Nailian a Parke ti Panglaglagip ti Panagsanglad ni MacArthur

Nailian a Parke ti Panglaglagip ti Panagsanglad ni MacArthur
Lokasion	Palo, Filipinas
Kaasitgan a siudad	Tacloban, Leyte
Nagsasabtan	11°10′20″N 125°00′44″ENagsasabtan: 11°10′20″N 125°00′44″E
Kalawa	6.78 ektaria (16.8 acre)
Nabangon	Hulio 12, 1977
Mangituray a bagi	Departamento ti Enbironmento ken dagiti Masna a Rekurso

Ti Nailian a Parke ti Panglaglagip ti Panagsanglad ni MacArthur (ammo pay a kas ti Parke ti Panglaglagip ti Panagsanglad ti Leyte ken Parke MacArthur) ket ti maysa a nasalakniban a lugar iti Filipinas a mangipalagip ti historiko a panagsanglad ni Heneral Douglas MacArthur iti Golpo Leyte iti rugi ti kampania a mangtiliw manen ken mangwaya iti Filipinas manipud iti panagsakup ti Hapon idi 20 Oktubre 1944. Nakaiturongan daytoy a pasamak ti kadakkelan a bakalan ti marina iti Gubat ti Lubong II (Daytoy pay ti kadakkelan a bakalan ti marina iti lubong iti termino ti limned a dagup a tonelada) ken ti kanungpalan a pannakaabak ken panagsuko ti Hapon kalpasan dagiti ganggana a tallo a tawen. Mabirukan ti panglagpalip ti gubat iti ili ti Palo iti isla ti Leyte iti Akindaya a Visayas ken maysa daytoy kadagiti nangruna a pagawisan ti turista iti rehion. Nairangarang daytoy a kas maysa a nailian a parke idi 12 Hulio 1977 babaen dagiti Surat ti Instruksion Blng. 572 a pinirmaan babaen ni Presidente Ferdinand Marcos.[1]

Deskripsion

Ti lugar a nagsangladan ni MacArthur ket mabirukan iti 6.78 ektaria (16.8 acre) a pantar ti tanap iti baranggay Candahug, agarup a 5 kilometro (3.1 mi) iti abagatan ti Tacloban ti kapitolio ti probinsia ti Leyte.[2] Daytoy ket dati a nanaganan iti Parke Imelda manipud iti dati nga Umuna a Balasang a ni Imelda Marcos a tubo iti Probinsia ti Leyte.[2] Ti pangipatengngaan a punto ti parke ket dagiti pito a doble-biag a kadakkel a dadakkel a bronse nga estatua iti ababaw nga aramid tao a paglanguyan a mangiladawan ken ni MacArthur ken dagiti kakaduana iti las-ud ti naipakasaritaan a nga A-Day Landing kas naaala iti mabigbig a retrato babaen ni Gaetano Faillace. Adda idi da Presidente-eksilo Sergio Osmeña, Teniente Heneral Richard Sutherland, Brigadier Heneral Carlos P. Romulo, Major Heneral Courtney Whitney, Sarhento Francisco Salveron ken reporter ti CBS Radio William J. Dunn.[3][4][a] Dinisenio babaen ni eskultor Anastacio Caedo ken naisibbo iti las-ud ti maika-37 nga anibersario ti A-Day idi 1981, dagiti estatua ket mangmarka ti lugar a nangtupalan ni MacArthur iti karina iti "I shall return" iti Red Beach, a kinunkuna para iti nagan ti kodigo nga inkeddeng babaen ti Maikanem a Buyot ti Estados Unidos iti sakup ti aplaya manipud iti Marasbaras aginggana iti Palo a naikeddeng aidi a kas maysa kadagiti lugar a pagsangladan.[8][9] Iti sanguanan dagiti estatua, mabirukan dagiti dua a historikal a pangmarka iti Ingles ken Filipino a mangipalawag ti kinapangruna ti nailadawan a senario.Mabirukan ti maysa a museo iti kabangibang a lugar nga aglaon adagiti naipakasaritaan a retrato ken dagiti sabali a memorabilia ni Heneral MacArthur a mairaman ti maysa a kopia ti bitlana kalpasan idi simmanglad ken ti maysa a plake ti bronse dagiti tugotna.[10]

Mabirukan ti rehional a sentro ti gobierno ti Palo iti ballasiw ti manipud iti memorial. Dagiti sabali pay nga asideg a nadayeg nga estruktura ket mairaman ti Hardin ti Bato ti Kappia a nasibbo iti las-ud ti maika-50 nga anibersariona idi 1994 idi ti memorial ket nairangarang pay a kas maysa a nailian a historiko a dulon babaen ti Nailian a Historikal a Komision;[11] ken ti Leyte Oriental Hotel, dati a MacArthur Park Beach Resort, a kasisigud a binagon babaen ni Imelda Marcos idi 1983.[12][13] Maserrekan ti parke babaen ti Pan-Philippine Highway (AH26) manipud iti Tacloban ken ti Pagtayaban ti Daniel Z. Romualdez.

