|
Elisenda de Montcada
Elisenda de Moncada u Elisenda de Montcada Pinós[1](Aitona, 1292 - Barcelona, 1364),[2] reina consort d'a Corona d'Aragón. O 25 d'aviento de 1322 se convirtió en a cuarta y zaguera d'as mullers d'o rey Chaime II, dimpués d'a muerte de María de Chipre.[3][4] BiografíaChoventut y enlace con Chaime IIElisenda yera filla d'o senescal Pero II de Montcada, sinyor d'a baronía d'Aitona, y d'a suya segunda muller, Elisenda de Pinós.[5] Perteneixeba a una d'as familias mas nobles de Catalunya, a casa de Montcada, muit amanada a la monarquía. Elisenda teneba dos chirmans: Ot, que estió o padrino de baptizo d'o futuro Pero o Ceremonioso, y Gastón, trigau primer bispe de Uesca y dimpués de Chirona. O casorio d'Elisenda con o rei yera convenient ta as relacions entre o rey y a branca menor d'a poderosa familia d'os Moncada.[1] Cuan o rei Chaime II quedó viudo d'a suya tercera muller, María de Chipre, s'aprestó a contrayer un nuevo matrimonio. Chusto un mes dimpués d'a muerte d'a reina s'endrezó a o cardenal Tusculo ta que intercediera debant d'o papa Chuan XXII y obtuviera una dispensa de consanguinidat en tercer u cuarto grau ta concertar nuevas nupcias. Curiosament, o rei no indicaba o nombre d'a muller trigada, pero yera Elisenda de Montcada. O monarca pareixeba muit animau con a idea y fació ascape os tramites sin amagar que teneba prisa. A voda con Chaime o Chusto se fació en Tarragona o día de Nadal de l'anyo 1322. O rey dotó a la novia con as rentas de Berga, Burriana, Tortosa, Morella, Torroella de Montgrí y Pals, y a o chirmán mayor con as poblaciones de Seròs y Mequinenza. Ella teneba 30 anyos y él, que heba enviudau de María de Chipre, bels 55. S'instaloron en o palacio reyal de Barcelona y tenioron una vida relativament tranquila. Ella interveniba en os afers d'estau dando consello como heban feito atras reinas. Fue partidaria d'o nieto de Chaime II, o futuro Pero IV d'Aragón, cosa que iste l'agradeixió siempre. A reina yera una muller madura, culta, polida y muit piadosa, lo que feba que o día a día en a cort reyal estase cordial, a tamás d'a richideza y a severidat de Chaime II.[1] Escribe Jesús Ernest Martínez Ferrando: Elisenda, por as suyas cualidaz femeninas, por a suya exquisita relichiosidat, fue o millor sedant que pudo trobar o monarca en l'amargura d'os suyos zaguers anyos; o dialogo con a devota esposa endulzó as suyas horas de suplicio espritual y fisico; bien puet decir-se que Elisenda aduyó a Chaime II «a bien morir». Mientres a muerte s'amanaba -como observa dito biografo-, se establió entre os dos esposos «un mutuo deleite relichioso».
