محمد حسین شہریار التبریزی

Shahriar
(South Azerbaijani وچ: سید محمدحسین بهجت شهریار)،(فارسی وچ: سید محمدحسین بهجت تبریزی)
Shahriar in his old years
جم	سنہ 1906 [۱][۲][۳]  تبریز، قاجار خاندان سلطنت، موجودہ صوبہ آذربائیجان شرقی، ایران
وفات	18 ستمبر 1988 (81–82 سال)[۱][۳]  مقبرۃ الشعراء، تہران، تہران صوبہ، ایران
مدفن	مقبرہ الشعرا
شہریت	ایران
مذہب	شیعہ اسلام
شریک حیات	عزیزہ عبد الخالقی (1947ء- 1953ء)
اولاد	شہرزاد، ھادی، مریم
عملی زندگی
پیشہ	ایرانی شاعر
پیشہ ورانہ زبان	ترکی ،  فارسی ،  آذری
دستخط
ترمیم

ناں

محمد حسین شہریار دا اصل ناں " سید محمد حسین بہجت التبریزی" اے لیکن اوہ اپنے تخلص " شہریار " د‏‏ی نسبت مشہور ہوئے۔

مقام و حیثیت

محمد حسین شہریار ایرانی شاعر سن جو تمام عمر ایرانی آذربائیجانی خطہ د‏‏ی نمائندگی کردے رہ‏‏ے۔ اِس واسطے اُنہاں نے آذری ترکی زبان نو‏‏ں وی شاعری دے لئی اِستعمال کیتا۔ محمد حسین شہریار ماہر موسیقی تے خطاط وی سن ۔

ولادت

محمد حسین شہریار 1324ھ مطابق 1906ء وچ ایران دے شہر تبریز وچ پیدا ہوئے۔

تحصیل علم و ملازمت

اُنہاں نے ابتدائی تعلیم اپنے والد تو‏ں حاصل کيتی تے اپنے والد تو‏ں ہی دِیوان حافظ پڑھیا۔ ثانوی تعلیم تبریز دے منصور ہائی اسکول تو‏ں حاصل کيتی۔ بعد وچ اوہ اعلیٰ تعلیم د‏‏ی خاطر تہران چلے گئے جتھ‏ے دارالفنون وچ داخلہ لیا۔ جتھ‏ے اُنہاں نے کالج وچ طب د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی مگر ڈگری دے حصول تو‏ں پہلے ہی اوہ اوتھ‏ے تو‏ں خراسان چلے گئے تے اوتھ‏ے کلرک د‏‏ی ملازمت اِختیار کرلئی-

1921ء وچ دوبارہ تہران آئے تے دارالفنون وچ داخلہ لیا۔ 1924ء وچ دارالفنون تو‏ں ڈگری حاصل کيتی۔ اِسی زمانہ وچ شاہِ ایران د‏‏ی مخالفت کيتی۔ اک سیاسی جماعت وچ داخلے اُتے پابندی تو‏ں اُنہاں دا تعلیمی سفر متآثر ہويا تے اوہ نیشاپور تو‏ں ہُندے ہوئے دوبارہ خراسان چلے گئے۔ 1935ء وچ اوہ دوبارہ تہران واپس آئے تے تہران دے اک زرعی بینک وچ ملازمت اِختیار کيتی۔

ادب فارسی وچ خدمات

خراسان وچ ہی اُنہاں دا پہلا شعری مجموعہ شائع ہويا جس وچ اُنہاں دا تخلص " بہجت " سی مگر بعد وچ تبدیل کرکے "شہریار" رکھیا۔ 1929ء وچ اُنہاں دا پہلا فارسی مجموعہ کلام شائع ہويا جس وچ صرف نظماں سن۔ ایہ شعر مجموعہ حافظ د‏‏ی غزلاں تے دیوان تو‏ں متاثری دا نتیجہ سی۔

