ลิปดาและพิลิปดา

ลิปดา
	การจำลองให้เห็นภาพของหน่วยลิปดา (สเกลไม่เป็นสัดส่วนกับความจริง) โดยใช้ลูกฟุตบอลขนาดมาตรฐาน (เส้นผ่านศูนย์กลาง 22 เซนติเมตร) ที่ครอบด้วยมุมขนาด 1 ลิปดา ในระยะทางประมาณ 756 เมตร
ข้อมูลทั่วไป
ระบบการวัด	หน่วยซึ่งไม่ใช่หน่วยเอสไอแต่มีการกล่าวถึงในหน่วยเอสไอ
เป็นหน่วยของ	มุม
สัญลักษณ์	′ หรือ arcmin
การแปลงหน่วย
1 ′ ใน ...	... มีค่าเท่ากับ ...
องศา	160° = 0.016°
พิลิปดา	60′′
เรเดียน	π10800 ≈ 0.000290888 rad
มิลลิเรเดียน	≈ 0.2908 mil
แกร็ด	6009g = 66.6g
รอบ	121600

ลิปดา (อังกฤษ: minute of arc, arcminute หรือ arcmin) เป็นหน่วยหนึ่งในการวัดมุม มีค่าเท่ากับ 1/60 ขององศา^[1] เนื่องจากหนึ่งองศาเท่ากับ 1/360 ของวงกลม ดังนั้น 1 ลิปดาจึงเท่ากับ 1/21 600 ของวงกลม หน่วยวัดขนาดเล็กเช่นนี้มักใช้ในการวัดค่าที่ละเอียดมาก ๆ เช่นในวิชาดาราศาสตร์หรือการกำหนดพิกัดการยิงอาวุธ

พิลิปดา (อังกฤษ: second of arc, arcsecond หรือ arcesc) (บ้างก็เขียนว่า วิลิปดา) เป็นหน่วยที่มีขนาดเป็น 1/60 ของหนึ่งลิปดาอีกต่อหนึ่ง หรือเท่ากับ 1/3600 องศา หรือเท่ากับ 1/1 296 000 ของวงกลม

คำว่า "ลิปดา" และ "พิลิปดา" มีรากศัพท์มาจากภาษาสันสกฤตคำว่า "ลิปฺตา" (लिप्ता) และ "วิลิปฺตา" (विलिप्ता) ตามลำดับ^[2]^[3]^[4] ฉะนั้นการเขียนว่า ฟิลิปดา จึงไม่ถูกต้อง อาจเป็นเพราะการเข้าใจผิดว่าเป็นภาษาอังกฤษ

ตารางแสดงสัดส่วนและความสัมพันธ์ระหว่าง องศา ลิปดา พิลิปดา และมิลลิพิลิปดา แสดงได้ดังนี้

**ระบบการวัดมุมด้วยเลขฐานหกสิบ**
หน่วย	ค่า	สัญลักษณ์	ตัวย่อในภาษาอังกฤษ	ค่าประมาณในหน่วยเรเดียน
องศา	1/360 ของวงกลม	°	deg	17.4532925 mrad
ลิปดา (arcminute)	1/60 องศา	′	arcmin, amin, ${\hat {'}}$ , MOA	290.8882087 µrad
พิลิปดา (arcsecond)	1/60 ของลิปดา	″	arcsec	4.8481368 µrad
มิลลิพิลิปดา (milliarcsecond)	1/1000 ของพิลิปดา		mas	4.8481368 nrad