อำเภอเกาะยาว

อำเภอเกาะยาว
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Ko Yao
คำขวัญ:  เกาะสามเมือง ลือเลื่องการท่องเที่ยว หนึ่งเดียวรังนก มรดกอันดามัน มหัศจรรย์น้ำทะเลจืด
แผนที่จังหวัดพังงา เน้นอำเภอเกาะยาว
พิกัด: 8°6′42″N 98°35′27″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พังงา
พื้นที่
• ทั้งหมด	128.465 ตร.กม. (49.601 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	14,538 คน
• ความหนาแน่น	113.17 คน/ตร.กม. (293.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	82160 ไปรษณีย์พรุใน 83000
รหัสภูมิศาสตร์	8202
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเกาะยาว ถนนกาลัญกุล ตำบลเกาะยาวน้อย อำเภอเกาะยาว จังหวัดพังงา 82160
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เกาะยาว ตั้งอยู่ในจังหวัดพังงา เป็นอำเภอที่มีระยะเวลาการเป็นกิ่งอำเภอยาวนานที่สุดในประเทศไทยถึง 85 ปี ตั้งขึ้นเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2446 ขึ้นตรงต่อเมืองพังงา และยกฐานะเป็นอำเภอในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2531[1]

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเกาะยาว มีอาณาเขตทางทะเลติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ทะเลอันดามัน (อาณาเขตทางทะเลของอำเภอตะกั่วทุ่ง และอำเภอเมืองพังงา)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับทะเลอันดามัน (อาณาเขตทางทะเลของอำเภออ่าวลึก และอำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่)
• ทิศใต้ ติดต่อกับทะเลอันดามัน
• ทิศตะวันตก ทะเลอันดามัน (อาณาเขตทางทะเลของอำเภอเมืองภูเก็ต และอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต)

ประวัติ

บรรพบุรุษของชาวเกาะยาวได้อพยพมาจากจังหวัดตรังตั้งถิ่นฐานที่เกาะยาวน้อย และ สตูล จะตั้งถิ่นฐานที่เกาะยาวใหญ่ และอื่น ๆ ที่อยู่แถบนั้นในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น (พ.ศ. 2328) ขณะที่พม่าได้ยกทัพมาตีเมืองต่าง ๆ ผู้ที่หนีมาเห็นว่าเกาะยาวน้อยและเกาะยาวใหญ่มีความเหมาะสมที่จะหลบภัย จึงได้ตั้งหลักแหล่งบริเวณนี้

พ.ศ. 2446 ทางราชการยกฐานะเป็น กิ่งอำเภอเกาะยาว แยกออกมาจากอำเภอเมืองพังงา และขึ้นต่อเมืองพังงา ในปี พ.ศ. 2460 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ[2] เกาะยาวมีฐานะเป็นกิ่งอำเภออยู่แล้ว จากหลักฐานประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. 2464 ในท้องที่มณฑลภูเก็ต กิ่งอำเภอเกาะยาวมีพื้นที่การปกครองสองตำบล คือ ตำบลเกาะยาวใหญ่[3] และตำบลเกาะยาวน้อย[4] ได้สร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอหลังแรกเมื่อปี พ.ศ. 2463 ต่อมาได้ย้ายมาในที่ว่าการปัจจุบันในปี พ.ศ. 2508

ต่อมาข้าราชการและประชาชนต้องการให้ยกกิ่งอำเภอเกาะยาวเป็นอำเภอเกาะยาว ตลอดจนจังหวัดพังงาได้สนับสนุนให้ทางราชการยกฐานะให้ รวมได้รับการสนับสนุนจากหลายฝ่าย จนในที่สุดก็ได้รับการยกฐานะจากกิ่งอำเภอเกาะยาวเป็น อำเภอเกาะยาว ในวันที่ 30 ธันวาคม 2530 โดยมีผลในรุ่งขึ้น วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2531[1] รวมระยะเวลาการเป็นกิ่งอำเภอ 85 ปี นับว่าเป็นกิ่งอำเภอที่ยาวนานที่สุดในประเทศไทย

• วันที่ - พ.ศ. 2446 แยกพื้นที่ตำบลเกาะยาวใหญ่ และตำบลเกาะยาวน้อย จากอำเภอเมืองพังงา มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเกาะยาว และให้ขึ้นการปกครองตรงต่ออำเภอเมืองพังงา
• วันที่ 7 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลเกาะยาว ในท้องที่บางส่วนของตำบลเกาะยาวน้อย[5]
• วันที่ 2 พฤศจิกายน 2525 ตั้งตำบลพรุใน แยกออกจากตำบลเกาะยาวใหญ่[6]
• วันที่ 31 ธันวาคม 2530 ยกฐานะกิ่งอำเภอเกาะยาว อำเภอเมืองพังงา เป็น อำเภอเกาะยาว[1]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเกาะยาว เป็นเทศบาลตำบลเกาะยาว[7] ด้วยผลของกฎหมาย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเกาะยาวแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 3 ตำบล 18 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[8]	แผนที่
1.	เกาะยาวน้อย	Ko Yao Noi	7	5,412
2.	เกาะยาวใหญ่	Ko Yao Yai	4	2,832
3.	พรุใน	Phru Nai	7	6,348

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเกาะยาวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเกาะยาว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเกาะยาวน้อย
• เทศบาลตำบลพรุใน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพรุในทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเกาะยาวใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะยาวใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะยาวน้อย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเกาะยาว)

