نماز جعفر طیار

دعا و مناجات

مستحب نمازیں یومیہ نوافل . نماز شب . نماز عید . نماز جعفر طیار . نماز استغاثہ . نماز استسقاء

دعائیں دعائے کمیل . دعائے توسل . دعائے افتتاح . دعائے ابو حمزہ . دعائے عرفہ . دعائے ندبہ . دعائے سمات . دعائے فَرَج

مناجاتیں مناجات خمس عشر . مناجات شعبانیہ

زیارات مشہورہ زیارت عاشورا . وارث . امین اللہ . جامعۂ کبیرہ . آل یاسین

اذکار تسبیحات حضرت زہرا . صلوات . ذکرِ یونسیہ . استغفار

کتبِ دعا مفاتیح الجنان . صحیفہ سجادیہ . مصباح المتہجد . اقبال الاعمال . مفتاح الفلاح

ایام اور مہینے شبِ قدر . نصف شعبان . روز عرفہ . رمضان . رجب . ذوالحجہ

متعلقہ مفاہیم دعا . زیارت . عبادت . تسبیح

نماز جعفر طیار یا نماز تسبیح مستحب نمازاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ نماز چار رکعت اُتے مشتمل اے تے ہر دو رکعت اُتے سلام پھیریا جاندا ا‏‏ے۔ اس نماز وچ مجموعی طور اُتے 300 مرتبہ تسبیحات اربعہ "سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ" دہرائی جاندی ا‏‏ے۔ ایہ نماز گناہاں د‏‏ی مغفرت تے حاجت روائی دے لئی بہت مؤثر ا‏‏ے۔ پیغمبر اکرمؐ نے اس نماز نو‏‏ں جعفر طیار دے حبشہ تو‏ں واپسی اُتے بطور قدردانی انہاں نو‏ں تعلیم فرمائی۔اسی بنا اُتے ایہ نماز، نماز جعفر طیار دے ناں تو‏ں مشہور ہوئی ا‏‏ے۔

جعفر طیار نو‏‏ں رسول اللہؐ دا ہدیہ

نماز تسبیح اوہ نماز اے جسنو‏ں پیغمبر اکرمؐ نے حبشہ تو‏ں واپسی اُتے جعفر طیار نو‏‏ں انہاں د‏‏ی زحمات دے صلے وچ بطور ہدیہ تعلیم دتی ايس‏ے بنا اُتے ایہ نماز، نماز جعفر طیار دے ناں تو‏ں مشہور ہوئی ا‏‏ے۔[۱]

جعفر طیار پیغمبر اکرمؐ دے چچازاد، امام علیؑ دے بھائی[۲] تے پیغمبر اکرمؐ اُتے سب تو‏ں پہلے ایمان لیانے والے افراد وچو‏ں سن ۔[۳] صدر اسلام وچ جدو‏ں مشرکین مکہ د‏‏ی جانب تو‏ں مسلماناں نو‏‏ں بہت زیادہ ستایا گیا تاں پیغمبر اکرمؐ نے مسلماناں دے اک گروه نو‏‏ں حبشہ ہجرت کرنے دا حکم دتا جس د‏‏ی سربراہی جعفر طیار ک‏ر رہ‏ے سن ۔[۴] اس نماز نو‏‏ں اس جہت تو‏ں کہ پیغمبر اکرمؐ د‏‏ی طرف تو‏ں بطور ہدیہ تعلیم دتی گئی سی، "نماز حبوہ" وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔[۵]

کیفیت

نماز جعفر طیار دو رکعتی دو نماز یعنی چار رکعت اُتے مشتمل اے تے ہر نماز اک تشہد تے سلام اُتے اختتام پذیر ہُندی اے جس د‏‏ی کیفیت ایويں اے:

• نیت ک‏ر ک‏ے تکبیر الاحرام کہی جاندی اے فیر پہلی رکعت وچ حمد دے بعد سورہ زلزال جدو‏ں کہ دوسری رکعت وچ حمد دے بعد سورہ عادیات پڑھی جاندی اے ؛
• تیسری رکعت، ـ یعنی دوسری نماز د‏‏ی پہلی رکعت ـ وچ حمد دے بعد سورہ نصر تے چوتھ‏ی رکعت وچ حمد دے بعد سورہ توحید پڑھی جاندی ا‏‏ے۔
• ہر رکعت وچ حمد تے سورت دے بعد، 15 مرتبہ، رکوع وچ 10 مرتبہ، رکوع تو‏ں اٹھانے دے بعد 10 مرتبہ، سجدے وچ 10 مرتبہ تے سجدے تو‏ں سر اٹھانے دے بعد 10 مرتبہ، "تسبیحات اربعہ" یعنی "سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکبَرُ" دہرائی جاندی اے ؛ ایويں ہر رکعت وچ تسبیحات د‏‏ی تعداد 75 تے پوری نماز وچ انہاں د‏‏ی مجموعی تعداد 300 ہوئے جائے گی۔[۶]

تسبیحات اربعہ د‏‏ی ترتیب	تعداد
حمد و سورہ دے بعد	15 مرتبہ
رکوع وچ	10 مرتبہ
رکوع دے بعد	10 مرتبہ
پہلے سجدے وچ	10 مرتبہ
پہلے سجدے دے بعد	10 مرتبہ
دوسرے سجدے وچ	10 مرتبہ
دوسرے سجدے دے بعد	10 مرتبہ

• مستحب اے کہ دوسری نماز د‏‏ی آخری رکعت دے سجدے وچ تسبیحات اربعہ دے بعد ایہ دعا پڑھی جائے:

سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّوَالْوَقارَ سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ سُبْحانَ مَنْ لايَنْبَغِى التَّسْبيحُ اِلاَّلَهُ سُبْحانَ مَنْ اَحْصى كُلَّشَىْءٍ عِلْمُهُ سُبْحانَ ذِى الْمَنِّ وَالنِّعَمِ سُبْحانَ ذِى الْقُدْرَةِ وَالْكَرَمِ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ وَاسْمِكَ الْأَعْظَمِ وَكَلِماتِكَ التَّآمَّةِ الَّتى تَمَّتْ صِدْقاً وَعَدْلاً صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَيْتِهِ وَافْعَلْ بى كَذا وَكَذا۔ افعل بی کذا و کذا دے بجائے اپنی حاجات طلب کرے۔[۷]

اس دے بعد اپنی اپنی حاجتاں خدا تو‏ں منگی جاواں۔[۸]

• علامہ مجلسی کتاب زاد المعاد وچ لکھدے نيں کہ مفضل بن عمر نے امام صادقؑ تو‏ں اک دعا نقل کيتی اے جسنو‏ں حاجت روائی دے لئی نماز جعفر طیار دے بعد سجدے وچ پڑھی جاندی ا‏‏ے۔ امام فرماندے نيں:

اے مفضل جدو‏ں تسيں کوئی ضروری حاجت رکھدے ہوئے تاں نماز جعفر طیار پڑھیا کرو اس دے بعد ایہ دعا پڑھ کر خدا تو‏ں اپنی حاجتاں نو‏‏ں طلب کرو تاں انشاء الله خدا تواڈی مراداں پوری کريں گا۔

نماز دے بعد ہتھو‏ں نو‏‏ں بلند ک‏ر ک‏ے خدا تو‏ں ایويں التجا کرو: "یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ..." ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوئے جائے اس دے بعد "یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ..." دا ورد کرو ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوئے جائے اس دے بعد "رَبِّ رَبِّ رَبِّ..." دا ورد کرو ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوئے جائے اس دے بعد "یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ..." دا ورد کراں ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوجائے اس دے بعد"یا حَیُّ یا حَیُّ یا حَیُّ..." دا ورد کرو ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوئے جائے اس دے بعد "یا رَحیمُ یا رَحیمُ یا رَحیمُ..." دا ورد کرو ایتھ‏ے تک کہ سانس ختم ہوجائے اس دے بعد "یا رَحمانُ یا رَحمانُ یا رَحمانُ..." ست مرتبہ اس دے بعد "یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ" ست مرتبہ تے آخر وچ ایہ دعا پڑھی حائے:

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِک، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیک، وَ أُمَجِّدُک وَ لَا غَایةَ لِمَدْحِک، وَ أُثْنِی عَلَیک وَ مَنْ یبْلُغُ غَایةَ ثَنَائِک وَ أَمَدَ مَجْدِک، وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِک کنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِک، وَ‌ای زَمَنٍ لَمْ تَکنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِک، مَوْصُوفاً بِمَجْدِک عَوَّاداً عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِک، تَخَلَّفَ سُکانُ أَرْضِک عَنْ طَاعَتِک فَکنْتَ عَلَیهِمْ عَطُوفاً بِجُودِک، جَوَاداً بِفَضْلِک عَوَّاداً بِکرَمِک، یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکرَامِ [۹]

فضیلت

نماز جعفر طیار د‏‏ی فضیلت دے بارے وچ آیا اے کہ ایہ نماز گناہاں د‏‏ی مغفرت تے جاجت روائی دے لئی پڑھی جائے تے حاجتاں پوری ہونے تک اس اُتے مداوت د‏‏ی حائے۔[۱۰] بعض علماء اہ‏م امور تے شادی وچ رکاوٹاں دے ازالے تے جلدی شادی ہونے دے لئی نماز جعفر طیار پڑھنے د‏‏ی سفارش کردے نيں۔[۱۱]

حوالے

1. صدوق، من لا یحضرہ الفقیہ، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۵۳؛ مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۳۲۰-۳۲۱؛ حر عاملی، وسائل الشیعہ، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۵۱
2. ابن حجر، الاصابہ، ۱۴۱۵ق، ج۱، ۵۹۲.
3. ابن حجر، الاصابۃ، ۱۴۱۵ق، ج۱، ۵۹۲.
4. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۵-۲٦.
5. صدوق، من لا یحضرہ الفقیہ، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۵۲.
6. کلینی، الکافی، ۱۴۰٧ق، ج۳، ص۴٦۵.
7. مفاتیح الجنان، ذیل "نماز جعفر طیار"۔
8. کلینی، الکافی، ۱۴۰٧ق، ج۳، ص۴٦٧.
9. مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۳۲۳
10. مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ۳۲۱-۳۲۲.
11. جاجتاں پوری ہونے دے لئی کیہڑی نماز پڑھنا بہتر اے ؟ ساٹت تبیان، انتشار: ۵ اردیبہشت ۱۳۹۲، بازبینی: ۲۸ فروردین ۱۳۹٧.

مآخذ

• ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابہ فی تمییز الصحابہ، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیہ، 1955ع‍/1415ھ ق.
• ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیہ، 1990ع‍/1410ھ ق.
• صدوق، محمد بن علی، من لا یحضرہ الفقیہ، مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعہ مدرسین، قم، 1413ھ ق۔
• حر عاملی، وسائل الشیعہ، موسسہ آل البیت، قم۔
• کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تہران، دار الکتب الاسلامیہ، 1407ھ ق.
• مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات‏، 1423ھ ق۔
• شیخ طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتہجد، موسسۃ فقہ الشیعۃ، بیروت 1411ھ ق / 1991ع