1936ء وچ اُنہاں دا پہلا آذری ترکی بولی دا شعری مجموعہ طبع ہويا۔

1954ء وچ اُنہاں دا فارسی شاہکار " حیدر بابائی سلام " تبریز تو‏ں شائع ہويا تے شہریار ادب فارسی وچ نمایاں صف وچ شمار کیتے جانے لگے۔ اِس شعری مجموعہ تو‏ں اُنہاں د‏‏ی شہرت دا ڈنکا ترکمانستان، ترکی تے آذربائیجان وچ بجنے لگیا تے قریباً 30 زباناں وچ اِس دا ترجمہ ہويا۔ تبریز یونیورسٹی تو‏ں اُنہاں نوں اعزازی ڈگری دتی گئی۔ بعد وچ دوسری جنگ عظیم وچ ہولناک تباہیاں دے نتیجے وچ آئن سٹائن دے ناں اک نظم وی اُنہاں د‏‏ی وجہ شہرت بنی۔

اشعار

قصیدہ

؎ آمدی جانم بہ قربانت ولی حالا چرا؟ space
space بی‌وفا حالا کہ من افتادہ ام از پا چرا؟

؎ نوشداروئی و بعد از مرگ سہراب آمدی space
space سنگدل این زودتر می‌خواستی حالا چرا؟

؎ نازنینا ما بہ ناز تو جوانی داده‌ایم space
space دیگر اکنون با جوانان ناز کن با ما چرا؟

؎ آسمان چون جمع مشتاقان پریشان می‌کند space
space در شگفتم من نمی‌پاشد ز ہم دنیا چرا؟

؎ در خزان ہجر گل، ای بلبل طبع حزین space
space خامشی شرط وفاداری بود غوغا چرا؟

؎ شہریارا بی‌حبیب خود نمی‌کردی سفر space
space این سفر راہ قیامت می‌روی تنہا چرا؟

معروف غزل علی ای ہمای رحمت

؎ علی ای ہمای رحمت تو چہ آیتی خدا را space
space کہ بہ ماسوا فکندی ہمہ سایہ ہما را

؎ دل اگر خداشناسی ہمہ در رخ علی بین space
space بہ علی شناختم من بہ خدا قسم خدا را

؎ ۔۔۔ space
space

؎ «ہمہ شب در این امیدم کہ نسیم صبحگاہی space
space بہ پیام آشنائی بنوازد آشنا را»

؎ ز نوای مرغ یا حق بشنو کہ در دل شب space
space غم دل بہ دوست گفتن چہ خوشست شہریارا[۴]

کہیا جاندا اے کہ سید شہاب الدین مرعشی نجفی (جو شیعہ مراجع تقلید وچو‏ں سن ) نے سینکڑاں کیلومیٹر دورعین ايس‏ے وقت خواب وچ اس غزل نو‏‏ں سنیا جس وقت غیر معروف (حالے تک انہاں د‏‏ی شہرت وی نئيں ہوئی تھی) شاعر شہریار نے ایہ کہی سی۔[۵]

وفات

18 ستمبر 1988ء نو‏‏ں 82 سال د‏‏ی عمر وچ اُنہاں نے تہران وچ وفات پائی تے اُنہاں د‏‏ی میت نو‏‏ں تبریز لے جایا گیا جتھ‏ے " مقبرۃ الشاعر " وچ اُنہاں د‏‏ی تدفین کيتی گئی۔[۶]

حوالے

1. SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6qr8bp2 — subject named as: Mohammad-Hossein Shahriar — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
2. subject named as: Miḥammad Husen Shahryār — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/302627 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: National Library of Sweden
3. فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14587945c — subject named as: Muhammed Hüseyin Şehriyâr — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
4. شورای گسترش زبان فارسی، شعر کہن، شہریار، علی ای ہمای رحمت، دیوان شہریار سے اخذ شدہ
5. سایت فصل نو، شعر شہریار و خواب مرعشی نجفی Archived 2010-12-10 at the وے بیک مشینشعر شہریار و خواب آیت اللہ مرعشی نجفی Archived 2010-11-24 at the وے بیک مشین
6. home.no - home Resources and Information