Василий Радаев (1901)

Василий Радаев
Туган	26 февраль (11 март) 1901 Алово^[d], Городичче өязе, Пенза губернасы, Россия империясе
Үлгән	23 август 1989(1989-08-23) (88 яшь) Саранск, РСФСР, СССР
Күмү урыны	Саранск
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Һөнәре	язучы, шагыйрь
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы

Радаев Иван улы Василий , тәхәллүсе: Радин-Аловский[1] (1901-1989) — эрзә язучысы һәм шагыйрь.

Биографиясе

Василий Иван улы Радаев 1901 елның 26 февралендә (11 март) Алово авылында (хәзер Никольск районы, Пенза өлкәсе) крестьян гаиләсендә туган. ЭККАга хезмәткә чакырылганчы мәдәният хезмәткәре булып эшли. 1925 елда Пенза совпартшколында белем ала. Соңрак колхоз рәисе, «Якстере колхоз» район газетасы редакторы булып эшли. 1932-1942 елларда «Эрзянь Коммуна», «Красная Мордовия», Мордовия Язучылар берлеге идарәсе редакцияләре хезмәткәре. 1938 елдан СССР СП әгъзасы.

Бөек Ватан сугышы ветераны. 1942 елдан фронтта. Мордва шагыйре Артур Моро белән НКВДның 20нче укчылар бригадасы «Ватан өчен алга" газетасын чыгара.

Сугыш тәмамланганнан соң, «Эрзянь Коммуна», «Советская Мордовия», Мордовия радиотапшырулар һәм телевидение редакцияләрендә хезмәт куя. 1962 елда пенсиягә чыга.

1989 елның 23 августында Саранскида вафат була.

Иҗаты

Шигырь җыентыклары, хикәяләр, повесть һәм романнар авторы. Балалар һәм яшүсмерләр өчен берничә тарихи әсәр, китаплар язган.

1930 елда дебюты була. «Од пингень вий» («Яңа вакыт көче») поэзиясенең беренче җыентыгы 1933 елда чыга.

Прозаның беренче җыентыгында — «Искелькс Омбониесы» («икенче адым», 1947) хезмәт кешеләре, колхоз авылы тормышын күрсәтә.

"Подставной кияү» хикәясе «Огонек» журналында дөнья күрде, чех теленә тәрҗемә ителде һәм Прагада «Кветы»әдәби журналында басылып чыкты. 1978 елда Саранская телевидение студиясе әлеге әсәр буенча спектакль күрсәтте.

Барлыгы язучының 15 проза китабы чыгарылган.

Сайланма әсәрләр

• «Велень евтнемат» («Авыл хикәяләр», хикәяләр җыентыгы, 1958)
• «Кайга» (җыентыгы, 1961)
• «Сиведезь кияү» (хикәя, «Подставной кияү», 1957)
• "Морза әкиятләре" (1983)

Балалар өчен китаплар

• «Алешкин җәй», 1979
• «Колмо ялгат» (повесте, «Три товарища: повесть турында мальчишках»),
• «Наташа ды сонзэ оянзо» (хикәяләр җыентыгы «Наташа һәм аның дуслар»),
• «Заботиця эйкакшт» (хикәяләр җыентыгы «Кайгыртучан балалар»),
• «Част» (хикәяләр җыентыгы «Сәгать»),
• «Раужо озяз» (хикәяләр җыентыгы «Кара воробей»)

Тәрҗемә эшчәнлеге белән шөгыльләнгән, аларга мордва язучыларының кайбер әсәрләре тәрҗемә ителгән.

Әдәбият

• Мордовия. Кто есть кто. Энциклопедик сүзлек—белешмәлек. — Ульяновск, 1997. — С. 337.

Сылтамалар

1. В. И. Радин-Аловский 2017 елның 13 март көнендә архивланган. // Мордовский республиканский объединенный краеведческий музей им. И. Д. Воронина(рус.)