Baskenland

Voor de Spaanse bestuurlijke eenheid Baskenland, zie Baskenland (autonome regio)
Vlag van Baskenland

Baskenland (Baskisch: Euskal Herria, Spaans: País Vasco, Frans: Pays Basque) is een regio in Europa. Het is gelegen in Spanje en Frankrijk aan de westelijke uitlopers van de Pyreneeën en aan de Golf van Biskaje. Op een totale oppervlakte van bijna 21.000 km² (d.i. half zo groot als Nederland of 2⁄3 de oppervlakte van België) wonen ongeveer 3 miljoen mensen. Het gebied is de woonplaats van de Basken. Ongeveer een kwart van de totale bevolking spreekt Baskisch.

Voor de specifieke Spaanse Autonome Regio, zie Baskenland (autonome regio) en voor het Franse gedeelte van Baskenland, zie Frans-Baskenland.

Locatie van Baskenland
Locatie van Baskenland

Indeling

Traditioneel is Baskenland opgedeeld in zeven provincies. Vier daarvan liggen in Spanje en worden Hegoalde genoemd en de andere drie liggen in Frankrijk en worden Iparralde genoemd. Een leus van Baskische nationalisten is 4+3=1 (Zazpiak Bat in het Baskisch). De provincies zijn:

Spanje

De eerste drie provincies vormen samen de Baskische Autonome Regio. De provincie Navarra is in zijn geheel een autonome regio. In het zuiden en het midden van Navarra is het Baskisch in onbruik geraakt. De meeste mensen in de hoofdstad Pamplona, het midden- en zuidelijk deel van Navarra voelen zich meer Spaans dan Baskisch en hebben weinig op met de radicalere vormen van Baskisch nationalisme.

Frankrijk

De drie Franse provincies vallen allemaal binnen het departement Pyrénées-Atlantiques.

Statistieken

Baskenland heeft 3 miljoen inwoners op een oppervlakte van bijna 21.000 km². De bevolkingsdichtheid is met 143,5 inwoners per km² boven het gemiddelde in Spanje of Frankrijk. Er zijn echter grote regionale verschillen, omdat het overgrote deel van de bevolking in de steden woont. Alleen al in de agglomeratie Bilbao woont ongeveer een derde van de bevolking, terwijl het binnenland zeer dunbevolkt is.[1]

Gebied Jaar Oppervlakte Inwoners Dichtheid
km² Aantal Aandeel (%) inw./km²
Baskenland 2006/2005 20.947 3.007.661 100,0 143,5
Álava 2006 3.317 301.926 10,0 91,0
Biskaje 2006 2.237 1.139.863 37,9 509,6
Gipuzkoa 2006 1.980 691.895 23,0 349,4
Autonome Regio 2006 7.534 2.133684 70,9 283,2
Navarra 2006 10.421 601.874 20,0 57,8
Spaans Baskenland 2006 17.955 2.735.558 90,9 152,4
Labourd 2005 856 227.754 7,6 266,2
Neder-Navarra 2005 1.322 28.835 1,0 21,8
Soule 2005 815 15.514 0,5 19,0
Frans Baskenland 2005 2.993 272.103 9,1 90,9

Baskenland heeft 683 gemeenten. De grootste steden zijn naar inwoneraantal:

  1. 354.145 Bilbao (Biskaje)
  2. 227.568 Vitoria-Gasteiz (Álava)
  3. 195.769 Pamplona (Navarra)
  4. 183.308 San Sebastian (Gipuzkoa)
  5. 95.640 Barakaldo (Biskaje)
  6. 82.327 Getxo (Biskaje)
  7. 60.261 Irun (Gipuzkoa)
  8. 49.118 Portugalete (Biskaje)
  9. 47.320 Santurtzi (Biskaje)
  10. 44.300 Bayonne (Labourd)

Onafhankelijkheidsstreven

In het Baskenland is er van oudsher de roep om zelfbeschikking. Zowel aan de rechter- als de linkerzijde van het politieke spectrum ("Ezker abertzalea") zijn er partijen en organisaties die zich bezig houden met het verkrijgen van onafhankelijkheid. Dit heeft meer gespeeld in Spanje dan in Frankrijk, maar het komt aan beide kanten van de grens voor. Deze strijd werd in het verleden ook gewelddadig gevoerd. Zo was tussen 1959 en 2018 de terreurbeweging ETA (voornamelijk in Spanje) actief en in de jaren '90 en 2000 kwam er veel straatgeweld voor, de kale borroka.

Media

Het Spaanse Baskenland heeft een publieke televisie- en radio-omroep, EiTB, die in alle Baskischtalige gebieden uitzendt. Deze omroep heeft zes radiozenders en vijf televisiezenders en zendt zowel in het Baskisch als in het Spaans uit.

Zie de categorie Basque Country van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.