Harper Lee

Harper Lee
Ffugenw	Harper Lee
Ganwyd	28 Ebrill 1926  Monroeville
Bu farw	19 Chwefror 2016  Monroeville
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol Alabama Huntingdon College University of Utah Health Care Monroe County High School Ysgol y Gyfraith Prifysgol Alabama
Galwedigaeth	llenor, nofelydd, cerddor, sgriptiwr, bardd-gyfreithiwr, rhyddieithwr, actor
Adnabyddus am	To Kill a Mockingbird, Go Set a Watchman
Arddull	Southern Gothic
Prif ddylanwad	William Faulkner
Tad	Amasa Coleman Lee
Mam	Frances Cunningham Finch
Gwobr/au	Y Medal Celf Cenedlaethol, Medal Rhyddid yr Arlywydd, Gwobr Pulitzer am Ffuglen, Oriel yr Anfarwolion Alabama
llofnod

Nofelydd o'r Unol Daleithiau oedd Nelle Harper Lee (28 Ebrill 1926 – 19 Chwefror 2016) a oedd yn adnabyddus am ei nofel To Kill a Mockingbird. Roedd y nofel yn llwyddiant o'r cychwyn, gan ennill Gwobr Pulitzer ac fe ddaeth yn glasur o lenyddiaeth Americanaidd fodern.

Roedd y plot a'r cymeriadau wedi eu seilio yn fras ar ei arsylwadau o'i theulu a'i chymdogion, yn ogystal â digwyddiad yn agos i'w thref yn 1936, pan oedd yn 10 mlwydd oed. Mae'r nofel yn ymdrin ac afresymoldeb agwedd oedolion tuag at hil a dosbarth ym Mhellafoedd y De yn ystod y 1930au, drwy lygaid dau blentyn. Roedd y nofel wedi ei ysbrydoli gan yr agweddau hiliol a welodd fel plentyn yn ei chartref o Monroeville. Er mai dim ond un llyfr a gyhoeddodd Lee mewn hanner canrif, fe gwobrwywyd gyda Medal Rhyddid yr Arlywydd am ei chyfraniad i lenyddiaeth.[1] Derbyniodd Lee nifer o raddau er anrhydedd, ond dewisodd peidio siarad ar bob achlysur. Fe wnaeth Lee gynorthwyo ei ffrind agos Truman Capote gyda'i ymchwil ar gyfer ei lyfr In Cold Blood (1966).[2]

Bywyd cynnar

Ganwyd a magwyd Nelle Harper Lee yn Monroeville, Alabama, yr ieuengaf o bedwar o blant i Frances Cunningham (Finch) a Amasa Coleman Lee.[3] Ei enw cyntaf, Nelle, oedd enw ei mamgu wedi ei sillafu o chwith, a dyna'r enw roedd hi'n defnyddio.[4] Harper Lee oedd ei llysenw.[4] Roedd ei mam yn wraig tŷ; roedd ei thad, yn gyn golygydd a pherchennog papur newydd, yn gyfreithiwr a wasanaethodd gyda Deddfwrfa Daleithiol Alabama o 1926 hyd 1938. Cyn i A.C. Lee ddod yn gyfreithiwr teitl, fe amddiffynnodd dau ddyn du oedd wedi ei gyhuddo o lofruddio perchennog siop gwyn. Cafodd y ddau, tad a mab, eu crogi.[5] Roedd gan Nelle Lee tri brawd neu chwaer: Alice Finch Lee (1911–2014),[6] Louise Lee Conner (1916–2009) ac Edwin Lee (1920–1951).[7]

Wrth fynychu Ysgol Uwchradd Sirol Monroe, datblygodd Lee ddiddordeb mewn llenyddiaeth Saesneg. Ar ôl graddio o ysgol uwchradd yn 1944,[3] fe fynychodd y coleg i ferched (ar y pryd) Huntingdon College yn Montgomery am flwyddyn, yna trosglwyddodd i Brifysgol Alabama yn Tuscaloosa, lle astudiodd y gyfraith am sawl blwyddyn, a lle ysgrifennodd i bapur newydd y brifysgol, ond ni chwblhaodd ei gradd.[3]

Marwolaeth

By farw Lee yn ei chwsg ar fore 19 Chwefror 2016 yn 89 mlwydd oed.[8][9] Hyd ei marwolaeth, roedd hi'n byw yn Monroeville, Alabama.[10]

Gwaith

Llyfrau

• To Kill a Mockingbird (1960)
• Go Set a Watchman (2015)

Erthyglau

• "Love—In Other Words". (15 Ebrill 1961) Vogue, pp. 64–65
• "Christmas to Me". (Rhagfyr 1961) McCall's
• "When Children Discover America". (Awst 1965) McCall's
• "Romance and High Adventure" (1983), papur gyflwynwyd yn Eufaula, Alabama, a gasglwyd yn 1985 yn y casgliad Clearings in the Thicket.
• Llythyr agored ii Oprah Winfrey (Gorffennaf 2006), O: The Oprah Magazine

Cyfeiriadau

1. "President Bush Honors Medal of Freedom Recipients" (Press release). The White House. 5 Tachwedd 2007. http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/11/20071105-1.html.
2. Harris, Paul. Harper Lee sues agent over copyright to To Kill A Mockingbird (en) , 4 Mai 2013.
3. (Saesneg) Nelle Harper Lee. The Encyclopedia of Alabama. Auburn University at Montgomery (19 Mawrth 2007). Adalwyd ar 3 Tachwedd 2010.
4. Kovaleski, Serge. Harper Lee's Condition Debated by Friends, Fans and Now State of Alabama , 11 Mawrth 2015. Cyrchwyd ar 12 Mawrth 2015.
5. Shields, Charles J. (2006). Mockingbird: A Portrait of Harper Lee. Henry Holt and Co.. URL
6. Woo, Elaine. Lawyer Alice Lee dies at 103; sister of 'To Kill a Mockingbird' author (en) , 22 Tachwedd 2014.
7. Louise L. Conner Obituary (en) .
8. Harper Lee, 'To Kill a Mockingbird' author, dead at 89 (en) , 19 Chwefror 2016.
9. Harper Lee dead at age of 89: 'To Kill a Mockingbird Author' passes away (en) , AL.com, 19 Chwefror 2016.
10. US author Harper Lee dies aged 89 (en) , 19 Chwefror 2016.

Dolenni allanol

• Harper Lee Archifwyd 2015-09-24 yn y Peiriant Wayback ar Rhestr Llyfrau Rhyngrwyd
• Harper Lee ar wefan yr Internet Movie Database
• Gweithiau gan neu am Harper Lee mewn llyfrgelloedd (Catalog WorldCat)
• Harper Lee ar wefan The Guardian