Arabidopsis

Arabidopsis
Zandraket (Arabidopsis thaliana)
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:Malviden
Orde:Brassicales
Familie:Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie)
Geslacht
Arabidopsis
(DC.) Heynh. (1842)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Arabidopsis op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Arabidopsis is een geslacht van kruidachtige planten uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae).

Het zijn kleine bloeiende planten, die verwant zijn aan kool (Brassica). Dit geslacht is van belang voor de wetenschap omdat de zandraket (Arabidopsis thaliana) wordt gebruikt als modelorganisme voor genetica en moleculaire biologie van planten. Het is de eerste plantensoort waarvan het volledige genoom in kaart werd gebracht.

Herclassificatie van Arabidopsis

Binnen Arabidopsis worden negen soorten en acht ondersoorten onderscheiden, waar dat er voorheen veel meer waren. Deze beperking is gebaseerd op morfologisch en moleculair onderzoek door O'Kane en Al-Shehbaz, (1997, 2003) en anderen. Zij maakten aannemelijk dat het geslacht zoals voorheen samengesteld, polyfyletisch was. Bij deze herclassificatie werden twee soorten van Cardaminopsis en Hylandra evenals drie soorten van Arabis bij het geslacht Arabidopsis gevoegd. Er werden ook vijftig soorten uit dit geslacht verplaatst naar Crucihimalaya, Beringia, Olimarabidopsis, Pseudoarabidopsis en Lanhedgea.

Alle Arabidopsis-soorten komen van nature voor in Europa en twee van de soorten hebben een breed verspreidingsgebied dat zich ook over Noord-Amerika en Azië uitstrekt.

Cytogenetica

Cytogenetische analyse heeft aangetoond dat het haploïde chromosoomgetal variabel is en n = 5, 8 en 13 kan zijn.

Verschillende ondersoorten van Arabidopsis lyrata en Arabidopsis arenosa kunnen 2n (diploïde) of 4n (tetraploïde) zijn.

Per 2005 zijn Arabidopsis cebennensis, Arabidopsis croatica, en Arabidopsis pedemontana nog niet geanalyseerd.

Lijst van soorten en ondersoorten

Verspreiding: Het natuurlijke verspreidingsgebied beslaat vrijwel geheel Europa tot centraal Azië, en is wereldwijd ingeburgerd.
Verspreiding: Scandinavië en de Baltische staten
Arabidopsis suecica is een amphidiploïde. Het is een kruising tussen Arabidopsis thaliana en de diploïde Arabidopsis arenosa.
  • Arabidopsis arenosa (L.) Lawalrée
    • Arabidopsis arenosa subsp. arenosa
      Verspreiding: Europa: van nature voorkomend in Oostenrijk, Wit-Rusland, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Italië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Zwitserland, Oekraïne, en de Balkan; verwilderd in België, Denemarken, Estland, Finland, Nederland, Noorwegen, Rusland (Siberië) en Zweden; afwezig in Albanië, Griekenland, Midden en Zuid-Italië en Turkije.
    • Arabidopsis arenosa (L.) Lawalrée subsp. borbasii
      Verspreiding: Oost België, Tsjechië, Noord-Oost Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Polen, Roemenië, Slowakije, Zwitserland, Oekraïne. Mogelijk in Denemarken.
  • Arabidopsis neglecta Schultes
Verspreiding: Karpaten (Polen, Roemenië, Slowakije en aangrenzende Ukraine).
Verspreiding: Bosnië, Kroatië.
Verspreiding: Zuidoost-Frankrijk.
Verspreiding: Noordwest-Italië en vermoedelijk uitgestorven in aangrenzend Zuidwest-Zwitserland.
  • Arabidopsis lyrata L.
    • Arabidopsis lyrata subsp. lyrata
      Verspreiding: Noordoost-Europees Rusland, Alaska, Canada (Ontario, westelijk in British Columbia) en zuidoosten en midden van de Verenigde Staten (Vermont zuidelijk tot in het noorden van Georgia en Mississippi ,noordwaarts tot in Missouri en Minnesota).
    • Arabidopsis lyrata subsp. petraea L.
      Verspreiding: Oostenrijk, Tsjechië, Engeland, Duitsland, Hongarije, IJsland Ierland, N. Italië, Noorwegen,Rusland (Siberië) en Verre Oosten), Schotland, Zweden, Oekraïne, Noord-Amerika (Alaska en Yukon). Schijnbaar uitgestorven in Polen.
    • Arabidopsis lyrata (L.) O'Kane & Al-Shehbaz subsp. kamchatica (Fischer ex DC.)
      Verspreiding: Alaska, Canada (Yukon, Mackenzie District, British Columbia, noord Saskatchewan), Aleoeten, Siberië, Korea, Noord-China, Japan, en Taiwan.
  • Arabidopsis halleri L.
    • Arabidopsis halleri subsp. halleri
      Verspreiding: Oostenrijk, Kroatië, Tsjechië, Duitsland, Noord en midden Italië, Polen, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Zwitserland en zuidelijk Oekraïne. Waarschijnlijk geïntroduceerd in Noord-Frankrijk en ingeburgerd in Wallonië
    • Arabidopsis halleri subsp. ovirensis Wulfen
      Verspreiding: Albanië, Oostenrijk, Italië, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Oekraïne
    • Arabidopsis halleri subsp. gemmifera Matsumura
      Verspreiding: Rusland, Verre Oosten, noordoosten van China, Korea, Japan en Taiwan

Geherclassificeerde soorten

De volgende soorten werden voorheen in dit geslacht geplaatst, maar zijn nu elders ondergebracht.