Gascons

Gascons
Gascon
Gesproken in Zuidwest Frankrijk en Val d'Aran in Spanje
Sprekers ongeveer 250.000
Taalfamilie
Alfabet Latijns alfabet
Officiële status
Officieel in
Taalorganisatie -
Taalcodes
ISO 639-1 oc
ISO 639-2 oci
ISO 639-3 oci
Portaal  Portaalicoon   Taal

Het Gascons (Gascon) is een dialect van het Occitaans of de langue d'oc. Het is de omgangstaal van Gascogne en Béarn.

Definitie

De woorden gascon en basque (Baskisch) hebben dezelfde etymologische oorsprong: vascon (in het Spaans, wordt "Baskisch" geschreven als vasco). 'Gascon' is een Gallo-Romaanse aanpassing van de Germaanse uitspraak Waskon.

De kenmerkende eigenschappen van het Gascons hebben ervoor gezorgd dat het dialect onderwerp van discussie is geweest onder de linguïsten: De grote meerderheid van hen is van mening dat het Gascons een dialect is van het Occitaans, maar er zijn ook linguïsten die menen dat het hier een aparte taal betreft.

Sinds 2006 heeft het Gascons een officiële status in Catalonië.

In het Gascons zijn sterke invloeden van het Aquitaans terug te vinden. Deze oude substraattaal was nauw verwant met het Baskisch en werd gesproken in Gascogne voor de Romeinse overheersing van het gebied en de invoering van het Latijn. Volgens een recente studie spraken de inwoners van Gascogne al in de 6e eeuw een proto-Gascons.

Regio's

Franse departementen

Daarnaast zijn er in het verleden Gasconse koloniën geweest in Spaans Baskenland: San Sebastian / Donostia, Hondarribia, Pasajes.

Kaart van Gascogne

Variëteiten van het Gascons

Het Aragonees, dat gesproken wordt in de provincie Huesca, heeft een aantal overeenkomsten met het Gascons.

Verschillen tussen de Gasconse variëteiten
maritiem Gascons béarnais Gascons bigourdan Gascons Aranees Gascons commengois en couseranais Gascons binnenlands Gascons Noord Gascons
bevestigende zin Que i va. Que i va. Que i va. I va. Que i va. Que i va. (Que) i va.
ontkenning ne l’escotava pas non / ne l’escotava pas non / ne l’escotava pas non la escotava non l’escotava cap ne l’escotava pas (ne) l’escotava pas
vorming van het meervoud los gojats -las gojatas eths / los gojats -eras / las gojatas eths / los gojats -eras / las gojatas es gojats -es gojates eths gojats -eras gojatas los gojats -las gojatas los gojats -las gojatas

Gebruik van de taal

Een enquête die in 1982 in Béarn gehouden is, toont aan dat 51% van de bevolking het Gascons spreekt, 70% het kan verstaan en 85% het van belang vindt dat de taal beschermd wordt.

Voorbeelden

Woord Vertaling Standaarduitspraak
aarde tèrra [tèrro]
hemel cèu [cèou]
water aiga [aïgo]
vuur huec [houék]
man òmi [omi]
vrouw hemna [hénno]
eten minjar [mindja]
drinken béver [bebe]
groot gran [gran]
klein petit [petitt]
nacht nueit [nouéjt]
dag dia [dio]

Zie ook