Луҗ

Луҗ
пол. Łódź
Байрак^[d]	Илтамга^[d]
Нигезләнү датасы	29 июль 1423
Рәсми исем	Litzmannstadt һәм Łódź[1]
Демоним	łodzianin[2], łodzianka[3] һәм lodzano
Шигарь тексты	Ex navicula navis һәм Z łódeczki łódź
Дәүләт	Польша[4]
Нәрсәнең башкаласы	Луҗ воеводалыгы^[d], Генерал-губернаторлык^[d], Восточно-Лодзинский повят^[d], Лодзинский уезд^[d] һәм Лодзинское городское воеводство^[d]
Административ-территориаль берәмлек	Луҗ воеводалыгы^[d]
Сәгать поясы	Үзәк Аурупа җәйге вакыты^[d], UTC+01:00 һәм UTC+02:00
Геомәгълүматлар	Data:Poland/Łódź.map
Хөкүмәт башлыгы	Һанна Ждановска^[d]
Әгъзалык	Креатив шәһәрләр челтәре^[d]
Халык саны	670 642 (31 март 2021)[5]
Ир-ат халкы	305 533[6]
Хатын-кыз халкы	365 109[7]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	219 метр[8]
Кардәш шәһәр	Вилнүс[9][10][11]^[…] һәм Львов[12][13][14]^[…]
Нәрсә белән чиктәш	Згежский повят^[d], Восточно-Лодзинский повят^[d] һәм Пабяницкий повят^[d]
Бүләкләр
Мәйдан	293 км²
Почта индексы	90-001–94-413
Рәсми веб-сайт	uml.lodz.pl​(пол.)
Феноменның икътисады	economy of Łódź^[d]
Социаль медиаларда күзәтүчеләре	11 221
Лексема-субъект	Lua хатасы: unknown error.
Җирле телефон коды	42
Номер тамгасы коды	EL • ED
Шәрәфле ватандашлар төркеме	^[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме	^[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	^[d]
Луҗ Викиҗыентыкта

[15]

Луҗ (пол. Łódź [wut​͡ɕ]  — «каек») — Польшаның үзәк өлешендә урнашкан шәһәр, Луҗ воеводалыгының административ үзәге. Халык саны буенча Польшаның өченче шәһәре.

Тарих

Беренче тапкыр 1332 елда Łodzia авылы буларак телгә алынган. 1432 елда шәһәр хокуклары бирелә.

1793 елда Польшаның икенче бүлүе нәтиҗәсендә Пруссия составына күчкән. 1806—1815 елларда — Варшава һерцоглыгы составында. 1815 елдан Россия империясе составында.

1823-1873 елларда һәр ун ел эчендә халык саны икеләтә арткан.

1915—1918 елларда алман оккупациясе астында. 1918—1939 елларда Польша составында.

1939 елның 8 сентябрьдә алман гаскәрләре Луҗны басып алдылар. 1940-1944 елларда ул Литцманштадт исемен йөрткән. 1945 елның 18 гыйнварында Совет армиясе тарафыннан азат ителгән. 1948 елда кадәр Варшаваның җимерек хәлдә булуы сәбәпле, башкаласы фактик рәвештә Луҗда урнашкан булган.

Икътисад һәм мәдәният

Транспорт юлларының мөһим төен. Якындагы шәһәрләр белән Луҗ агломерациясен тәшкил итә.

1990-елларга кадәр илнең тукымачылык сәнәгатенең иң эре мәркәзе. Полиграфия һәм азык-төлек сәнәгатьләре үсеш алган. Униаерситет, техника, табибият һ.б. институтлар, театрлар, музейлар бар.

архитектура һәйкәлләрдән рәтүш, монастырь һ.б. сакланган.

Халык саны

1897[16]	1900[16]	1921[16]	1931[16]	1946[16]	1950[16]	1960[16]	1970[16]	1978[16]	1988[16]	2002[16]	2011[16]
283 206	314 020	452 000	605 500	496 929	620 273	709 698	762 699	825 200	854 003	785 134	725 055

Халыкара мөнәсәбәтләр

Шәһәрдә 9 чит илнең консуллыгы (Франция, Дания, Алмания, Австрия, Бөекбритания, Бельгия, Латвия, Маҗарстан, Молдавия) урнашкан.

Искәрмәләр

1. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lodz;3935278.html
2. https://sjp.pwn.pl/so/lodzianin;4460567.html
3. https://sjp.pwn.pl/so/lodzianka;4460568.html
4. archINFORM — 1994.
   https://wikidata.org/wiki/Track:P5383https://wikidata.org/wiki/Track:P5604https://wikidata.org/wiki/Track:P12149https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049https://wikidata.org/wiki/Track:P5573https://wikidata.org/wiki/Track:P5508
5. https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639616&format=jsonapi
6. https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639617&format=jsonapi
7. https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639618&format=jsonapi
8. https://it-ch.topographic-map.com/map-p63lgt/%C5%81%C3%B3d%C5%BA/?zoom=19&center=51.76521%2C19.46888&popup=51.76528%2C19.46906
9. http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/wilno/
10. http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
11. https://vilnius.lt/lt/tarptautinis-bendradarbiavimas/
12. http://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/lwow/
13. https://www.lvivrada.gov.ua/component/k2/item/2961-lodz-respublika-polshcha
14. https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/o-miescie/wspolpraca-z-zagranica/
15. GEOnet Names Server — 2018.
    https://wikidata.org/wiki/Track:P2326https://wikidata.org/wiki/Track:Q1194038
16. Ludność Łodzi