ระบบการลงคะแนนแบบแฮร์-คลาร์ก (อังกฤษ: Hare–Clark electoral system) เป็นระบบการลงคะแนนประเภทหนึ่งของการลงคะแนนแบบถ่ายโอนคะแนนเสียงซึ่งเป็นการเลือกตั้งระบบสัดส่วนที่ใช้ในการเลือกตั้งในแทสเมเนียและออสเตรเลียนแคพิทอลเทร์ริทอรี[1][2]
วิธีการในการจัดสรรลำดับความชอบนั้นคล้ายคลึงกับในระบบลงคะแนนอื่น ๆ ที่ใช้ในประเทศออสเตรเลีย เช่น ในการเลือกตั้งวุฒิสภาออสเตรเลีย
ที่มาของชื่อของระบบนั้นนำมาจากทอมัส แฮร์ เนติบัณฑิตชาวอังกฤษ และแอนดรูว์ อิงกลิส คลาร์ก อัยการสูงสุดแห่งแทสเมเนีย ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มแปลงระบบมาใช้ในแทสเมเนียใน ค.ศ. 1896
การนับคะแนน
ตัวอย่างวิธีการนับคะแนน
1. การนับคะแนน
- คะแนนบัตรเสียนั้นจะไม่ถูกนับ (เช่น ไม่ได้ทำเครื่องหมายใด ๆ) และจากนั้นคะแนนความชอบในลำดับแรกในบัตรลงคะแนนแต่ละใบนั้นถูกนับ
ตัวอย่าง:
จากคะแนนเสียงทั้งหมด 10,500 คะแนนในหน่วยเลือกตั้ง มี 500 คะแนนเป็นบัตรเสีย ดังนั้นจึงเหลือจำนวนบัตรดีรวมทั้งสิ้น 10,000 ใบ
|
2. การกำหนดโควตา
- จำนวนทั้งหมดของบัตรดีจะนำมาคำนวณโควตาที่ใช้ในการหาผู้สมัครที่จะได้รับเลือก (โควตาดรูป)
![{\displaystyle {\mbox{quota to be elected}}=\left({{\rm {\mbox{total valid votes}}} \over {\rm {\mbox{number of vacancies}}}+1}\right)+1}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/45245179599904b80d7416c33bb1c9f78f28de36)
ตัวอย่าง:
คะแนนจากบัตรดีรวมทั้งสิ้น 10,000 คะแนน และมีผู้แทนที่จะต้องเลือกจำนวนทั้งสิ้น 3 ที่นั่ง
- โควตาสำหรับเลือกผู้ชนะ (x)=((10000)/(3+1))+1
- x = 2501
จำนวนโควตาที่ใช้ในการเลือกผู้สมัครคือ 2,501 คะแนน
|
3. การประกาศผู้ชนะ
- ผู้สมัครจะได้รับเลือกเมื่อคะแนนเสียงที่ได้รับถึงจำนวนโควตา ในขณะที่คะแนนเสียงส่วนเกินจากโควตานั้นจะแบ่งออกไปตามเกณฑ์ในข้อ 4 ด้านล่าง หากไม่มีผู้สมัครใดที่ได้คะแนนเสียงเกินจากโควตา และยังมีที่นั่งเหลือ จะต้องดำเนินการนับคะแนนต่อตามข้อ 5 การนับคะแนนจะสิ้นสุดลงเมื่อไม่มีที่นั่งเหลือ
ตัวอย่าง:
ผู้สมัคร PLATYPUS ได้รับคะแนน 3,000 คะแนนเสียงจากลำดับแรก และเป็นจำนวนมากกว่าโควตาที่ 2,501 คะแนน ดังนั้นผู้สมัคร PLATYPUS ได้รับเลือก
|
4. ผู้สมัครที่มีคะแนนเกิน
- จำนวนคะแนนเสียงที่เกินจากโควตาถือเป็นคะแนนเกิน จำนวนคะแนนเกินนั้นจะใช้ในการกำหนดค่าการโอนคะแนนของผู้สมัครรายนั้น
- 4a. การกำหนดค่าการโอน
![{\displaystyle {\mbox{transfer value}}=\left({{\rm {\mbox{surplus votes}}} \over {\rm {\mbox{last votes received}}}}\right)}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5acae70490081517eee7a6e12baeea9f40c25d1f)
ตัวอย่าง:
ผู้สมัคร PLATYPUS ซึ่งมีคะแนนเสียงในลำดับแรก 3,000 คะแนน ซึ่งเกินกว่าโควตา 499 คะแนน
- ค่าการโอน (x)=(499/3000)
- (x)=0.17
ค่าการโอนของผู้สมัคร PLATYPUS คือ 0.17
|
- 4b. การแบ่งคะแนนความชอบ
- คะแนนความชอบจากผู้สมัครรายที่ได้รับเลือกจะถูกรวมจากบัตรลงคะแนนทั้งหมด และแบ่งให้ตามอัตราค่าการโอน
![{\displaystyle {\mbox{value of distributed preferences}}={\mbox{transfer value}}*{\mbox{number of preferences}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/550958423eb901c26ff7ffc6e5cd7542708cd443)
ตัวอย่าง:
จากคะแนนความชอบในลำดับแรกทั้งหมด 3,000 คะแนนของผู้สมัคร PLATYPUS, ประกอบด้วยคะแนนเสียง 1,000 คะแนนซึ่งออกให้ผู้สมัคร WOMBAT เป็นลำดับสอง ดังนั้น WOMBAT จะได้รับคะแนนเหล่านี้ตามค่าอัตราการโอน
![{\displaystyle {\mbox{170}}=0.17*1,000}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/20159b6a85deb5086a36ba9c445ad7fc6637abdf)
ผู้สมัคร WOMBAT จะได้รับ 170 คะแนน โดยนำไปรวมกับคะแนนเดิม
|
- 4c. การนับคะแนนรวมใหม่
- คะแนนรวมใหม่ของผู้สมัครจะถูกคำนวณ (ย้อนไปที่ขั้นตอนที่ 3)
5. ผู้สมัครรายที่เหลืออยู่ที่ยังไม่ถึงโควตา
- ในกรณียังมีที่นั่งเหลือ แต่ผู้สมัครที่เหลือทั้งหมดได้คะแนนเท่ากัน หรือน้อยกว่าโควตา ผู้สมัครรายที่มีคะแนนน้อยที่สุดจะตกรอบ โดยคะแนนความชอบของผู้สมัครที่ตกรอบนั้นจะถูกแบ่ง และนับคะแนนรวมใหม่อีกรอบ (ย้อนกลับไปข้อที่ 3) การนับคะแนนจะสิ้นสุดลงเมื่อใดที่ทุกที่นั่งได้รับการจัดสรรจนครบ
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
อ่านเพิ่มเติม
แหล่งข้อมูลอื่น