được đặt tên bởi Boynton và Ford vào năm 1996. Cụ thể là một số loài như: Ivesheadia lobata,[522] Blackbrookia oaski, Shepshedia palmata[522] và Pseudovendia charnwoodensis.[523] Tuy nhiên, tất cả các hóa thạch này bị từ chối là đơn vị phân loại hợp lệ.[524]
Pogonophora là một ngành giun còn gọi là giun ống biển.[534][535] Chúng bao gồm khoảng 80 loài[536] và sống trong các ống mỏng bị chôn vùi trong lớp trầm tích[537][538] hoặc trong các ống gắn với lớp nền cứng ở độ sâu đại dương từ 100 đến 10.000 m.
Động vật ruột khoang hay động vật xoang tràng hoặc ngành Ruột khoang (Coelenterata) là một thuật ngữ đã lỗi thời nhưng vẫn rất phổ biến để chỉ một nhóm cận ngành, cơ thể hình trụ, thường có nhiều tua miệng và là động vật đa bào bậc thấp bao gồm hai ngành động vật theo quan điểm của phát sinh loài, là Ctenophora (sứa lược) và Cnidaria (san hô, sứa thật sự, hải quỳ, san hô lông chim, và các loài có họ hàng gần khác). Tên gọi của đơn vị phân loại này có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp "koilos" ("rỗng"), để chỉ đặc trưngkhoang cơ thể rỗng (chưa phân hóa) phổ biến ở hai ngành này. Chúng có các cơ quan, tổ chức mô rất đơn giản, chỉ với hai lớp tế bào, bên ngoài và bên trong, giữa 2 lớp là tầng keo. Động vật ruột khoang thường sống ở biển, số lượng loài của ngành ruột khoang là khoảng 10 nghìn loài.
Thuật ngữ coelenterata không còn được công nhận là hợp lệ về mặt khoa học, do Cnidaria và Ctenophora đã được đặt ở cấp tương đương ngay dưới giới Metazoa với các ngành động vật khác.[570] Một thuật ngữ duy nhất bao gồm cả hai ngành này nhưng bỏ ra ngoài toàn bộ các đơn vị phân loại cùng cấp khác có thể coi là cận ngành. Tuy nhiên, thuật ngữ coelenterata vẫn còn được sử dụng một cách không chính thức để chỉ cả hai nhóm Cnidaria và Ctenophora.
Khoảng 200 loài giun nhung đã được mô tả, mặc dù số lượng loài thực sự có khả năng lớn hơn. Hai họ giun nhung còn sinh tồn là Peripatidae và Peripatopsidae.[609][610]
Những loài vật đã được con người biết đến có khoảng 1,7 triệu loài, Trong đó, động vật có vú có hơn 4200 loài, chim có hơn 9000 loài, bò sát có hơn 5100 loài, lưỡng cư có hơn 31000 loài, cá có hơn 21000 loài, động vật không có xương sống có khoảng 1,3 triệu loài.[626]
Các nhà khoa học thuộc Đại học Dalhousie, Canada và Đại học Hawaii vừa công bố một công trình nghiên cứu. Trong đó, có khoảng 8,7 triệu loài khác nhau tồn tại trên Trái Đất, mặc dù chỉ mới có một phần nhỏ trong số này được phát hiện và phân loại. Về động vật, họ ước tính có 7,77 triệu loài động vật, trong đó 953434 loài đã được mô tả và phân loại.[628]
Bản mẫu:Tham khảo WARNING: template omitted, post-expand include size too large -->
^The taxon name, Vetulocolia, is derived from the type genus, Vetulicola, which is a compound Latin word composed of vetuli "old" and cola "inhabitant".
Bản mẫu:Chú thích WARNING: template omitted, post-expand include size too large -->. (A site with information covering trilobites from all angles. Includes many line drawings and photographs.)
