|
کامل الزیارات (کتاب)
کامل الزیارات، شیعہ عالم و محدث ابن قولویہ قمی (متوفی 367 ھ) دی تالیف اے۔ اس کتاب وچ ریارت کيتی فضیلت، پیغمبر اکرم (ص)، اہل بیت تے امام زاداں و مؤمناں دی ریارت کيتی کیفیت توں متعلق احادیث بیان کيتی گئیاں نيں۔ كامل الزيارات شیعہ منابع وچ اہم ترین، معتبر ترین روایات تے دعاؤں دے مجموعے دی حیثیت توں جانی جاندی اے۔ اسنوں الزیارات، جامع الزیارات تے کامل الزیارة دے ناں توں وی یاد کيتا جاندا اے۔ نامنجاشی نے اس کتاب نوں «الزیارات» [۱] تے شیخ طوسی نے اسنوں جامع الزیارات دے ناں توں یاد کيتا اے۔ [۲] لیکن اس کتاب دا مشہور ترین ناں کامل الزیارات اے [۳] بھانويں اسنوں «کتاب المزار» وی کہندے نيں۔[۴] مؤلفجعفر بن محمد ابن قولویہ (367 ھ) دے ناں توں معروف شیعاں دے برجستہ ترین راویاں وچوں نيں۔ اوہ محمد بن یعقوب کلینی تے شیخ مفید دے شاگرداں وچ شمار ہُندے نيں۔ ابن قولویہ انہاں صاحب فتوا فقہا وچ نيں جنہاں دی رائے نوں اہل حدیث تے مکتب متکلمین دے درمیان معتدل رائے دا حامل سمجھیا جاندا اے۔ ابن قولويہ کامل الزیارات سمیت ہور بہت ساریاں کتاباں دے مؤلف نيں۔ سبب تالیفابن قولویہ اس کتاب دے لکھنے دا سبب انہاں لفظاں وچ بیان کردے نيں:
منزلت تے مقامكامل الزيارات شيعہ روایات تے دعاواں دا اہم ترین مجموعہ اے کہ جو ہزاراں سال توں شیعہ علما و فقہا دی توجہ دا مرکز رہیا اے۔ اہم شیعہ روايات دیاں کتاباں وچ اس توں روایات نقل کيتی گئیاں نيں۔ علامہ مجلسی کہندے نيں: «كتاب كامل الزيارات شیعہ فقہا دے درمیان مشہور تے اصول معتبر وچوں جانی جاندی اے۔[۶] توثیق رُواتاس کتاب دی خصوصیات وچوں ایہ اے کہ ابن قولویہ نے اس کتاب دے تمام راویاں دی توثیق دی اے تے انہاں دے اپنے دعوی دے مطابق اس کتاب دی احادیث نوں معتبر ترین منابع تے صحیح ترین اسناد دے نال نقل کيتا اے۔ یہان تک کہ اک وی حدیث نادر تے ضعیف ذکر نئيں کيتی اے۔ ان دی اس گل توں انہاں راویاں دی توثیق وچ کافی مدد ملدی اے جنہاں دے ناں علم رجال وچ ذکر نئيں ہوئے نيں تے صرف کامل الزیارات وچ آئے نيں۔[۷] حدیثی کتاب ہونے خاص طور اُتے اصحاب ائمہ دی معتبر تے منبع ہونے دے لحاظ توں بعد وچ آنے والے مؤلفین تے محدثین دی نسبت ایہ کتاب اس طرح توں پہلے درجے دے منابع دی حیثیت رکھدی اے کہ شیخ طوسی نے وی اپنی کتاب الرہتل وچ اس توں روایات نقل کيتی نيں۔ ایہ کتاب دعاواں دی کتاباں تے ماضی نیڑے وچ لکھی جانے والی کتاب جداں مفاتیح الجنان دے لئی اک اہم ترین مرجع دی حیثیت رکھدی اے۔ مضامینابن قولویہ اس کتاب وچ زیارت دے ثواب، فضیلت، اعتبار، مشروعیت تے کیفیت توں مسئلۂ زیارت دے مختلف پہلؤاں نوں زیر بحث لیائے نيں۔ مؤلف نے مخالفین دی طرف توں زیارت اُتے ہونے والے اعتراضات تے شبہات دے جواب دتے نيں۔ کتاب پیامبر اکرمؐ، ائمہ یہان تک کہ مؤمنین دی زیارت توں متعلق معتبر احادیث اُتے مشمل اے۔ کتاب دا اک قابل توجہ حصہ سيدالشہدا (ع)، انہاں دی زیارت دے ثواب تے كيفيت توں مخصوص اے۔ مؤلف نے شہادت امام حسين(ع)، فرشتےآں دا اس توں آگاہ ہونا، موجودات دی انہاں اُتے عزاداری کرنے جداں موضوعات اُتے وی گفتگو دی اے۔ اس لحاظ توں كتاب كامل الزيارات اس امام دی زندگی توں آشنائی دا قدیمی ترین منبع دی حیثیت وی رکھدی اے۔ لسٹكتاب كامل الزيارات ۸۴۳ احادیث اُتے مشتمل اے جو ۱۰۸ ابواب وچ درج ذیل عناوین دے تحت ذکر ہوئیاں نيں:
نسخے تے طباعت
کتاب کامل الزیارات کئی مرتبہ چاپ ہوئی اے کہ انہاں وچوں اک مرتبہ ۱۳۵٦ ھ وچ علامہ امینی دے مقدمے نال چاپ ہوئی۔ [۱۰] ترجمےیہ کتاب متعدد بار فارسی وچ ترجمہ ہوئی اے جس وچوں اک ترجمہ سید محمد جواد ذہنی تہرانی نے کيتا اے ہور انگلش وچ وی اس دا ترجمہ ہوئے چکيا اے۔[۱۱] حال ہی وچ اردو بولی وچ وی اس دا ترجمہ کيتا گیا اے۔ حوالے
منابع
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
