Ctenophorus

Ctenophorus
Ctenophorus decresii
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Iguania (Leguaanachtigen)
Familie:Agamidae (Agamen)
Onderfamilie:Amphibolurinae
Geslacht
Ctenophorus
Fitzinger, 1843
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Ctenophorus op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Ctenophorus is een geslacht van hagedissen uit de familie agamen (Agamidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Leopold Fitzinger in 1843. Er zijn 33 soorten, inclusief de pas in 2013 wetenschappelijk beschreven soort Ctenophorus mirrityana.[1]

Uiterlijke kenmerken

De lichaamslengte varieert van ongeveer zes tot twaalf centimeter exclusief de staart. De hagedissen hebben een bruine kleur met lichtere gele tot witte strepen en vlekken. Volwassen mannetjes hebben soms een zwarte kleur aan de buik. Mannetjes hebben bij sommige soorten bonte kleuren, zoals Ctenophorus pictus. Deze heeft een gele kop, rode flanken en een blauwe rug en poten.[2]

Onder het oog is vaak een rij vergrote stekels aanwezig. Op de nek aan de zijkanten zijn stekelige kammen gelegen, op de rest van lichaam ontbreken stekels. Bij een aantal soorten zijn de stekels minder goed ontwikkeld of ontbreken ze helemaal; Ctenophorus clayi heeft bijvoorbeeld geen stekels.

Levenswijze

Alle soorten zijn eierleggend en zetten eieren af op de bodem. Bij gevaar wordt niet in rotsspleten geschuild zoals van veel andere agamen bekend is, maar worden planten als schuilplaats gebruikt. Dit zijn altijd planten waaruit een dichte begroeiing ontstaat, zoals grassen uit het geslacht Spinifex.[2]

Verspreiding en habitat

De soorten leven in drogere streken, afgebeeld is Ctenophorus nuchalis.

Alle soorten komen endemisch voor in delen van Australië en leven in de staten New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië en Zuid-Australië.[1]

De habitat bestaat uit drogere gebieden, zoals kliffen, scrubland, bergstreken en rotsige omgevingen.[3]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 32 soorten een beschermingsstatus toegewezen.Dertig soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC) en één soort als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU). Ctenophorus mirrityana ten slotte wordt gezien als 'gevoelig' (Near Threatened of NT).[3]

Soorten

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Ctenophorus adelaidensis Gray, 1841 Australië (West-Australië)
Ctenophorus butlerorum Storr, 1977 Australië (West-Australië)
Ctenophorus caudicinctus Günther, 1875 Australië (West-Australië)
Ctenophorus chapmani Storr, 1977 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus clayi Storr, 1967 Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus cristatus Gray, 1841 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus decresii Duméril & Bibron, 1837 Australië (New South Wales, Zuid-Australië)
Ctenophorus femoralis Storr, 1965 Australië (West-Australië)
Ctenophorus fionni Procter, 1923 Australië (Zuid-Australië)
Ctenophorus fordi Storr, 1965 Australië (New South Wales, Queensland, Victoria, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus gibba Houston, 1974 Australië (Zuid-Australië)
Ctenophorus graafi Storr, 1967 Australië (West-Australië)
Ctenophorus infans Storr, 1967 Australië (West-Australië)
Ctenophorus isolepis Fischer, 1881 Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus macropus Storr, 1967 Australië (Noordelijk Territorium)
Gevlekte grondagame
(Ctenophorus maculatus)
Gray, 1831 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Lake Eyre-agame
(Ctenophorus maculosus)
Mitchell, 1948 Australië (Zuid-Australië)
Ctenophorus mckenziei Storr, 1981 Australië (West-Australië)
Ctenophorus mirrityana McLean, Moussalli, Sass & Stuart-Fox, 2013 Australië (New South Wales)
Ctenophorus nguyarna Doughty, Maryan, Melville & Austin, 2007 Australië (West-Australië)
Ctenophorus nuchalis De Vis, 1884 Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus ornatus Gray, 1845 Australië (West-Australië)
Ctenophorus parviceps Storr, 1964 Australië (West-Australië)
Ctenophorus pictus Peters, 1866 Australië (New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus reticulatus Gray, 1845 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus rubens Storr, 1965 Australië (West-Australië)
Ctenophorus rufescens Stirling & Zietz, 1893 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus salinarum Storr, 1966 Australië (West-Australië)
Ctenophorus scutulatus Stirling & Zietz, 1893 Australië (West-Australië, Zuid-Australië)
Ctenophorus slateri Storr, 1967 Australië (Noordelijk Territorium)
Ctenophorus tjantjalka Johnston, 1992 Australië (Zuid-Australië)
Ctenophorus vadnappa Houston, 1974 Australië (Zuid-Australië)
Ctenophorus yinnietharra Storr, 1981 Australië (West-Australië)

Bronvermelding