Bản mẫu:Britannica WARNING: template omitted, post-expand include size too large -->
Questa voce sull'argomento stagioni delle società calcistiche italiane è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Voce principale: Taranto Football Club 1927. Unione Sportiva TarantoStagione 1941-1942Sport calcio Squadra Taranto Allenatore Adolfo Bolognini Presidente Francesco Zanetti (commissario straordinario) Serie C8º posto nel girone H. 1940-1941 1942-1943 Si invita a seguire il modello di…
American track & field decathlete (born 1976) For the United States Army Colonel, see Thomas Pappas. This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Tom Pappas – news · newspapers · books · scholar…
Parliamentary constituency in the United Kingdom Leeds North WestBorough constituencyfor the House of CommonsBoundary of Leeds North West in West YorkshireLocation of West Yorkshire within EnglandCountyWest Yorkshire(West Riding of Yorkshire until 1974)Electorate67,741 (December 2019)[1]Major settlementsYeadon, Otley and HeadingleyCurrent constituencyCreated1950Member of ParliamentAlex Sobel (Labour Co-op)SeatsOneCreated fromLeeds Central and Leeds North Leeds North West is a constituenc…
Parliamentary elections in Albania Politics of Albania Constitution Human rights Executive President: Bajram Begaj (list) Prime Minister: Edi Rama (list) Deputy Prime Minister: Belinda Balluku (list) Cabinet Legislature Parliament Speaker: Lindita Nikolla (list) Committees Members Leader of the Opposition Judiciary Constitutional Court Administrative Court Court of Justice (ordinary jurisdiction) Supreme Court Administrative divisions Counties Municipalities CitiesVillages Elections Recent elect…
يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (يونيو 2019) تستمد عادات مصر القديمة (بالإسبانية: Costumbres del Antiguo Egipto) والروتين اليومي للسكان والمدن والحرف والاقتصاد أهم…
American central banking institution Map of the twelve Federal Reserve Districts, with the twelve Federal Reserve Districts enumerated in black circles and the twelve Federal Reserve Banks marked as black squares. Branches within each district are marked as red circles. The Washington, D.C. headquarters is marked with a star enclosed in a black circle. A Federal Reserve Bank is a regional bank of the Federal Reserve System, the central banking system of the United States. There are twelve in tot…
English composer and organist(1711–1779) William Boyce by John Russell, 1776 William Boyce (baptised 11 September 1711 – 7 February 1779) was an English composer and organist. Like Beethoven later on, he became deaf but continued to compose. He knew Handel, Arne, Gluck, Bach, Abel, and a very young Mozart, all of whom respected his work. Life William Boyce by Thomas Hudson, ca. 1745 Boyce was born in London, at Joiners Hall, then in Lower Thames Street, to John Boyce, at the time a joiner an…
Indian reserve in Saskatchewan, Canada Indian reserve in Canada, Peter BallantyneSandy Narrows 184CIndian reserveSandy Narrows Indian Reserve No. 184CLocation in SaskatchewanFirst NationPeter BallantyneCountryCanadaProvinceSaskatchewanArea[1] • Total1,077.7 ha (2,663.1 acres) Sandy Narrows 184C is an Indian reserve of the Peter Ballantyne Cree Nation in Saskatchewan.[1][2] It is on the shores of Pelican Lake, about 80 kilometres (50 mi) north-we…
Independent television station in Boston This article is about the Boston television station. For the Superbike World Championship (WSBK), see Superbike World Championship. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: WSBK-TV – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2012) (Learn how and when t…
Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Ulumambi, Bambang, Mamasa – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR UlumambiDesaNegara IndonesiaProvinsiSulawesi BaratKabupatenMamasaKecamatanBambangKode pos91371Kode Kemendagri76.03.11.2013 …
Augusta MartinaAugustaHalf-siliqua minted under Heraclius depicting his son Constantine (left) and Martina (right)Empress of the Byzantine EmpireTenure613–641Born6th centuryDiedafter 641RhodesSpouseHeracliusIssuemore...HeraclonasDynastyHeraclian DynastyFatherMartinusMotherMaria Martina (Greek: Μαρτίνα; died after 641) was an empress of the Byzantine Empire, the second wife of her uncle the emperor Heraclius, and regent in 641 with her son. She was a daughter of Maria, Heraclius' sister,…
English footballer (born 1973) David Unsworth Unsworth as Everton caretaker manager in 2017Personal informationFull name David Gerald Unsworth[1]Date of birth (1973-10-16) 16 October 1973 (age 50)[2]Place of birth Chorley, EnglandHeight 6 ft 1 in (1.85 m)[2]Position(s) Centre-back, left-backYouth career0000–1992 EvertonSenior career*Years Team Apps (Gls)1992–1997 Everton 116 (11)1997–1998 West Ham United 32 (2)1998 Aston Villa 0 (0)1998–2004 Ev…
Aspect of English history This article is about the English city. For the U.S. city, see Timeline of Worcester, Massachusetts and Worcester, Massachusetts § History. View of Worcester looking south along River Severn (1750)Worcester's early importance is partly due to its position on trade routes, but also because it was a centre of Church learning and wealth, due to the very large possessions of the See and Priory accumulated in the Anglo-Saxon period. After the reformation, Worcester con…
Title given by the Catholic Church to saints Isidore of Seville, a seventh-century Doctor of the Church, depicted by Murillo (c. 1628) with a book, which is a common iconographical attribute for a doctor Hildegard von Bingen was an eleventh-century Doctor of the Church, depicted here by Marshall with a book, the common iconographical attribute for a doctor. Doctor of the Church (Latin: doctor teacher), also referred to as Doctor of the Universal Church (Latin: Doctor Ecclesiae Universalis)…
Pour les articles homonymes, voir Vieillevigne. Cet article est une ébauche concernant une commune de la Loire-Atlantique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Le bandeau {{ébauche}} peut être enlevé et l’article évalué comme étant au stade « Bon début » quand il comporte assez de renseignements encyclopédiques concernant la commune. Si vous avez un doute, l’atelier de lecture du projet Communes de France est à votre disposition po…
XeTeXsoftwareLogoSchermata di esempio GenereComposizione tipografica SviluppatoreJonathan Kew Data prima versioneaprile 2004 Sistema operativoMultipiattaforma LinguaggioC++C LicenzaLicenza MIT(licenza libera) Linguainglese Sito webtug.org/xetex/ Modifica dati su Wikidata · Manuale XeTeX è un motore di composizione TeX che utilizza Unicode e supporta moderne tecnologie di font come OpenType, Graphite e Apple Advanced Typography (AAT). È stato originariamente scritto da Jonathan …