|
Portugal
Portugal ye un país de l'Europa sudoccidental que fa parte d'a Unión Europea (UE) dende 1986, de Nacions Unidas dende a suya fundación en 1945, y tamién ye miembro fundador d'a OTAN y a OCDE. Ye amás miembro d'a Comunidat de Países de Luenga Portuguesa. O territorio d'o país s'estendilla por a frontera atlantica d'a Peninsula Iberica y muga a lo norte y a l'este con Espanya. Incluye tamién os archipelagos d'as Azores y de Madeira. A suya población ye de 10.343.066 habitants (2021)[2] en una superficie de 92.391 km², con una densidat de población de 114,92 hab/km². A capital d'o país ye a suya ciudat mas poblada, Lisbona. O país tien una luenga historia, y estió en os sieglos XV-XVI una d'as prencipals potencias europeas. O president d'o país ye Marcelo Rebelo de Sousa y o puesto de primer ministro ye actualment vacant. Etimolochía A Lusitania prencipió a decir-se Portugal entre os anyos 930 y 950 dC; a fins d'o sieglo X o nombre ya s'emplegaba con mas frecuencia. Ferrando I de Castiella denominó oficialment o territorio de Portugal, o 1067, calendata en que li'n dió a lo suyo fillo Garcia I de Galicia. Cale, l'actual ciudat de Vila Nova de Gaia, ya yera conoixita como Portucale dende os tiempos d'os godos.[3] O nombre de Portugal, por tanto, se deriva d'o nombre romano d'ista ciudat Portus Cale; Cale yera o nombre d'un asentamiento primitivo localizato en a desembocadura d'o Duero, que desaugua en l'oceano Atlantico a lo norte d'o país. Mientres a Segunda Guerra Punica (a fins d'o sieglo III aC), os romanos dentroron en a peninsula en una batalla contra os cartachineses, conquerindo a ciudat de Cale, puerto d'orichen griego amán de l'actual Porto, y la baptizoron como Portus Cale. Mientres a Edat meya, a redolada de Cale fue conoixita, por os visigodos, como Portucale, o cual evolucionaría ta Portugale mientres os sieglos VIII y VIII. Bels historiadors se piensan que a parola Cale se deriva d'o griego Kalles ("polito"), mientres que d'atros en dicen que deriva d'os pueblos galaicos que habitaban en a zona. HistoriaTa más detalles, veyer l'articlo Historia de Portugalveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
A Revolución d'os ClavelsTa más detalles, veyer l'articlo Revolución d'os Clavelsveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
O 25 d'abril de 1974 s'escaició la clamada Revolución d'os Clavels, consistent en una sublevación militar organizada por o Movimento das Forças Armadas (Movimiento d'as Fuerzas Armadas) que deponió a la dictadura de Marcello Caetano en o clamau Estado Novo, o rechimen dictatorial establiu por António de Oliveira Salazar en 1933. A sublevación, que estió pacifica y formada mas que mas por capitans de l'exercito portugués que heban combatiu en as guerras d'independencia colonials, entregó lo poder a una Chunta de Salvación Militar formada por un grupo de militars como rechimen transitorio en un proceso que remató con l'aprovación d'a Constitución portuguesa de 1976, aprobada simbolicament o 25 d'abril d'ixe anyo. Cheografía fisica Situato en o cabo sud-ueste d'Europa, o Portugal continental tien muga nomás con unatro Estato europeu: Espanya. O territorio continental ye dividito por o río prencipal, o Tacho. A rechión d'o norte ye mas montanyosa; bi ha altiplanos, intercalatos con arias que permiten o desembolique de l'agricultura. A lo sud, dica l'Algarve, o relieu se caracteriza por as planas y as sierras son esporadicas. Atros ríos importants son o Duero, o Minho, o Guadiana, que, como lo Tacho, naixen en Espanya. O Mondego, naixe en a Sierra da Estrela, a sierra a on que se troban os puntos mas altos d'o Portugal continental.[4] As islas de Azores son localizatas en o rift meyo de l'oceano Atlantico. Bi ha una gran actividat volcanica en ista zona. O punto mas alto de Portugal, o Monte Pico, se troba localizato en a isla d'o Pico, con 2.351 metros d'altaria. As islas d'a Rechión autonoma de Madeira, d'atra man, son situatas en a placa africana. Por a suya situación d'estabilidat, ye una zona con menos actividat sismica. O punto mas alto d'iste territorio ye o Pico Ruivo, con 1.862 metros d'altaria. En o Portugal continental, as temperaturas meyanas anyals son de 13 °C a lo norte y de 18 °C a lo sud. As islas de Madeira y as Azores, debito a la suya localización en l'Atlantico, son mas humidas y a precipitación bi ye mas común, con un intervalo de temperaturas menor. Divisions administrativas
Actualment, o país ye dividito en 18 districtos (amás d'as dos rechions autonomas de Madeira y Azores). Istos districtos se dividen en 308 municipios (u concelhos en portugués) y 4.257 freguesías.
Ciudaz prencipalsAs ciudaz prencipals d'o país son: Lisbona (a suya capital), O Porto, Braga, Coimbra, Funchal, Ponta Delgada, Évora, Faro, Aveiro, Guarda, Leiria, Setúbal, Almada y Viseu. TransportesBi ha una empresa publica portuguesa de transporte por ferrocarril, creyada en 1975, como heredera d'a Companhia dos Caminhos de Ferro Portugueses clamata Comboios de Portugal, tamién conoixita como CP o Caminos de Ferro Portugueses. Esporte L'esporte mes popular y practicato ye o fútbol, os prencipals equipes son el [[Futebol Clube do Porto |FC Porto]], el Benfica y el Sporting de Lisboa, estes tres clubs no nomás tienen sección de futbol sino que rivalizan en atros esportes con seccions d'atletismo, hockey y baloncesto entre d'atras.[7] Bels d'os millors chugadors d'a historia d'o futbol portugués son Eusébio da Silva Ferreira, Luís Figo, Vítor Baía, Rui Costa, João Vieira Pinto y Cristiano Ronaldo, a mas a mas d'os entrenadors de fútbol José Mourinho y André Villas-Boas. Atro esporte popular y con una gran tradición ye l'atletismo en o cual Portugal ha teniu destacadas figuras europeas y mundials entre os que se pueden destacar campions olimpicos: en maratón Carlos Lopes (1984 y Rosa Mota (1988), en 10.000 m. lisos Fernanda Ribeiro (1996) y os nacionalizaus Nelson Evora (2008) y Pedro Pichardo (2020) toz dos en a preba de triple brinco. Atros atletas destacaus son os chirmans Castro (Dionisio y Domingos) y Paulo Guerra atletas de fondo y dominadors d'as cursas de campo a través en Europa d'a suya epoca. Referencias
Se veiga tamiénVinclos externos
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