Martínez Ferrando, J. E. (1953). Biografia de Elisenda de Montcada “Regina de Pedralbes”. Barcelona: Ayuntamiento. A nueva reina, encara que teneba en Tortosa o centro d'o suyo dote y que en o castiello de dita ciudat heban residiu largas temporadas as suyas predecesoras, as reinas Blanca de Nápols y María de Chipre, trigó Barcelona y o suyo Palacio Mayor como residencia habitual. Astí pasó a suya vida. Como no tenioron fillos y o rei se metió malauto ascape, Elisenda le consagró a suya vida, asinas como a las practicas relichiosas y o exercicio d'a caridat. Construcción d'o monesterio de Pedralbes O rei en o suyo testamento, que heba redactau pocos meses antis d'a suya muerte, ratificaba, entre atras cosas, as donacions en rentas feitas a la suya esposa. Amás le deixaba a corona d'oro que l'heba mercau en o momento d'a voda y a-saber-las atras choyas, telas buenas y paramentos de mesa como una vaixilla treballada en oro y archent.[1] Cuan Elisenda l'esprisó o suyo deseyo d'establir un monesterio de relichiosas de Santa Clara en a redolada de Barcelona, o rey no dandalió en complacer-la, encara que ya existiba en Vilafranca del Penedès un monesterio de clarisas fundau por Blanca d'Anchú, a primera muller d'o monarca. Nomás metió una condición: que o monasterio se faciera en honor d'a mai de Dios. Primero se designó ta o suyo emplazamiento o lugar de Valldaura, entre Cerdanyola y Montcada, pero dimpués s'optó por un lugar dito Pedralbes debiu a la cantidat de piedra blanca que se quitaba d'una pedrera astí existent. As chestions y as obras enantoron ascape. Puet estar que Chaime II presentiba a suya muerte y deseyaba que a mistica ilusión d'a suya muller se faciera realidat antis con antis. En 1326 Elisenda establió y dotó o monesterio de monchas clarisas de Pedralbes (Barcelona). O 3 de mayo de 1327 ingresoron catorce monchas en o monesterio y trigoron a la primera abadesa, Soberana d'Olzet.[1] .jpg) Ixe mesmo anyo, en quedar viuda Elisenda, se retiró mientres 37 anyos en un palacio chunto a o monasterio, en que ye enterrecada. A tamás de no estar nunca moncha l'acto d'a fundación la dotó de amplos poders sobre o funcionamiento interno d'o monesterio, promocionando as artes, como por eixemplo con as pinturas d'a celda de Sant Miguel, encargadas por l'abadesa Francesca Saportella, sobrina de Elisenda.[6] Encara que yera internada, feba parti de bels eventos oficials, como o treslau d'as restas de Santa Olaria a la seu de Barcelona, a on acompanyó a María de Navarra, muller de Pero o Ceremonioso y Constanza, muller de Chaime III de Mallorca. Dictó testamento l'11 d'abril de 1364 y morió o 19 de chulio d'o mesmo anyo.[7] A reina viuda ordenó que se construyise un pfundamento chunto a o monesterio de Pedralbes, deseparau de tot d'iste. Vivió 37 años. Mientre istos anyos a suya intención fue favoreixer a o maximo o monesterio ta que no se trobara, una vegada muerta ella, en dificultaz economicas, una cosa prou habitual en os monesterios femeninos por ixas envueltas. As donacions reyals cuasi afogoron o espritu franciscano d'a vida conventual. Chestionó a construcción de l'edificio y a ornamentación d'o mesmo. Pintors, como Ferrer Bassa u os chirmans Serra, fuoron contrataus ta decorar o monesterio.[1] Muerte y sepoltura  Elisenda morió o 19 de chulio de 1364. Deixó como hereu a o monesterio, fueras de bels biens destinaus a institucions, familiars u conoixius d'ella. Obligó a espaldar o pfundamento a on viviba, lo que se fació ascape. O inventario d'a suya cambra contrimostra a sencillez en que viviba, a tamás d'as choyas y as telas buenas que regaló. O sepulcre d'a reina ye situau chunto a la paret que desepara a ilesia d'o claustro, de forma que parti d'o molimento ye adintro d'a ilesia y parti en o claustro. A sepoltura ye una magnifica obra d'o gotico catalán, amostrando por o canto d'a ilesia a Elisenda vestida de reina y por o canto d'o claustro como una penitent.[8] En a parti visible dende a ilesia a fegura chacent d'a reina se troba revestida de machestat con corona, y por o costau d'o claustro leva un austero trache de viuda u moncha, lo que indica clarament a doble vida d'ista muller. Tenió fama de buena persona, amant d'a familia, d'estar atenta con toz y mas que mas de conoixedora d'a tierra. Ista yera a virtut que mas goyo feba a os suyos subditos.[1] Un retrato d'ella fa parti d'a Galería de Catalans Ilustres d'o Concello de Barcelona.[9] Bibliografía
Referencias
Vinclos externos
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
