Hoekkopagamen (Acanthosaura)

Hoekkopagamen
Stekelnekagame, Phu Hin Rong Kla Nationaal Park, Thailand.
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Iguania (Leguaanachtigen)
Familie:Agamidae (Agamen)
Onderfamilie:Draconinae
Geslacht
Acanthosaura
Gray, 1831
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Hoekkopagamen op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Hoekkopagamen[1] (Acanthosaura) zijn een geslacht van hagedissen uit de familie agamen (Agamidae).

Naam en indeling

De soorten uit het geslacht Gonocephalus worden ook hoekkopagamen genoemd. De soorten uit het geslacht Gonocephalus hebben een keelzak en die uit het geslacht Acanthosaura niet, waardoor ze makkelijk te onderscheiden zijn.[1]

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door John Edward Gray in 1831. Veel soorten werden eerder tot de geslachten Calotes en Gonocephalus gerekend. De soorten worden ook wel stekelnekagamen genoemd vanwege de opvallende, dunne en lange stekels in de nek die naar achteren wijzen en erg scherp zijn.

Er zijn twaalf soorten, inclusief de pas in 2018 wetenschappelijk beschreven soort Acanthosaura murphyi.[2]

Verspreiding en habitat

Alle soorten komen voor in Zuidoost-Azië en leven in de landen Cambodja, China, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, Thailand, Vietnam.[2]

De habitat bestaat uit tropische en subtropische bossen, zowel in drogere bossen als vochtige bossen worden de soorten gevonden, zoals bergbossen. Slechts enkele soorten komen voor in rotsachtige droge streken zoals woestijnen.[3]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan tien soorten een beschermingsstatus toegewezen. Zes soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), twee soorten als 'onzeker' (Data Deficient of DD) en een soort als 'gevoelig' (Near Threatened of NT). De soort Acanthosaura titiwangsaensis ten slotte wordt gezien als 'bedreigd' (Endangered of EN).[3]

Soorten

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Acanthosaura armata Hardwicke & Gray, 1827 China, Myanmar, Thailand, Maleisië, Indonesië
Acanthosaura bintangensis Wood, Grismer, Grismer, Ahmad, Onn & Bauer, 2009 Maleisië
Acanthosaura brachypoda Ananjeva, Orlov, Nguyen & Ryabov, 2011 Vietnam
Acanthosaura capra Günther, 1861 Cambodja, Vietnam
Acanthosaura cardamomensis Wood, Grismer, Grismer, Neang, Chav & Holden, 2010 Cambodja, Thailand, Vietnam
Acanthosaura coronata Günther, 1861 Cambodja, Vietnam
Bergstekelnekagame
(Acanthosaura crucigera)
Boulenger, 1885 Cambodja, Maleisië, Myanmar, Thailand
Stekelnekagame
(Acanthosaura lepidogaster)
Cuvier, 1829 China, Laos, Myanmar, Thailand, Vietnam
Acanthosaura murphyi Nguyen, Do, Hoang, Nguyen, McCormack, Nguyen, Orlov, Nguyen & Nguyen, 2018 Vietnam
Acanthosaura nataliae Orlov, Truong & Sang, 2006 Laos, Vietnam
Acanthosaura phuketensis Pauwels, Sumontha, Kunya, Nitikul, Samphanthamit, Wood & Grismer, 2015 Thailand
Acanthosaura titiwangsaensis Wood, Grismer, Grismer, Ahmad, Onn & Bauer, 2009 Maleisië