Martinus Franciscus Josephus (Martien) Coppens (Lieshout, 18 maart1908 - Geldrop, 17 juni1986) was een Nederlands fotograaf, die voornamelijk bekend werd met foto's van eenvoudige Brabantse boerenfamilies en (bouw)beeldhouwwerk.
Martien Coppens genoot zijn opleiding in 1930 en 1931 aan de Staatliche Fachakademie für Fotodesign München in München. Zijn vroegste werk werd zijn bekendste; dat zijn de foto's van de boeren en hun families. Daarna volgden de vele foto's van Nederlandse kerken en kathedralen. De mens in zijn regio was het volgende thema dat Coppens bij de horens vatte.
Martien Coppens was gehuwd met Johanna Maria Huberta Cuppens (1908-2000). Ook zijn familie werd actief in de kunsten: zoon Joep Coppens is bekend geworden als beeldhouwer en diens echtgenote Els Coppens-van de Rijt is kunstschilder en schrijfster.
Coppens publiceerde naast zijn fotoboeken nog enkele andere achtergrondwerken. Hij was de auteur van De mensch in de fotografie: leerboek voor portretfotografie. (1946) en schreef Waarom fotograferen: zestig jaren onderweg. (1982).
Mede door de inspanning van zoon, fotograaf en fotohistoricus Jan Coppens en de Stichting Brabants Fotoarchief, zijn enkele prominente onderdelen van Coppens’ fotografische nalatenschap in beheer van de Brabant-Collectie te Tilburg gekomen, te weten de kerncollectie foto’s (1632 groot formaat foto’s, die door Martien Coppens persoonlijk afgedrukt en door zijn zoon Jan geselecteerd werden als het beste van hetgeen hij gemaakt heeft) en zijn privé-archief. Hiermee behoort de Brabant-Collectie, samen met de Stichting Archief Martien Coppens en het Nederlands Fotomuseum, tot de belangrijkste beheerders van het fotografische oeuvre van Martien Coppens.
1977: Het landschap van de Dommel (tekst P.W.E.A. van Bussel, Cor van Heugten en N.M. Speller)
1978: Het hart van de Peel (tekst P.J.A. van de Zanden en F.H. Smits)
1979: Rondom de Peel (tekst Nol van Roessel en N.M.Speller)
1979: Het land van Bosch, Bruegel en Van Gogh (tekst Jan Elemans)
1980: De Sint-Petruskerk van Oirschot en haar koorgestoelte (tekst Concordius van Goirle)
1980: Leven in geloof (gedenkboek t.g.v. het 50-jarig bestaan van het Centraal Ziekenfonds te Tilburg 1980; tekst C. Konings)
1981: Het oude gelaat van Brabant (tekst Leo Joosten)
1982: Het lonkende licht: herinnering aan Eindhoven tussen de jaren 1932 en 1982 (tekst Frits van Griensven)
1983: Zelfportret van Martien Coppens in 117 foto's
1984: 's-Hertogenbosch: onder de ogen en bogen van de Sint-Jan
1990: Brabantse mensen, een dorp in Brabant: foto's van Tinus Swinkels en Martien Coppens, genomen in en nabij Lieshout in de eerste helft van de twintigste eeuw (Uitg. bij de gelijknamige tentoonstelling gehouden in Museum Kempenland te Eindhoven)
2001: Levenslijnen langs water (een uitgave ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan van de N.V. Waterleidingmaatschappij Oost-Brabant; tekst Hans Horsten en Wim Roefs)
2002: Brabantse mensen, een dorp in Brabant: foto's van Tinus Swinkels en Martien Coppens, genomen in en nabij Lieshout in de eerste helft van de twintigste eeuw (2e herz. en verm. uitg.)
Literatuur
Martien Coppens. Nood. [1953] Katalogus van tentoonstelling, gehouden van 23-11-1953 tot 6-01-1954 in Eindhoven en van 31-01-1954 tot 01-03-1954 in Leiden.
Martien Coppens. [Breda], 1958. Tentoonstelling in de Beyerd, Breda, 13 september - 14 oktober 1958.
Martien Coppens: de kunstenaar en de wereld. Eindhoven: Stedelijk Museum Van Abbe, 1963.
Peter Martinus Dillen. [1980] Catalogus van de tentoonstelling Gemeentemuseum Helmond 2-8-1980 t/m 14-9-1980, Städtische Galerie Rosenheim 17-1--1980 t/m 30-11-1980. Tekst J.C.T.M. van Laarhoven en Peter Martinus Dillen.
Martien Coppens, een weerzien: overdracht 1600 vintage prints KUB. Brabant cultureel 48(1999)1-2, p. 5-7.
Martien Coppens (fotografie) en Antoon Coolen (tekst), Land en volk van Brabant: bijdragen van Brabantse schrijvers, dichters en geleerden. Amsterdam: Kosmos, 1950.
Martien Coppens (fotografie) & Johan Bechtold, George Goossens, Toon van Heel en René Smeets (tekst), Tegelse volkskunst. Maastricht: Veldeke, 1950.
Martien Coppens (fotografie) en Anton van Duinkerken (tekst), Het kazuifel van Heeze. Eindhoven: Lecturis, 1961. Op omslag en schutblad: Rorate coeli desuper. Uitgegeven in een oplage van 500 genummerde exemplaren.
Martien Coppens (fotografie)& Uri Nooteboom en F. van der Meer, Journalistieke opstellen. Amsterdam: Elsevier, 1946.
Martien Coppens (fotografie) & Jan Naaijkens (tekst), Leer mij ze kennen...de Brabanders. Leiden: Sijthoff, 1967. 3e dr. Vught: J.W. Richt, 1978.
K. van Deuren, Betekenis geven aan het leven, zoals het in de natuur over de mens verschijnt: Martien Coppens in Van Abbe. Brabantia 32(1983)2, p. 18-21.
N. de Groot-Cooijmans, In gesprek met...: Martien Coppens De Spil 11 te Lieshout. D'n effer 13(2000)3, p. 25-35.
A.F. Manning, Martien Coppens: een historisch fotograaf: toespraak bij de opening van de foto-expositie "leven in geloof", gehouden in het Sint-Radboud-ziekenhuis bij gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van het Katholiek Documentatie Centrum. Archief voor de geschiedenis van de Katholieke kerk in Nederland 27(1985)1, p. 13-17. Ook verschenen in A.F. Manning. Mensen en situaties. Baarn: Arbor, 1990, p. 110-114.
H.J. Verwiel, Martien Coppens: de schatbewaarder van Brabant. Brabantia 35(1986)5, p. 10-11.
H.J. Verwiel, Martien Coppens belicht: een halve eeuw fotokunst in Brabant. Brabantia 28(1979), p.47-57.
Ernst van Raaij & Pieter Siebers, Lessen voor het oog: de fotografie van Martien Coppens. Amsterdam: SUN, 2003.
Martien Coppensprijs
In 2008, het honderdste geboortejaar van de fotograaf, hebben de Stichting Brabants Dialecten Festival Lieshout en de werkgroep Nederlands Centrum Vrijetijdsfotografie van de Fotobond de Martien Coppensprijs ingesteld. Deze tot 2016 uitgereikte prijs was verbonden aan een tweejaarlijkse wedstrijd voor documentaire fotografie voor amateurs. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens het Brabants Dialecten Festival in Lieshout. Aansluitend werden alle genomineerde fotoseries als reizende expositie tentoongesteld in verscheidene plaatsen in Nederland.