Sarsarita

Ti opisial a sarita ti Oktubre 20, 1944 ket ti panagur-uray ken panagbubuya ni MacArthur idi naglugan iti USS Nashville. Kinunkuna a ti heneral ket bimmalasiw kadagiti pagattumeng a danum idi ti luganna ket kellat a nagsardeng gapu ti ababaw a baybay, uray met iti sagpaminsan a panagpalpaltoog manipud iti kabusor. Adda met idin dagiti sayangguseng a ti retrato iti panagsanglad ket pabuya laeng kas inreporta idi babaen ti New York Times a ni Osmeña ket simmanglad iti Leyte idi Oktubre 21, maysa nga aldaw kalpasan ti naireporta a petsa a panagsanglad ni MacArthur. Adda idi dagiti tallo a retrato a naala kadagiti nadumaduma nga anggulo iti panagsangladda, a mangipaadu ti impresion nga amin ket naensayo.[14]

Dagiti kaudian a pasamak

Ti parke ket ti lugar dagiti tinawen a rito ti panglaglagip ken ti pannangiladawan manen ti historiko a panagsanglad iti Leyte babaen dagiti lokal ken gangganaet a dignitario ken kakauyogda dagiti beterano ken dagiti pamiliada. Idi Nobiembre 8, 2013, ti panglaglagip ket dinadael babaen ti Bagio Haiyan (Yolanda) (Ti kapigsaan a nairehistro a Supertyphoon iti lubong) amaysa kadagiti pito nga estatua, ti estatua ni Carlos Romulo, ket natuang manipud iti batayanna.[10] Daytoy ket dagus idi a tinarimaan babaen ti gobierno ken napabaro ti estatua ni Carlos P. Romulo iti kaunegan dagiti duapulo nga aldaw iti itutulong manipud iti Metropolitan Manila Development Authority.[15]

Dagiti nota

1. Ti tao a naibaga kas ni Francis Saveron iti libro ni William Dunn iti Pacific Microphone ket tinawtawaga kadagit sabali taudan a kas ti The New York Times ken dagiti Filipino iti Washington, D.C. a kas Francisco Salveron.[3][5][6][7]

Dagiti nagibasaran

1. "Letter of Instructions No. 572". Chan Robles Virtual Law Library. Naala idi 27 Septiembre 2014.
2. "Region 8 – Protected Areas". Biodiversity Management Bureau. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-10-30. Naala idi 27 Septiembre 2014.
3. McCallus, Joseph P. The MacArthur Highway and Other Relics of American Empire in the Philippines. Potomac Books: Washington, D.C. Naala idi 27 Septiembre 2014.
4. Dunn, William J. Pacific Microphone. Texas A&M University Press. Naala idi 27 Septiembre 2014.
5. Goldstein, Richard (1 Septiembre 1998). Francisco Salveron, MacArthur's Aide, Dies at 88. The New York Times. Naala idi 12 Nobiembre 2014.
6. Cacas, Rita M.; Lott, Juanita Tamayo. Images of America: Filipinos in Washington, D.C. Arcadia Publishing. Naala idi 12 Nobiembre 2014.
7. Francisco Salveron: Aide to MacArthur. Milwaukee Journal Sentinel. 2 Septiembre 2014. Naala idi 12 Nobiembre 2014.^[permanente a natay a silpo]
8. "Ceremony on Tuesday to Recall MacArthur's Philippine Landing". Reading Eagle. Naala idi 27 Septiembre 2014.
9. "The Sunniest Day in October". Manila Bulletin. Naala idi 27 Septiembre 2014.
10. "MacArthur memorial also damaged by 'Yolanda'". Manila Bulletin. Naala idi 27 Septiembre 2014.
11. "Remembering the Leyte Gulf Landing". Philippine Information Agency. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-11-13. Naala idi 27 Septiembre 2014. Naiyarkibo 2014-11-13 iti Wayback Machine
12. "Leyte takes over Imelda-built resort". Philippine Daily Inquirer. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 18 Disiembre 2014. Naala idi 27 Septiembre 2014.
13. "Leyte SP happy with Leyte Oriental's reconstruction". Philippine Information Agency. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-11-13. Naala idi 27 Septiembre 2014. Naiyarkibo 2014-11-13 iti Wayback Machine
14. "LEYTE | The Story Behind the MacArthur Landing Memorial National Park at Palo". Lakad Pilipinas. Naala idi Septiembre 12, 2018.
15. "After 20 days, Romulo statue upright again, wading ashore with MacArthur". Interaksyon. Naala idi 27 Septiembre 2014.^[permanente a natay a silpo]

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Nailian a Parke ti Panglaglagip ti Panagsanglad ni MacArthur iti Wikimedia Commons