Lancelot Bulkeley

Lancelot Bulkeley
Ganwyd	1568  Biwmares
Bu farw	1650  Tallaght
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg y Trwyn Pres, Rhydychen
Galwedigaeth	offeiriad
Tad	Richard Bulkeley
Mam	Agnes Needham
Plant	Sir Richard Bulkeley, 1st Baronet, William Bulkeley, Mary Bulkeley, Grissel Bulkeley, Griseld Bulkeley

Clerigwr o Gymru oedd yn Archesgob Dulyn rhwng 1619 a 1650 oedd Lancelot Bulkeley (c. 1568 –- 8 Medi 1650) (weithiau Launcelot). Roedd yn fab i Richard Bulkeley (bu farw 1573) a hanner brawd Richard Bulkeley (bu farw 1621). Roedd yn enedigol o Fiwmares ac yn un o deulu'r Bwcleaid a oedd a'u cartref teuluol ym Mryn Barwn gerllaw Biwmares, Ynys Môn.

Ar 1 Tachwedd 1649, cafodd ei arestio yn Nulyn am ddefnyddio'r Llyfr Gweddi Gyffredin.

Magwraeth ac addysg

Ef oedd 11fed mab Richard Bulkeley (bu farw 1573), o Fiwmares, ac ail blentyn ei ail-wraig Agnes (merch Thomas Needham o Stenton). Derbyniodd addysg yng Ngholeg y Trwyn Pres, Rhydychen, gan ddechrau yno yn 1587. Wedi iddo dderbyn gradd B.A. yno, aeth i Neuadd Sant Edmwnd, coleg arall yn Rhydychen ble cwbwlhaodd ei M.A. yn 1593.

Yr Eglwys

Ar 13 Tachwedd 1593 fe'i ordeiniwyd yn ddeacon gan yr Esgob Hugh Bellot, o Esgobaeth Bangor. Ychydig wedi hynny penodwyd ef gan Iago, brenin Lloegr yn Aelod o Gyfrin Gyngor Iwerddon.

Ceisio wahardd dathliadau cyhoeddus o'r Offeren Gatholig. Pan glywodd trigolion y ddinas y newyddion hwn bu terfysg a thaflwyd cerrig ar Bulkeley, a ddihangodd i dŷ gerllaw. Gwrthododd Cyngor y Ddinas ei gefnogi mewn unrhyw ffordd a gwaharddwyd milwyr Coron Lloegr rhag atal y terfysgwyr.

Ar 1 Tachwedd 1649, cafodd ei arestio yn Nulyn am ddefnyddio'r Llyfr Gweddi Gyffredin, a waharddwyd gan Ddeddf 1647, Lloegr. Bu farw yn Tallaght, (Gwyddeleg: Tamhlacht) yn 82 oed ar 8 Medi 1650.

Gweler hefyd

• Is-iarll Bulkeley, teitl ym Mhendefigaeth Iwerddon a grewyd ar 19 Ionawr 1644 ar gyfer Thomas Bulkeley, Is-iarll 1af Bulkeley mab Syr Richard Bulkeley

Ffynonellau

• "Bulkeley, Launcelot". Dictionary of National Biography. Llundain: Smith, Elder & Co. 1885–1900.