รายชื่อเกาะในเขตอำเภอเกาะยาว

อำเภอเกาะยาว เป็นอำเภอที่มีเกาะมากเป็นอันดับสามของจังหวัดพังงา รองจากอำเภอคุระบุรี และอำเภอตะกั่วทุ่ง มีมากถึง 35 เกาะจาก 155 เกาะ มีเกาะหลักคือ เกาะยาวใหญ่ และเกาะยาวน้อย มีเนื้อที่ประมาณ 87.24 ตารางกิโลเมตร และ 36.14 ตารางกิโลเมตรตามลำดับ และเกาะเล็ก ๆ อีก 33 เกาะ ซึ่งอยู่ในความดูแลของอุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย เทศบาลตำบลเกาะยาวใหญ่ และเทศบาลตำบลพรุใน ทุกเกาะมีพื้นที่รวมทั้งหมด 128.465 ตารางกิโลเมตร[9]

ลำดับที่		ชื่อเกาะ		ตำบล		พื้นที่ (ตร.กม.)		หน่วยงาน
1		นก		เกาะยาวน้อย		0.004		อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
2		บ่อรังไก่		เกาะยาวน้อย		0.004		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
3		ยูง		เกาะยาวน้อย		0.005		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
4		ตีหมู		เกาะยาวน้อย		0.007		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
5		เหลาหนี		เกาะยาวน้อย		0.012		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
6		จาบัง		เกาะยาวน้อย		0.014		อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี
7		แตเราะ		เกาะยาวน้อย		0.017		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
8		ทอง		เกาะยาวน้อย		0.023		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
9		นอก		เกาะยาวน้อย		0.026		อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
10		แดง		เกาะยาวน้อย		0.026		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
11		หินมดแดง		เกาะยาวน้อย		0.03		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
12		พลอง		เกาะยาวน้อย		0.033		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
13		ฮันตู		เกาะยาวน้อย		0.034		อุทยานแห่งชาติธารโบกขรณี
14		ใต้		เกาะยาวน้อย		0.052		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
15		เหลาไป		เกาะยาวน้อย		0.054		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
16		กูดูเล็ก		เกาะยาวน้อย		0.069		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
17		โรย		เกาะยาวน้อย		0.192		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
18		เหลาบาตัง		เกาะยาวน้อย		0.346		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
19		กูดูใหญ่		เกาะยาวน้อย		0.408		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
20		โบยน้อย		เกาะยาวน้อย		0.574		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
21		โบยใหญ่		เกาะยาวน้อย		2.350		องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
22		ยาวน้อย		เกาะยาวน้อย		36.140		เทศบาลตำบลเกาะยาว, องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยาวน้อย
23		ลูกเกาะ		เกาะยาวใหญ่		0.002		อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
24		สูบ		เกาะยาวใหญ่		0.004		อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
25		โล๊ะกาหลาด		เกาะยาวใหญ่		0.156		อุทยานแห่งชาติอ่าวพังงา
26		ยาวใหญ่		เกาะยาวใหญ่, พรุใน		87.241		เทศบาลตำบลเกาะยาวใหญ่, เทศบาลตำบลพรุใน
27		ไข่		พรุใน		0.012		เทศบาลตำบลพรุใน
28		ไข่ใน		พรุใน		0.014		เทศบาลตำบลพรุใน
29		ช่องลัดน้อย		พรุใน		0.017		เทศบาลตำบลพรุใน
30		ไข่นอก		พรุใน		0.033		เทศบาลตำบลพรุใน
31		ดอกไม้		พรุใน		0.06		เทศบาลตำบลพรุใน
32		ไก่		พรุใน		0.072		เทศบาลตำบลพรุใน
33		หนุ่ย		พรุใน		0.119		เทศบาลตำบลพรุใน
34		ลีปี		พรุใน		0.146		เทศบาลตำบลพรุใน
35		ช่องลัดใหญ่		พรุใน		0.169		เทศบาลตำบลพรุใน

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://www.phangnga.go.th/district/kohyao.htm เก็บถาวร 2009-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

อ้างอิง

1. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอนามน อำเภอพระยืน อำเภอหนองบัวระเหว อำเภอบ้านเหลื่อม อำเภอจะแนะ อำเภอหนองหงส์ อำเภอนาโพธิ์ อำเภอเกาะยาว อำเภอแกดำ อำเภอสระโบสถ์ อำเภอโนนคูณ อำเภอควนโดน อำเภอไชยวาน อำเภอหนองแสง และอำเภอตาลสุม พ.ศ. ๒๕๓๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (278 ก): (ฉบับพิเศษ) 33-37. วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2530
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. April 29, 1917. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-07. สืบค้นเมื่อ 2021-03-17.
3. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลภูเก็ต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 38 (0 ก): 572–575. February 26, 1921.
4. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ [ในท้องที่มณฑลภูเก็ต]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 38 (0 ก): 519–530. December 25, 1921.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเกาะยาว อำเภอเมืองพังงา จังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (4 ง): (ฉบับพิเศษ) 67-68. January 7, 1957.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอเกาะยาว อำเภอเมืองพังงา จังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (163 ง): 4366–4368. November 2, 1982.
7. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2021-03-17.
8. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.
9. "ข้อมูลเกาะรายจังหวัด - เกาะในจังหวัดพังงา". สืบค้นเมื่อ April 16, 2021.