Diporiphora

Australische grondagamen
(Diporiphora)
Diporiphora
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Iguania (Leguaanachtigen)
Familie:Agamidae (Agamen)
Onderfamilie:Amphibolurinae
Geslacht
Diporiphora
Gray, 1842
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Australische grondagamen
(Diporiphora)
op
Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Australische grondagamen[1] (Diporiphora) zijn een geslacht van hagedissen uit de familie agamen (Agamidae).

Naam en indeling

Er zijn twee andere geslachten van agamen die ook met de Nederlandstalige naam 'Australische grondagamen' worden aangeduid, namelijk Amphibolurus en Tympanocryptis. De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door John Edward Gray in 1842.[2]

De wetenschappelijke geslachtsnaam Diporiphora betekent vrij vertaald 'drager van twee poriën'; Di = twee, pori = porie en phora = drager. Deze naam slaat op het holotype, dat twee femoraalporiën bezat.[3]

Uiterlijke kenmerken

De lichaamslengte bedraagt ongeveer vijf tot tien centimeter exclusief de lange staart. De lichaamskleur is bruin, veel soorten hebben lichtere lengte strepen. De mannetjes zijn in de paartijd soms bont gekleurd, de mannetjes van de soort Diporiphora ameliae hebben een rode staart en die van Diporiphora bilineata hebben een rode kop en een zwarte keel.

Veel soorten hebben een slanke lichaamsbouw, vergelijkbaar met de leguanen maar zijn door hun grote en stompe kop toch gemakkelijk als agamen te herkennen. De meeste soorten hebben geen rijen stekels op de kop, al komen deze soms voor. De gehooropeningen zijn duidelijk zichtbaar.[4]

Verspreiding en habitat

Er zijn 22 soorten die vrijwel allemaal voorkomen in Australië. Alleen de soorten Diporiphora australis en Diporiphora bilineata komen daarnaast voor in delen van Nieuw-Guinea. Binnen Australië komen de verschillende soorten voor in New South Wales, Noordelijk Territorium, Queensland, Victoria, West-Australië en Zuid-Australië.

De habitat bestaat uit drogere gebieden tot vochtigere bossen. Australische grondagamen komen voor in tropische en subtropische bossen, grasland, savanne en scrubland.[5]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 21 soorten een beschermingsstatus toegewezen. Negentien soorten worden gezien als 'veilig' (Least Concern of LC) en een soort als 'onzeker' (Data Deficient of DD). Diporiphora vescus ten slotte wordt beschouwd als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU).[5]

Soorten

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Diporiphora adductus Doughty, Kealley & Melville, 2012 Australië (West-Australië)
Diporiphora albilabris Storr, 1974 Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Diporiphora ameliae Emmott, Couper, Melville & Chapple, 2012 Australië (Queensland)
Diporiphora amphiboluroides Lucas & Frost, 1902 Australië (West-Australië)
Diporiphora arnhemica Storr, 1974 Australië (Noordelijk Territorium)
Diporiphora australis Steindachner, 1867 Australië (Queensland), Nieuw-Guinea)
Diporiphora bennettii Gray, 1845 Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië)
Diporiphora bilineata Gray, 1842 Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië), Nieuw-Guinea
Diporiphora convergens Storr, 1974 Australië (West-Australië)
Diporiphora lalliae Storr, 1974 Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Diporiphora linga Houston, 1977 Australië (Zuid-Australië)
Diporiphora magna Storr, 1974 Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, West-Australië)
Diporiphora margaretae Storr, 1974 Australië (West-Australië)
Diporiphora nobbi Witten, 1972 Australië (New South Wales, Queensland, Victoria, Zuid-Australië)
Diporiphora paraconvergens Doughty, Kealley & Melville, 2012 Australië (Noordelijk Territorium, West-Australië, Zuid-Australië)
Diporiphora phaeospinosa Edwards & Melville, 2011 Australië (Queensland)
Diporiphora pindan Storr, 1980 Australië (West-Australië)
Diporiphora reginae Glauert, 1959 Australië (West-Australië)
Diporiphora superba Storr, 1974 Australië (West-Australië)
Diporiphora valens Storr, 1980 Australië (West-Australië)
Diporiphora vescus Doughty, Kealley & Melville, 2012 Australië (West-Australië)
Diporiphora winneckei Lucas & Frost, 1896 Australië (Noordelijk Territorium, Queensland, Zuid-Australië)

Bronvermelding